Op 21 maart lanceren het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK), FME en Koninklijke Metaalunie de grondstoffenscanner. Dit gebeurt door een symbolische overhandiging van de scanner tijdens de ESEF beurs door David Pappie, directeur Topsectoren Beleid van EZK aan de directeuren van FME en Metaalunie. Vanaf die datum is de website acc.grondstoffenscanner.nl beschikbaar voor mkb en industrie.
David Pappie, directeur Topsectoren Beleid van EZK
Bewustwording
De grondstoffenscanner is bedoeld om het bedrijfsleven bewust te maken dat er kritische of zeldzame grondstoffen in hun producten/halffabricaten kunnen zitten waar economische (snel stijgende prijzen) of maatschappelijke (zoals conflictmineralen uit landen met kindsoldaten) risico’s aan verbonden zijn. Voor de maakindustrie gaat het met name om metalen en zeldzame aardmetalen. Als je een product in de scanner bekijkt, zoals een telefoon, dan krijg je een overzicht van de gebruikte materialen, uit welke landen deze komen en presenteert de scanner een risicoprofiel per materiaal. Een ander uniek element in deze scanner is dat dit gekoppeld is aan een handelingsperspectief. Bedrijven kunnen direct in actie komen als blijkt dat er risico’s zijn en actie ondernemen om deze risico’s te verlagen. Bijvoorbeeld door inkoop te spreiden over meer leveranciers en FME-beleidsdirecteur Peter Bongaerts: “De leveringszekerheid van kritische grondstoffen is cruciaal voor de Nederlandse maakindustrie. Zeldzame aardmetalen komen bijvoorbeeld voor in producten zoals windmolens en ledverlichting. Zonder deze materialen is de transitie naar duurzame energieopwekking en -gebruik niet mogelijk.”
TNO onderzocht welke grondstoffen in Nederland en Europa nodig zijn om te produceren en waar deze vandaan komen. Grondstoffen zijn soms kwetsbaar, omdat ze beperkt beschikbaar zijn of omdat de prijzen sterk beïnvloedbaar zijn. Van bepaalde stoffen is dat algemeen bekend, maar van anderen zijn de risico’s minder bekend. De grondstoffenscanner biedt daarvoor nu uitkomst. Jos Kleiboer directeur beleid bij KMU: “De grondstoffenscanner is belangrijk omdat hiermee bedrijven op een praktische manier in staat zijn te zien welke zeldzame aardmetalen in hun product aanwezig zijn.”
In deze database kunnen alle bedrijven eenvoudig een account aanmaken en van hun producten laten scannen welke kritische grondstoffen deze bevatten. De zoekopdracht levert een factsheet op met specifieke karakteristieken over de grondstof, bijvoorbeeld omvang van de wereldproductie, beschikbaarheid en prijsfluctuaties. Tot slot kan het bedrijf zien welke risico’s er voor de grondstofzijn, zoals exportrestricties, kwaliteit van bestuur in bronlanden, humanitaire omstandigheden en de milieu-impact.
Circulaire economie
De grondstoffenscanner is een belangrijk onderdeel in de transitie naar een circulaire economie. FME en Metaalunie hebben in 2017 gewerkt aan de transitieagenda Maakindustrie die op 15 januari is aangeboden aan minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat en staatssecretaris Van Veldhoven van Infrastructuur en Milieu. De transitieagenda heeft drie pijlers:
- Verlagen leveringszekerheid kritische grondstoffen
- Verlagen milieudruk van producten van de maakindustrie
- Sluiten van de materiaalkringlopen
