In opdracht van Nevi, de Nederlandse vereniging voor inkoopmanagement, deed Berenschot onderzoek naar de industriële inkooop van de toekomst. Diens functie krijgt steeds meer een strategisch karakter, waar het opleidingsaanbod echter nog onvoldoende op is afgestemd.
TU’s bieden te weinig
De mondiale ontwikkelingen bij de grote industriële bedrijven hebben de afgelopen jaren een vlucht genomen. Veel ontwikkelingen op inkoopgebied komen daar dan ook vandaan. ‘De industrie loopt op een aantal punten voorop’, stelt Arjan van Weele, voorzitter van de Nevi Research Commissie (NRC) en voormalig inkoophoogleraar aan de TU Eindhoven. ‘Wij willen daarom graag de relatie met onze industriële koplopers in Nederland verdiepen.’ Pijnlijk in dat opzicht is dat de TU/e bij Van Weele’s pensionering drie jaar geleden vanwege andere prioriteiten besloot de leerstoel Purchasing and Supply Management niet te continueren.
Nevi wil het inkoopvak door kennisontwikkeling naar een hoger niveau brengen en doet dat onder meer met het co-financieren van vijf leerstoelen. Die zijn er nu in Maastricht, Tilburg, Rotterdam en Utrecht en tot voor kort dus Eindhoven. Van Weele: ‘Onze vraag was of het zinvol is om nog geld te besteden aan een vijfde leerstoel, gericht op inkoop voor industriële bedrijven. Zo ja, op welke thema’s moet die zich dan richten?’ Voor de NRC was het aanleiding om Berenschot een onderzoek te laten uitvoeren; in augustus verscheen er een whitepaper over.
Prioriteiten en kwetsbaarheden
Het onderzoek ‘Inkoop in de industrie’ is breed opgezet en begint bij de betekenis van de Nederlandse industrie. Die heeft een sterke positie op het wereldtoneel, meldt onderzoeker Fabian Nullmeier, consultant operational excellence bij Berenschot. Succesfactoren zijn onder meer de hoge productiviteit, de logistieke kruispuntfunctie, de samenwerking in clusters en ketens, en de grote inbreng van het toeleverende mkb. Uitdagingen zijn de schaarste op de arbeidsmarkt, het niet meer dan gemiddelde niveau van r&d-investeringen, de (tot voort kort) onvoldoende beschikbaarheid van kapitaal voor start-ups en scale-ups, en het moeizame inspelen op trends als verduurzaming en digitalisering. Zes voor inkoop relevante ontwikkelingen zijn door de respondenten gerankt op urgentie en impact. Niet onverwacht staat het actuele ‘Prijsontwikkelingen grond- en hulpstoffen’ bovenaan. ‘Verduurzaming, circulariteit en toegang tot grondstoffen’ daarentegen scoort relatief laag op urgentie en zelfs het laagst op impact. Dat is nog achter ‘Human Capital’, ‘Wetgeving, regulations, IP’, ‘Digitalisering en robotisering’ en ‘Geopolitieke veranderingen’.
De toeleveringsketen heeft geprofiteerd van de globalisering, maar moet de eigen kwetsbaarheden onder ogen zien. Daarbij is het belangrijk te beseffen dat innovatie in de industrie zich gestaag naar de uiteinden van de keten beweegt, weg van productie, assemblage en sales. Waardetoevoeging vindt juist plaats met r&d vooraan in de keten of met aftersales.
Lees Link magazine digitaal of vraag een exemplaar op: mireille.vanginkel@linkmagazine.nl’
Strategische functie
Nu automatisering van de operationele taken grotendeels is afgerond en voor de tactische inkoop is geagendeerd, wordt inkoop volgens Berenschot meer en meer een strategische functie. Ketens worden immers complexer, de focus verschuift naar total cost of ownership en het belang van relatiemanagement richting toeleveranciers neemt toe. Dus moet inkoop binnen een onderneming meer een strategische businesspartner worden die goed betrokken is bij de innovatie, een steeds breder perspectief op de waardeketen inbrengt en integraal onderdeel wordt van de supplychain-organisatie.
De onderzoekers zien wel een verschil tussen de procesindustrie (food, farma en (petro)chemie) en de maakindustrie (semicon, machinebouw). In de supplychain-gedreven procesindustrie moeten inkopers vooral risico’s, relaties en prijzen beheren. In de technisch gedreven maakindustrie komt het voor inkopers meer aan op innovatie, productoptimalisatie en waardecreatie. Dan is het handig als inkopers een technische achtergrond hebben en een opleiding op academisch niveau, omdat ze conceptueel moeten kunnen denken. De technische universiteiten hebben de industrie momenteel echter weinig te bieden, nu de leerstoel in Eindhoven is opgeheven en er alleen een inkoopleerstoel is in Twente. Gezien de schaarste aan inkopers en alle uitdagingen in een veranderende (industriële) wereld is actie geboden.
