Het MKB-metaal heeft 2017 volgens de Economische Barometer van Koninklijke Metaalunie goed afgesloten. Alle indicatoren zijn positief tot zeer positief. Maar er is ook een inmiddels algemeen bekende bedreiging, de pool van beschikbare vakmensen droogt nu rap op. In het vierde kwartaal is het aantal vacatures gestegen, maar de groei van vast personeel is afgenomen.
Uitkomsten Economische Barometer MKB-Metaal 4e kwartaal 2017
Hierna de meest opvallende uitkomsten op een rij gezet:
- De groei van het vaste personeel is afgenomen ten opzichte van Q3 2017.
- Wederom hebben meer bedrijven vacatures openstaan.
- Veel bedrijven waarderen hun orderpositie binnenland als gunstig.
- Zeer positieve ontwikkeling van de orderpositie buitenland.
- 20% van de bedrijven heeft de verkoopprijzen in het vierde kwartaal verhoogd.
- Investeringsverwachtingen nemen sterk toe.
- De verwachtingen voor Q1 2018 in tien jaar tijd niet zo positief.
- Sectoren machinebouwers en metaalwarenbedrijven zijn het meest positief.
- Aan de bouw toeleverende bedrijven zijn het minst positief.
Personeel – Bij de respondenten werken gemiddeld 23,3 medewerkers waarvan 2,5 flexibele krachten. Dit percentage flexibele krachten ligt al jaren vrij stabiel rond de 10%. Was er in het derde kwartaal van 2017 sprake van een sterke toename van het aantal bedrijven dat meer mensen in dienst had dan het kwartaal ervoor, in het vierde kwartaal is dit aantal gehalveerd (van 30% naar 16% van de bedrijven). Het is mogelijk dat de afname van de groei wordt veroorzaakt door een gebrek aan kandidaten. Bij slechts 2% van de bedrijven werkte er minder mensen dan in het derde kwartaal. Op dit moment heeft 48% van de deelnemers tenminste een vacature openstaan. Gemiddeld hebben deze bedrijven 2,1 vacatures openstaan. Afgezet tegen alle medewerkers hebben de respondenten voor 4,3% van hun personeelsbestand vacatures open staan. Onder de verspanende bedrijven, machinebouwers en metaalwarenbedrijven hebben zes van de tien bedrijven tenminste een vacature openstaan. Veel sectoren binnen het MKB-metaal verwachten niet dat ze alle uitstaande vacatures het komende halfjaar kunnen invullen.
Waardering orderpositie binnenland Q4-2017
Orderpositie binnenland – In het vierde kwartaal zet de verbetering van de binnenlandse omzet zich, na een kleine dip, weer voort. Bij meer bedrijven is de orderportefeuille toegenomen (nu 38%, was 34%), terwijl bij minder bedrijven de orderpositie is afgenomen (nu 12% was 16%). De toeleveranciers aan de bouw zijn beduidend minder positief dan gemiddeld in het MKB-metaal. De woningbouw groeit weliswaar, maar veel toeleveranciers zijn ook afhankelijk van de utiliteitsbouw. De waardering van de binnenlandse orderpositie ligt weer net iets hoger dan in voorgaande kwartalen. Meer dan de helft van de ondernemers (57%) geeft aan tevreden te zijn over de binnenlandse orderpositie, 11% geeft aan ontevreden te zijn.
De orderpositie van het vierde kwartaal was al goed, 37% van de respondenten verwacht dat deze in het eerste kwartaal van 2018 nog weer beter zal zijn. 12% van het MKB-metaal verwacht een teruglopende binnenlandse orderpositie. Onder de respondenten is de gemiddelde totale orderportefeuille in het vierde kwartaal iets toegenomen van gemiddeld 8,6 naar 8,9 weken.
Orderpositie buitenland – Van de respondenten geeft iets meer dan de helft aan te exporteren. 15% ervan exporteert tot 10% van de omzet en de overige 37% exporteert meer dan 10% van de omzet. Gemiddeld exporteert deze laatste groep 42% van hun omzet. De ontwikkeling van de buitenlandse orderportefeuille is veel grilliger dan die van het binnenland. Voor het vierde kwartaal geeft het exporterende MKB-metaal overwegend aan een sterke groei van de orderportefeuille te hebben gerealiseerd. Bij vier op de tien exporterende bedrijven nam de orderpositie toe, bij een op de tien is deze afgenomen. In de afgelopen jaren waren ondernemers nog niet zo positief. De waardering van de orderportefeuille buitenland is, na een terugval in het derde kwartaal, in het vierde kwartaal sterk gestegen. De helft van de exporteurs waardeert de buitenlandse orderpositie als gunstig. Ook de verwachtingen voor de exportportefeuille zijn bijzonder positief. 50% van de respondenten verwacht in het eerste kwartaal van 2018 een verdere groei van de buitenlandse orderpositie.
Verwachte orderpositie buitenland Q4-2017
Verkoopprijzen – Net als in de eerste drie kwartalen van 2017 heeft ook in het vierde kwartaal tenminste een op de vijf bedrijven hun verkoopprijzen weten te verhogen. Onder de machinebouwers wist meer dan 40% van de bedrijven hun verkoopprijzen te verhogen.
Bedrijfsresultaat
Met de groei van de orderportefeuille neemt ook de groei van het bedrijfsresultaat in het vierde kwartaal toe. Deze nam in het derde kwartaal nog wat af. Bij een op de drie bedrijven is het bedrijfsresultaat toegenomen, terwijl dit bij een op de zes is afgenomen.
De waardering van het bedrijfsresultaat is, in tegenstelling tot de ontwikkeling van het bedrijfsresultaat, iets minder dan in het derde kwartaal. Bijna 50% van de bedrijven zegt tevreden te zijn met het bedrijfsresultaat, dat was bijna 60%. Ook het te verwachten bedrijfsresultaat is hoger dan deze de afgelopen 10 jaar geweest is. 37% van de deelnemers verwacht een toename terwijl 7% een afname verwacht, dat was 34% respectievelijk 8%. Het aantal bedrijven dat winst maakt ligt net iets onder het niveau van het tweede en derde kwartaal van 2017. 74% van de bedrijven geeft aan winst te maken, 9% maakt verlies en 17% zegt break even te draaien.
Investeringen in het machinepark
In het vorige kwartaal was het voor het eerst in tien jaar tijd dat de investeringsverwachting per saldo positief was (5%). Dat wil zeggen dat er meer bedrijven zijn die verwachten meer te gaan investeren in hun machinepark, dan er bedrijven zijn die verwachten minder te gaan investeren. In het vierde kwartaal is dit aandeel gegroeid tot 10%. Een kwart van de respondenten geeft aan het komende halfjaar meer te gaan investeren in machines.
