Met de Living Planet Fellowship beurs gaat Paul Vermunt onderzoeken hoe we satellieten van onder andere ESA kunnen gebruiken om het watergehalte in bossen te meten. Daarvoor is Paul Vermunt regelmatig te vinden in het Speulderbos op de Veluwe. Op en rond een 46-meter-hoge toren in dat bos test hij verschillende sensoren die het vochtgehalte en de groei van bomen meten.
In het opwarmende klimaat vormen droogtes een steeds grotere bedreiging voor de gezondheid van bossen. Droogtes komen niet alleen vaker voor, maar worden ook steeds heviger. Om verschillende bossen bestendig te maken tegen droogtes is het belangrijk dat we beter begrijpen hoe deze bossen reageren op droge periodes. Hiervoor is het van belang om het watergehalte goed en het liefst continu te kunnen meten. Daarvoor worden steeds vaker satellieten ingezet. Met behulp van microgolven verzamelen die satellieten allerlei data over wat er op aarde gebeurt.
Het is nog niet helemaal duidelijk wat het effect van het watergehalte is op die satellietmetingen. “Om uiteindelijk droogtes in bossen te kunnen meten met satellieten moeten we goed begrijpen hoe die metingen worden beïnvloed door het watergehalte”, vertelt Vermunt. Om daarachter te komen, gebruikt Vermunt een heleboel sensoren die op verschillende manieren het watergehalte meten. Sommige sensoren meten op de kubieke centimeter, terwijl andere bijna het hele bos in kaart brengen. “Zo krijgen we een compleet plaatje van het bos”, aldus Vermunt.
Als voorbeeld noemt Vermunt de GNSS-satellieten waar ook GPS en Galileo onder vallen. In een bos is je gps-ontvangst lager dan in een open veld. Dat komt voor een deel door het watergehalte. Als je weet hoe het signaal precies wordt beïnvloed, kun je die data gebruiken om het watergehalte te meten. “Eigenlijk willen we de GNSS-signalen gebruiken voor metingen waar ze niet voor ontwikkeld zijn. Opportunistisch gebruik noemen ze dat.”
Het is de eerste keer dat zo veel verschillende sensoren worden gecombineerd en zo’n gedetailleerd beeld van het watergehalte in de bomen wordt gemaakt. Met behulp van dit beeld kunnen we de satellietmetingen valideren en kalibreren, en dus uiteindelijk verbeteren. De satellietdata geschikt maken voor het meten van het vochtgehalte zorgt ervoor dat in de nabije toekomst veel meer data beschikbaar komt voor grootschalig onderzoek naar het effect van droogtes op bossen.
Dr. Paul Vermunt is postdoc onderzoeker bij de afdeling Water Resources (WRS; Faculteit ITC). Zijn onderzoek en onderwijs focussen zich op teledetectie van vegetatie en bodemvocht met behulp van microgolven. Het Living Planet Fellowship is een initiatief van de European Space Agency (ESA) ter ondersteuning van jonge onderzoekers met een doctoraatsdiploma die een wetenschappelijke carrière willen starten in de context van aardobservatie en wetenschap van het aardsysteem.
