- Waardestijging dollar grootste boosdoener hogere benzineprijs in 2019
- De accijns met 8% toegenomen sinds 2012, btw met 2%-punt
- Accijns en btw leveren Nederlandse Staat € 1,03 per liter benzine op
1. Hoge benzineprijs, maar olieprijs nog 50% onder piek?
In 2012 tikte de gemiddelde Nederlandse benzineprijs een recordhoogte van € 1,83 per liter aan. Een vat Brent olie kostte toen bijna $ 115/vat. Momenteel is dat rond de $ 70/vat, toch staat de gemiddelde benzineprijs al rond € 1,72. Toen in juli 2008 de olieprijs piekte op $ 145/vat, kostte een liter benzine gemiddeld € 1,78. Als de benzineprijs op weg is om records te breken, dan ligt dat dus niet alleen aan de olieprijs.
De consumentenprijs (prijs aan de pomp) wordt bepaald door vier factoren:
- Productie: Amerikaanse dollar en de olieprijs
- Marge (winst voor oliemaatschappij, tankstation exploitant, distributiekosten en de marketingkosten),
- Accijns (vast bedrag per liter)
- BTW (wordt berekend over alle bovenstaande factoren)
Op marge gaan we niet verder in omdat die nauwelijks is veranderd.
2. Amerikaanse dollar in 2019 de driver achter duurdere benzine
Olie wordt op de internationale markt in dollars verhandeld. Onze benzine rekenen we echter af in euro’s. De huidige koers van de dollar is de belangrijkste reden achter de stijging van de benzineprijs.
In vergelijking met 2012 is de Amerikaanse dollar veel sterker. De stijging is bijna 20 cent, oftewel 14%. De belangrijkste reden hiervoor is de afzwakkende economie in de eurozone. Ook het meer verruimingsgezinde geluid van de ECB draagt er aan bij. Daarbij is er de kracht van de Amerikaanse economie, die nog steeds goed op toeren is.
Naar het einde van 2019 verwachten wij wel een licht herstel van de economie in de eurozone. De dollar die nu rond de € 1,12 staat zal dan naar verwachting dalen naar een koers rond de € 1,16.
3. Oliemarkt zal rest van 2019 beperkte invloed hebben op benzineprijs
Filteren we de invloed van de dollar weg uit de olieprijs, dan zien we nog steeds een lagere olieprijs dan in 2012. Dit komt door de hogere olieproductie van OPEC, en dan met name Saudi-Arabië, die de oliekraan verder opendraaide om marktaandeel terug te winnen van de VS. Het overaanbod dat ontstond heeft de olieprijs eind 2014 en in 2015 sterk doen dalen. Lang duurde dit effect niet. Als gevolg van de lage prijs werden investeringen in exploratie en productie sterk verminderd. De angst voor mogelijke tekorten leidde tot een prijsherstel dat tot op de dag van vandaag doorzet.
Saignant detail: door de sterke prijsdaling zijn de Amerikanen veel efficiënter gaan werken en zijn de productiekosten sterk gedaald. Hun marktaandeel groeit weer onverminderd snel, wat vooral opnieuw ten koste gaat van het marktaandeel van de Saudiërs/OPEC. In de rest van 2019 verwachten wij dat de olieprijs zich beweegt rond de $ 70/vat. Dit zal nauwelijks verder effect hebben op de benzineprijs.
4. Melkkoeien accijns en BTW blijven leveren
De Nederlandse overheid stelt de hoogte van de accijns jaarlijks opnieuw vast. Het is een vast bedrag per liter.
Toen in 2012 de benzineprijs piekte op € 1,83 was het deel accijns in de benzineprijs € 0,73. In 2019 is dit opgelopen naar € 0,79. De 6 eurocent stijging van de accijns verklaart dus voor een deel de hogere benzineprijs bij een olieprijs die achterblijft ten opzichte 2012.
Over de som van de productiekosten, accijns en marge wordt 21% BTW geheven. Een BTW die in oktober 2012 is verhoogd van 19% naar 21%.
Op dit moment is de BTW bijdrage circa € 0,29 aan de benzineprijs van gemiddeld € 1,73. Tellen we accijns en BTW op, dan gaat er in Nederland dus € 1,03 per liter benzine naar de overheid.
5. Nieuw record benzineprijs voorlopig in de ijskast
De gemiddelde benzineprijs noteert rond € 1,73 per liter. Tanken langs de snelweg is aanzienlijk duurder. Daar worden vaak de adviesprijzen betaald. Deze adviesprijzen van oliemaatschappijen liggen momenteel al wel boven de € 1,80.
Wij verwachten in ons basisscenario geen sterke olieprijsstijging. Ook gaan wij uit van een lichte daling van de dollar. Beide variabelen leiden niet tot nog duurdere benzine. Aangezien accijnzen voor 2019 vastliggen, lijkt een nieuw record voor benzine dus nog even uit te blijven.
