‘De lockdown van dit voor jaar had een directe en grote impact op de maakindustrie van ons land. De ene industriële sector werd harder geraakt dan de ander, maar de vooruitzichten waren over de volle breedte negatief. Als we daar nu op terugkijken moeten we constateren dat het meevalt en dat de sector aan het herstellen is. We zitten nog niet op het oude niveau, maar wel boven de verwachtingen die in maart werden afgegeven. Opvallend is daarbij dat de plaatverwerkende industrie minder sterk is teruggevallen dat de verspanende.’
Aldus een eerste analyse van Erik Spikmans, sales directeur MCB Nederland, van de resultaten van een rondvraag die de metaalleverancier in augustus gehouden heeft onder zo’n 500 klanten in verschillende landen. Onder de titel ‘Samen slim zaken blijven doen’ brengt MCB in samenwerking met Link Magazine en Trumpf maandelijks een marktupdate uit.
Spikmans stelt voorts stelt hij dat vooruitkijken moeilijk is. ‘Het is echt koffiedik kijken: komt er een tweede golf en wat heeft dat voor gevolgen voor de industrie? Blijft de overheid financiële steun geven om door de crisis heen te komen? Allemaal vragen die we nu nog niet kunnen beantwoorden. Toch blijven wij als Nederlanders ook in deze bijzondere tijden innovatief, veerkrachtig en ondernemend. Dat geeft hoop voor de toekomst!’
Grote verschillend tussen sectoren
Uit een nadere beschouwing van de resultaten van het onderzoek blijken grote verschillen tussen sectoren. Zo gaan de Agri (oem’ers en suppliers van agrotechnologie) en de Bouw ervan uit dat de ontwikkeling van de omzet en de aanvragen in september min of meer dezelfde zal zijn als over augustus (respectievelijk een 13,75 en 13,5 en een -12 en een -7,3 procent). Binnen de Food werd eerder voor augustus nog een daling van omzet verwacht. Voor september echter wordt nu gerekend om een omzetstijging van 26 procent. In de Installatiebranche verwacht men over september 10 procent minder omzet tegen min 3,7 procent een maand eerder over augustus. In deze sector wordt echter wel gerekend met een forse groei van het aantal aanvragen: in september 20 procent meer dan in augustus
Oem’ers en 2e lijns suppliers optimistischer
Over de hele linie zijn oem’ers en 2e lijns toeleveranciers optimistischer dan 1e lijns toeleveranciers. De eerste twee rekenen op een omzet- en aanvraaggroei van rond de 15 procent voor de maand september; een maand eerder waren de verwachtingen nog negatief. De 1e lijns waren toen positiever, maar rekenen nu voor september om een omzetstijging van 10 procent en een aanvraaggroei van 4 procent.
Plaatverwerkers rekenen al langer op groei: voor augustus gingen ze uit van een klein plusje, voor september denken ze een omzet- en aanvraagstijging te beleven van plusminus 15 procent. De verspaners zijn minder positief, maar veren wel op: gingen ze voor augustus nog uit van een omzetdaling van bijna 20 procent, voor september rekenen ze op een groei van ruim tien procent
Installatiebranche gaat investeren, maar niet in IT
In de installatiebranche is de beschikbaarheid van werkkapitaal een punt van zorg: alle respondenten uit die sector zien dat hun werkkapitaal afneemt. Deze sector geeft een 7 op een schaal van 1 tot en met 10 (zeker niet – zeker) op de vraag of de ondernemers denken minder uit te gaan besteden. De andere sectoren scoren een 6 of lager. Daar staat tegenover dat installateurs het meest van plan zijn te investeren, onder andere in (online) marketing: een 6 terwijl elders de score rond de 4 zit. Ook in machines en procesinnovatie zijn installateurs meer dan ondernemers elders van plan te investeren. Op de vraag daarnaar wordt gemiddeld het maximale cijfer gegeven: een 10! De andere sectoren zitten veel lager. Opvallend is ook dat diezelfde Installatiebranche ‘zeker niet’ zal investeren in IT: die ondernemers geven op de vraag daarnaar een 1; de andere sectoren scoren tussen de 1,9 en de 4,1.
Plannen voor het afbouwen van de flexibele schil zijn er alom niet echt, met een 4,4 als hoogste score in de Bouw. Vaste krachten laten gaan is helemaal niet im frage; werven van nieuwe mensen scoort in vergelijking daarmee beduidend hoger, rond de 3.
Meer verkopen, meer mensen
Een van de respondenten was Jos Staal, projects purchaser bij Saris, fabrikant aanhangerwagens die onder meer levert aan de bouw, de detailhandel en particulieren. Hij verwacht voor 2020 dezelfde omzet te scoren als vorig jaar. ‘Dat is niet slecht nee, maar had meer kunnen zijn. Wij hebben recent nieuwe lastechnologie in gebruik genomen en het heeft even geduurd voordat wij die lasrobots op een goede manier konden inzetten. Daardoor liep onze levertijd dit voorjaar op van twee naar tien weken en dat heeft omzet gekost. Inmiddels hebben we de technologie behoorlijk onder controle en zijn we met twee shifts gaan werken waardoor we de levertijden weer flink hebben kunnen terugbrengen. Ik verwacht dan ook voor de komende maanden dat de verkopen weer zullen toenemen. Want de markt is goed’, aldus Staal.
Om die groei op te vangen zal Saris de komende maanden gaan investeren in mensen. ‘Investeren in machines laten we nu even achterwege, maar we zullen zeker nog flexkrachten in vaste dienst gaan nemen de komende tijd, zoals we dat de afgelopen maanden ook al hebben gedaan. We moeten wel want we zitten hartstikke vol.’
Over het onderzoek
De uitkomsten van deze rondvraag betreffen verwachtingen/inschattingen van ondernemers over de maand september versus de maand augustus 2020. Metaalgroothandel MCB wil met maandelijks onderzoek onder zijn klanten een realistisch inzicht bieden in hoe de markt zich in deze tijd ontwikkelt. MCB heeft veel klanten die normaliter een korte productiehorizon hebben. Door de coronacrisis is het maken van een betrouwbare forecast voor enkele maanden van groot belang, maar ook een grote uitdaging.
Vanuit de visie ‘Samen slimmer ondernemen’ en door het ‘glas is half vol’ als uitgangspunt te nemen – om tegenwicht te bieden aan de over het algemeen (te) negatieve beeldvorming in de media – willen MCB, Link magazine en Trumpf een gebalanceerd beeld bieden van de marktontwikkelingen. Want betrouwbare, actuele informatie stelt industriële bedrijven in staat hun strategie zo optimaal mogelijk in te richten en zo hun continuïteit te borgen.
MCB neemt maandelijks een enquête af onder haar klanten, waarin hun verwachtingen centraal staan. De uitkomsten ervan worden – vanzelfsprekend – anoniem verwerkt en steeds kort na het afronden van het onderzoek met de respondenten gedeeld. Daarbij publiceert Link Magazine de hoofdpunten van de resultaten.
ING: herstel industrie ingezet
‘Het herstel van de industrie is ingezet en vertaalt zich in een 2% volumegroei voor 2021’ geeft ook ING sector banker Industry Gert Jan Braam aan. ‘De industrie krimpt in het basisscenario in 2020 met 5,5% na de klap in de eerste maanden van de coronacrisis. Onderliggend zijn er flinke verschillen: de automotive keten is hard geraakt vanwege het stilleggen van de productie, terwijl veel fabrieken zijn blijven produceren en o.a. machinebouwers juist doorgroeien. Dit zien we ook terug in de verwachtingen voor de technologische industrie (metaal, rubber & kunststof, machinebouw) in 2020 (-7%) en 2021 (+4%). Dat de weg omhoog voor de zomer zichtbaar werd zien we aan de verschillende indicatoren als nieuwe orders en exportorders die de laatste maanden wijzen op verbetering van de omstandigheden en de PMI inmiddels uit de krimpfase is. Hierdoor verloopt het tweede deel van 2020 voor de industrie naar verwachting rooskleuriger.’ Dit zien we in deze meting in grote lijnen ook terug in verschillende delen van de keten met uitzondering van o.a. de laat-cyclische bouwsector.
Gert Jan Braam: ‘De kwetsbaarheid (verstoringen) en het cyclische (conjunctuur) van specifieke eindmarkten is bepalend voor – het vraagherstel – aan de hele toeleverketen. De blootstelling van de onderneming aan de effecten hiervan hangt naast de positie in deze keten (OEM-er, system supplier of jobber) en de spreiding in verschillende afzetmarkten steeds meer af van flexibiliteit. Het vermogen de onderneming snel aan te passen aan nieuwe omstandigheden. Denk bijvoorbeeld aan de snelheid van product- en procesinnovatie, verregaande digitalisering en robotisering, gebruik van data voor procesoptimalisatie, productiviteit én ontwikkelen van nieuwe diensten. Zeker in crisistijden is het belangrijk om in deze thema’s te blijven investeren, zie ook het tweede deel van deze branchebarometer.’
