Bedrijven gebruiken de tijd goed in deze coronacrisis. Ze zijn versneld bezig met digitaliseren, voor zover ze daar voor de crisis al niet mee waren begonnen. Dat geldt zeker voor de ondernemers die inlogden voor de derde online TalkING Industry van ING, Link Magazine en Berenschot. Bedrijven uit de maakindustrie deelden opnieuw hun best learnings en best practices uit de afgelopen maanden.
illustratie josje van koppen voor Link magazine
– ‘Die ervaren krachten zijn straks stuk voor stuk weer hard nodig.’
– ‘Juist ook als er een down is moet je je weten te onderscheiden.’
– ‘Je krijgt het altijd drukker op afdelingen waar je de minste capaciteit hebt.’
– ‘We kijken erdoorheen, corona is een tijdelijke moeilijkheid.’
TalkING Industry met ondernemingen uit regio Noord-Oost
Herman Koning, directeur Landes
Bij Landes High End Machining in Emmen, het metaalbewerkingsbedrijf van algemeen directeur en eigenaar Herman Koning, kwam door de coronacrisis onverwacht tijd vrij. Landes levert complexe mechanische delen voor onder meer de aerospace, medische industrie, procesindustrie en semicon. Koning: ‘In april vertelde onze grote klant Airbus dat het aantal toestellen dat ze wilden bouwen van 10 naar 6 daalde. Vervolgens ging het van 6 naar 4. Ze vertelden erbij dat ze dit jaar niks meer van ons nodig hadden, want er lag voldoende voorraad op de plank. Onze omzet viel ineens voor een kwart weg.’ Maar eindelijk was er plots wel veel meer tijd om de interne organisatie verder te optimaliseren en de productieprocessen nog meer aan elkaar te knopen. ‘We zijn verregaand gaan digitaliseren. Onze robots communiceren nu bijvoorbeeld met ons via het ERP-systeem.’
Het was schrikken, maar de crisis is te overzien, stelt Koning. Voor heel 2020 verwacht Koning uiteindelijk 18 procent omzetverlies. ‘We hebben het geluk dat we ook opdrachten voor defensie doen, onder meer voor de JSF en de NH-90 gevechtshelikopter. De markt gaat zich ongetwijfeld herstellen. We moesten tijdelijke krachten laten gaan, maar onze vaste medewerkers zijn vooralsnog allemaal gebleven. Die ervaren krachten zijn straks stuk voor stuk weer hard nodig.’
Bob Soetekouw (GB Steel Group)
Vestigingen verbinden
Bob Soetekouw is algemeen directeur bij GB Steel Group in Emmeloord, een staalverwerker die met name toelevert aan de bouw. ‘We hebben diverse vestigingen onder diverse namen, waar deels hetzelfde ERP-systeem draait. Het is een uitdaging om de informatie goed te ontsluiten zodat er geen drempels voor samenwerking tussen de vestigingen zijn. We hebben afgelopen tijd bovendien ons planningssysteem aangepakt. En op smartphones en tablets draait nu een speciale tool voor inspecties en kwaliteitsmanagement.’ Het bedrijf is meteen scenario’s door gaan rekenen aan het begin van de crisis. ‘Je zit er altijd naast, dat moet je accepteren, maar we hadden in ieder geval een aantal toekomstbeelden op papier’, stelt Soetekouw. ‘We zijn gewoon doorgegaan met een voorgenomen overname. De wereld kent altijd ups en downs. Juist ook als er een down is moet je je weten te onderscheiden en dat kan met een breder portfolio aan producten.’
Maarten Hummelen (GSE Dispensing)
Ongekende dip
Ook GSE Dispensing in Brummen heeft afgelopen maanden grote stappen gezet in digitalisering. ‘We hebben het ERP-systeem van Isah geïmplementeerd en een productconfigurator ingericht’, vertelt marketingdirecteur en mede-eigenaar Maarten Hummelen. ‘Daar was nu veel tijd voor. Ook zijn we begonnen met de introductie van een mobile field service app voor de eigen monteurs en voor servicepartners in de wereld. Die app testen we nu. Vanaf begin volgend jaar wordt hij in de praktijk gebruikt.’
‘Aan het begin van de coronacrisis hadden we een ongekend omzetverlies van 80 tot 90 procent. Binnenkort kan ik de tent wel sluiten, dacht ik.
GSE Dispensing bouwt machines voor het mengen van kleuren. Klanten zijn fabrikanten van bijvoorbeeld verpakkingen, coatings, textiel en behang. Hummelen: ‘Aan het begin van de coronacrisis hadden we een ongekend omzetverlies van 80 tot 90 procent. Binnenkort kan ik de tent wel sluiten, dacht ik. We hadden de NOW1-regeling hard nodig om de storm te doorstaan. Maar de maand mei was weer goed en NOW2 hebben we niet aangevraagd.’ Uiteindelijk eindigt GSE Dispensing het jaar toch in de zwarte cijfers, zo is de verwachting. ‘We hebben normaal gesproken geen grote forward load. Onze machines zijn sterk modulair opgebouwd, een machine van tussen de 50 en 100.000 euro bouwen we in een kleine drie weken. Maar we zitten nu al tot februari vol.’
Wim van de Beld (Betech)
Intelligente productie
Ceo Wim van de Beld van Betech in Hoogeveen, producent van grote series draaiwerk, hoeft geen inhaalslag in digitalisering te doen. Zijn bedrijf draait al 24/7 dankzij volledig geautomatiseerde en vooral intelligente productietechnieken. ‘We zijn stevig aan het digitaliseren sinds een jaar of twee. Dat rollen we nu verder uit. Klanten reageren er heel positief op en doen enthousiast mee met pilots. Ze kunnen straks meekijken in ons productieproces, meetrapporten inzien, certificaten opvragen en zelfs orders inschieten.’ Bovendien is Betech het materiaalmagazijn compleet aan het automatiseren, zodat het bedrijf op termijn direct bestellingen bij toeleveranciers kan plaatsen. In het magazijn rijdt al een automatisch geleid voertuig (AGV) rond, op de werkvloer staan productierobots. ‘Ik denk dat we redelijk vooraan lopen in de industrie. We hebben speciale software laten ontwikkelen om alles met alles te laten communiceren.’
Ons machinepark is weer wat uitgebreid, want je krijgt het altijd drukker op afdelingen waar je de minste capaciteit hebt, leert de ervaring.’
Betech kreeg in het begin van de coronacrisis veel annuleringen, met name door de klanten in de automotive: die sector maakt 50 procent van de omzet uit. De orderintake herstelde zich aardig, maar Van de Beld rekent toch op een kleine 20 procent omzetverlies dit jaar. ‘Gelukkig waren we behoorlijk op acquisitiepad geweest voor de crisis, zodat we klanten meer kunnen bieden. Ook geplande investeringen hebben we gewoon doorgezet. Ons machinepark is weer wat uitgebreid, want je krijgt het altijd drukker op afdelingen waar je de minste capaciteit hebt, leert de ervaring.’ De spuitgieterij van Betech in Steenwijk en de vestiging voor kunststof draai- en freesdelen in Hoogeveen hebben bovendien helemaal geen last van de coronacrisis.
André van der Loo
Logistiek is net zo heftig
André van der Loo is directeur-eigenaar van Dumocom in Almelo, waar het bedrijf petflessen maakt voor met name consumentenartikelen. Samen met Samsa IT implementeert Van der Loo op dit moment een compleet planningssysteem op basis van artificiële intelligentie (AI). Hij is er lyrisch over (zie het aparte artikel over deze ontwikkeling. Fabrikanten van onder meer schoonmaakartikelen en dranken overlaadden Dumocom met orders toen de coronacrisis losbarstte. ‘Bij de Mexicaanse griep van 2009 hebben we hetzelfde meegemaakt. Zo’n vraagexplosie in crisistijd klinkt mooi, maar achteraf gezien hadden we het liever niet gehad. Het toekomstscenario waarop we zaten, kon meteen de prullenbak in. We zouden volgens ons meerjarig investeringsplan in 2021 een extra productielijn bij gaan plaatsen, dat heb ik met stoom en kokend water naar voren kunnen halen. We zijn eruit gekomen, maar het is nog steeds worstelen, want als je een machine vandaag binnen hebt, kun je morgen nog geen productie draaien. Maar nu komt het goed.’ Nog heftiger dan die nieuwe lijn noemt hij de hele planning en logistiek eromheen en daarom is dat AI-systeem zo cruciaal.
Trioliet-ceo Robert de Liet’ Foto: Arjan Reef
Service op afstand
Trioliet uit Oldenzaal, marktleider in machines en systemen voor het voeren van rundvee op agrarische bedrijven, werkt al een tijdlang veelvuldig met remote control. Hierdoor kan Trioliet online inloggen op het grootste deel van de voerrobots en zelfrijdende voermengwagens bij melkveehouders, om zo data over onder meer het mengproces en de sensoren op de machine op te halen. Dat is ideaal om de service op een hoger niveau te brengen en klanten waar ook ter wereld te helpen met technische problemen, zegt managing director Robert Liet, zeker nu er minder gereisd kan worden. Aan het begin van de coronacrisis was het spannend of de Italiaanse toeleveranciers bijvoorbeeld de wielassen en tandwielkasten wel konden leveren. Maar verder zijn er geen gevolgen voor de bedrijfsvoering. De stikstofproblematiek en de afname van het aantal boeren in Nederland en Duitsland vragen momenteel meer aandacht.
Coronacrisis is marathon
Opvallend aan de huidige gezondheidscrisis is dat alle ondernemers geraakt worden, stelt Jellard Koers, ceo van Suplacon in Emmeloord, toeleverancier van plaatwerk in kleine series. ‘Tijdens de crisis van 2008 werden wij zeer sterk getroffen, terwijl andere bedrijven gewoon doordraaiden. Destijds vond ik het lastiger. Nu zijn we met de nodige maatregelen full speed doorgegaan en ook fysiek aanwezig gebleven. Als onze kanters aanwezig zijn, geldt dat ook voor de mensen op het bedrijfsbureau.’
Jellard Koers
Het is een andere crisis, maar wel één waar echt niemand op voorbereid was, zegt Robert Liet. ‘Een pandemie leek iets uit een film, we zagen het totaal niet als iets realistisch. De crisis heeft ons wakker geschud: verrassingen kunnen uit heel onverwachte hoek komen.’ Hij communiceerde meteen naar zijn mensen dat de coronacrisis wel eens een marathon kon worden. ‘Heel belangrijk is dat we onze mensen blijven motiveren: de kantine is dicht, ze kunnen niet meer gezellig over FC Twente praten, er zijn geen personeelsfeesten. Daarom doen we kleine dingen om de stemming erin te houden. We delen saucijzenbroodjes of gehaktballen uit en hebben iedereen een barbecuepakket gegeven.’
‘De crisis heeft ons wakker geschud: verrassingen kunnen uit heel onverwachte hoek komen’
Joes Wigman
Voor je het weet is het hard work & no play, weet ook André van der Loo: ‘Het is waken voor de motivatie van de medewerkers en jezelf.’ Jellard Koers kan zich leukere jaren voorstellen, ‘maar we kijken erdoorheen, corona is een tijdelijke moeilijkheid.’
‘Het is een heftig jaar, maar ik hoor hier veel ondernemers die er een positieve draai aan geven’, besluit Joes Wigman, managing director digital & IT bij Berenschot en moderator van de online discussie. ‘Sommigen gaan tientallen procenten in omzet omlaag en doen alles om de schade te beperken. Anderen maken forse stappen in digitalisering. Ik houd aan deze middag een blij gevoel over.’
Lees Link magazine digitaal of vraag een exemplaar op bij mireille.vanginkel@linkmagazine.nl
ING: impact tweede golf is waarschijnlijk kleiner
Michiel Scheenstra, directeur industry ING
ING heeft de eerste maanden van de coronacrisis erg veel overlegd met bedrijven, vooral in het mkb, vertelt Michiel Scheenstra, directeur industry ING Grootzakelijk regio Noord-Oost tijdens de TalkING Industry. ‘Waar kunnen we snel klanten helpen, was voor ons de centrale vraag. We zagen dat veel bedrijven er opvallend sterk voorstonden en de overheidsmaatregelen hielpen natuurlijk. Het herstel is er, al werd het in de herfst weer grilliger. We verwachten dat de impact van de tweede golf kleiner is.’ Wel vraagt hij zich af hoe het consumentenvertrouwen zich verder gaat ontwikkelen.
Gert Jan Braam, sector banker industry bij ING, lichtte actuele cijfers toe (zie ook het artikel op pagina 38). Opvallend is het sterke herstel vanaf het derde kwartaal, dat met de onlangs opnieuw ingestelde beperkingen wat afgeremd wordt. De effecten op de economie en industrie hangen – nog even los van nieuwe uitbraken en lockdowns met het sluiten van grenzen – af van een aantal factoren: ‘Komt er een oplossing in de vorm van goede sneltesten waarmee ondernemers al heel erg geholpen zijn? Wat is de impact van de tweede ronde, zeker nu het ontslaan van mensen in de NOW-regelingen niet meer verboden is? Hoe lang blijft de ondersteuning en hoe gaat het met terugbetalen?’
