Gemikt wordt op een bedrag van 1,5 miljard euro. Geld dat deels door de Nederlandse overheid, voor de helft door het betrokken bedrijfsleven opgebracht zal moeten worden. En dat geïnvesteerd moet gaan worden in zeven domeinen die het Topteam Topsector HighTech Systemen & Materialen (HTSM) heeft geduid en heeft vervat in het investeringsprogramma Nxtgen Hightech. Het doel ervan is de bijzondere hightech competenties waarover Nederland beschikt, die het meest spraakmakend tot uitdrukking komen in de semicon, ook voor andere doeleinden te gaan inzetten. Vrijdag 16 april was er een webinar over het programma. Het indienen van projectvoorstellen is nog steeds mogelijk, mits ze ‘onderscheidend’ zijn, zo liet Topteam-voorzitter Marc Hendrikse weten.
‘Om onze voorsprong in de hightech equipmentbouw te behouden’
Die competenties moeten ingezet worden in technologieën met een uitgesproken economische en maatschappelijke relevantie, zo maakt Marc Hendrikse, voorzitter van het Topteam duidelijk. ‘Om onze voorsprong die we in de hightech equipmentbouw hebben te behouden en te voorkomen dat we op de lange termijn op achterstand gezet worden door landen als de VS, China en ook Duitsland. Duitsland bijvoorbeeld heeft alleen al voor het ontwikkelen van waterstoftechnologie 9 miljard euro vrijgemaakt. En China heeft haar grote ambities op het semicongebied uitgesproken en verbindt daar eveneens miljarden aan.’
Gekozen is voor de inzet op zeven ‘domeinen’ waarin Nederland ‘voorop loopt’. ‘De keuze voor deze domeingebieden’, aldus TNO-man Tom van der Horst, voorzitter van de werkgroep Nxtgen Hightech, ‘is gebaseerd op een eerste inschatting vanuit bedrijven die in dit gebied actief zijn, dus die ook aangeven daarin te willen investeren. Tegelijkertijd kunnen de gekozen domeinen ook leunen op combinaties van sectoren waar NL (internationaal) bovengemiddeld presteert. Voorts is gekeken naar keuzes in de industriebrief van het kabinet inclusief de twee bijlagen.’
Zeven domeinen
Een van de zeven domeinen, illustreert Van der Horst, is de optische communicatie waarbij laser- en satelliet- maar ook quantumtechnologie ingezet wordt om veilig grote hoeveelheden data te versturen over de aardbol. Willem Endhoven, managing director van het faciliterende High Tech NL en ook aanwezig in de Teams-call, haalt een biomedisch-technologisch voorbeeld aan: organ-on-a-chip. ‘Technologie om uit stamcellen lichaamseigen weefsel en op termijn zelfs complete organen te kweken. Ook kan die worden benut voor het testen van medicijnen. De apparatuur die daarvoor nodig is vergt onder andere hoogwaardige kennis van mechatronica en cleanliness.’ Een derde domein is de semicon, een werkveld dat in Nederland al behoorlijk wat innovatieve spelers kent, maar de machinebouw voor voor met name back-end of metrologische doeleinden, heeft nog een impuls nodig, aldus Endhoven. Een vierde domein is de verduurzaming van de energie en chemie sector door het ontwikkelen van elektrolysers. Daarvoor kan onder meer de kennis van de dunne filmtechnologie (als Atomic Layer Deposition (ALD)) benut worden die nu in de semicon en solar wordt ingezet, vult Van der Horst aan. De overige drie domeinen zijn: composieten, agrifood en smart industry (digitalisering van industriële processen).
Lees Link magazine digitaal of vraag een exemplaar op: mireille.vanginkel@linkmagazine.nl
Onverdachte combinaties
De voorbeelden die de heren noemen schudden ze niet zomaar even uit de mouw, maar komen voort uit de vele gesprekken die ze de afgelopen maanden, voor het opstellen van het programma, hebben gevoerd met industriële bedrijven als IMS, NTS, Salland Electronics, Airborne, Micronit, maar ook VDL en Demcon. En die tot nog toe zo’n 70 projectvoorstellen hebben opgeleverd. Projecten waarin bestaande partnerschappen aan innovaties willen gaan werken, maar waarin ook werelden elkaar treffen die elkaar nog niet goed kennen. ‘Als de chemie en de hightech machinebouw. Juist zo’n onverdachte combinatie leidt tot innovaties en weer nieuwe bedrijvigheid’, verwacht Hendrikse.
1,5 miljard euro
De beoogde 1,5 miljard euro voor de financiering van de projecten moet voor een belangrijk deel komen uit het Nationale Groeifonds, vorig jaar gelanceerd door de ministeries van Economische Zaken & Klimaat en Financiën, zo is de intentie van het Topteam Topsector HTSM. Die centen zijn nog niet binnen en uitsluitsel komt niet eerder dan na de zomer als een Commissie van Wijzen (waarin onder andere Peter Wennink (ASML), Robert-Jan Smits (TU/e) en Robbert Dijkgraaf (Institute for Advanced Study, Princeton)) het Nxtgen Hightech investeringsprogramma tegen het licht gaat houden.
Arbeidsmarktkrapte?
Mochten die gelden toegekend worden dan is het nog maar de vraag of de krappe arbeidsmarkt voor de hightech geen spaak in het wiel gaat steken. Van der Horst ziet een oplossing in het zo vroeg mogelijk betrekken van onderwijsinstellingen: ‘In het kader van de derde pijler van het programma “Versterken ecosysteem” zal de link met WO, HBO, MBO worden gelegd, in ieder geval rondom fysieke locaties (vergelijk BIC Eindhoven). Naast het feit dat 5 TU’s op programmaniveau natuurlijk ook betrokken zijn en inmiddels een wetenschappelijke raad aan het formeren zijn.’
Het indienen van ‘onderscheidende’ programmavoorstellen is nog mogelijk.
