Productization: geen sinecure, maar er is veel bij te winnen
Het hightech ecosysteem in de Brainport-regio heeft veel te winnen bij ‘productization’. Maar dan moeten uitbesteders/oem’ers en toeleveranciers nog wel flinke stappen zetten. Transparantie over de langetermijnroadmap (door oem’ers), lef om de investeringen daarop af te stemmen (aan de supplierskant) en – bovenal – wederzijds vertrouwen zijn de crux.
Evolutie in waardecreatie: toenemende uitbesteding in de waardeketen.
Vorige maand presenteerden John Blankendaal en Paul Schuurmans (van consultancybureau Praetimus, gespecialiseerd in value engineering) de survey ‘Productization of supply companies’. Die is de uitkomst van een studie die Praetimus recent in de Brainport-regio uitvoerde – met Brainport Industries (BI) en BOM (Brabantse Ontwikkelings Maatschappij) als partners. ‘Bewustzijn creëren over wat productization is en wat erbij komt kijken – en over de kansen die dat hightech maakbedrijven in deze regio biedt’, motiveert directeur John Blankendaal de betrokkenheid van BI.
Omhoog in de keten
Productization refereert aan een veranderingsproces bij suppliers, legt hij uit. ‘Daarbij gaan ze voor eigen rekening en risico, afgestemd op de innovatieroadmaps en requirements van oem’ers, modules of semi-producten ontwikkelen, fabriceren, leveren en onderhouden. Zij nemen dus de verantwoordelijkheid voor een stuk productontwikkeling en service van de oem’er over en schuiven op in de keten.’ De term productization is van recente datum, de basics werden echter al 15-20 jaar geleden geformuleerd. In die tijd gingen oem’ers de focus leggen op hun core: innovatie/productontwikkeling, assemblage en het vermarkten van hun (eind)producten. De rest legden ze zoetjes aan neer in hun supply chains. Met als gevolg dat de suppliers die deze nieuwe rol aankonden, hun capabilities enorm uitbreidden en groeiden. Toen diende zich al aan dat wat nu productization heet de next step in waardecreatie zou worden.
Geen sinecure
‘Toeleveranciers en uitbesteders moeten van klassiek uitbesteden naar ondernemend samenwerken’, vertelt Blankendaal, die er al in 2007 – hij werkte destijds bij de BOM – een boekje over schreef. Volgens Praetimus versnelt die outsourcing-trend in de Brainport-regio. Gedreven door de alsmaar hogere druk op oem’ers – en in hun kielzog de toeleverketen – om innovatie en productintroducties te versnellen (kortere lifecycles en time-to-market) en om kostencompetitief te blijven. Productization in de praktijk brengen is geen sinecure, niet voor oem’ers en niet voor suppliers. ‘Van de oem’er vergt het openheid, transparantie over zijn langetermijnroadmap en vertrouwen dat die grotere verantwoordelijkheid bij de supplier in goede handen is. En die toeleverancier moet fors investeren, in kennis en equipment, om het waar te kunnen maken – en wil dus tot op zekere hoogte zekerheid hebben over de bestendigheid van de relatie en de omzet en marges die het hem gaat opleveren. Er ontstaat dus een wederkerige afhankelijkheid, waarin vertrouwen heel belangrijk is. Veel bedrijven vinden dit eng en dat snap ik. Maar ik zeg dan wel: vertrouwen is handelen ondanks de angst.’
Kloof in volwassenheid
Volgens Praetimus is productization dan ook vooralsnog verre van gemeengoed. Al zijn er wel best practices, zoals de geavanceerde module die ASML door VDL ETG laat ontwikkelen, bouwen en straks ook onderhouden. VDL ETG kan deze stap maken omdat het gaandeweg een stevige r&d-groep (40-50 man) opbouwde. Maar generiek legt de studie van Praetimus een kloof in volwassenheid bloot: oem’ers zitten in de semi-productizationfase en willen build-to-spec toegeleverd worden, terwijl suppliers nog in de ad hoc-fase zitten – met nog veelal een build-to-print-profiel van subassemblies en componenten leveren. En de oem’ers acteren strategisch, de suppliers nog vooral operationeel.
Hoe dan ook, ‘het bevestigt dat de verhouding oem’er-supplier aan het veranderen is’, beklemtoont John Blankendaal. ‘Het belang van de supplier is niet meer af te meten aan de hoogte van zijn omzet. De beste supplier is bezig in de strategie van de oem’er; kwaliteit gaat boven kwantiteit – zeker in de Brainport-regio die haar sterkte ontleent aan high mix, low volume, high complexity. Een paradigma-shift in hoe de oem’er naar zijn suppliers kijkt. Dat tussen de oren krijgen van de inkopers, doe je niet op een achternamiddag.’
Brainport Industries
In BI zijn negentig hightech-toeleveranciers (9.000 werknemers, twee miljard euro omzet) verenigd. De coöperatie adviseert en faciliteert de aangesloten bedrijven op drie thema’s: technologie & proces, markt & keten en mens & samenwerking.
Link Magazine 2/16:
