Het leek een technologie die het leven van Parkinson-patiënten veel prettiger zou maken. Vandaar dat het Amerikaanse miljardenbedrijf Medtronic in 2014 200 miljoen dollar betaalde voor Sapiens Steering Brain Stimulation in Eindhoven. Maar de multinational trok er deze week de stekker uit, aldus de woordvoerder van het bedrijf. ‘Om te blijven voldoen aan de behoeften van artsen en patiënten, hebben we besloten ons meer te gaan richten op de ontwikkeling van relatief eenvoudigere Deep Brain Stimulation-geleidingsdraden. Daar wordt al enige tijd onderzoek naar gedaan bij vestigingen van Medtronic in de VS’, zo stelt Marc Hinfelaar.
De ontwikkeling van de technologie voor breinmodulatie, gerichte stimulatie van hersengebiedjes die geassocieerd zijn met bepaalde functies of aandoeningen, verliep ooit stormachtig. Ruim tien jaar geleden ging Philips met deze technologie aan de slag omdat het goed zou passen bij eigen sterktes miniaturisatie, (medische) beeldvormingstechnieken en signaalbewerking. Bovendien waren de marktvooruitzichten goed en was er wereldwijd slechts één aanbieder actief, Medtronic.
In 2009 wendde Philips Healthcare de strategische steven echter weer en werd de ontwikkeling gestopt. Externe partijen waren geïnteresseerd, maar vonden het nog te vroeg om in te stappen, dus besloten drie Philips-mensen om er een start-up voor op te zetten. Ze wisten investeerders te interesseren en richtten voorjaar 2011 Sapiens Steering Brain Stimulation op. Onder druk van de venture capitalists (‘Je moet hun continu progress tonen’, aldus directeur productontwikkeling Hubert Martens) verliep de doorontwikkeling van de technologie, met eind 2012 de eerste testen in patiënten, succesvol. Daardoor kwam Medtronic weer in beeld als geïnteresseerde partij.
Augustus 2014 resulteerde dit in de overname van Sapiens, dat vanaf toen als Medtronic Eindhoven Design Center door het leven ging. Succesfactoren volgens Martens: het team, het vermogen snel keuzes te maken en de focus op differentiators (‘onze eerste pitch voor investeerders telde 75 slides, daar zat nog totaal geen focus in’). Onder de vleugels van het grote Medtronic zou de slagkracht richting internationale markt sterk worden vergroot. Die opzet is nu dus gestrand. Met de 35 werknemers die er nog waren is een vertrekregeling afgesproken.
Evenwel blijft Medtronic investeren in DBS en streeft het bedrijf ernaar deze ‘impactvolle therapie beschikbaar te houden voor patiënten die dit nodig hebben’. ‘We evalueren continu de bedrijfsvoering binnen alle vestigingen wereldwijd. Daarbij kijken we naar groeiverbetering, operationele efficiency, productinnovatie, productcyclus en hoe we de positie van Medtronic naar de toekomst toe kunnen versterken. Juist omdat daar volgens ons meer toekomst in zit gaan we ons op relatief eenvoudigere technologie richten’, aldus Hinfelaar. Die eenvoudigere technologie wordt ook wel geduid met ‘acht-punts-technologie’, waaraan al langere tijd in diverse Amerikaanse vestigingen van Medtronic wordt gewerkt. Met ‘acht-punts’ wordt gedoeld op het aantal velden in de hersenen die elektrisch gestimuleerd worden en waarbij elk contactpunt afzonderlijk kan worden aangestuurd. De technologie waaraan in Eindhoven werd gewerkt betrof de 40-punts-technologie en was vooral vanwege dat hoge aantal velden te complex en daardoor te duur om door te ontwikkelen.
Waarmee niet gezegd is, benadrukt Hinfelaar, dat Medtronic definitief stop met ’40-punts’. ‘Het ontwikkelen daaraan is nu on-hold gezet. Eerst willen we de acht-punts-technologie uitontwikkelen. Als die zich bewezen heeft pakken we het werk aan de 40-punts mogelijk weer op.’ Hoe dan ook, het DBS-onderzoekswerk zal zich vanaf nu dus concentreren in de VS en niet langer in Eindhoven.
