Bianca Braun, lid van de raad van bestuur en hoofd interne audits bij aandrijfspecialist maxon, bezoekt om de vier jaar alle bijna dertig vestigingen in de wereld. Eind maart was ze bij maxon benelux in Enschede. Een week lang gingen zij en haar team het gesprek aan met medewerkers en klanten. ‘Het is heel intensief. Ik wil echt horen wat goed gaat en wat verbeterd kan worden.’
– ‘We zijn een poema: een snelle, relatief jonge, dynamische partij in de hightech wereld.’
– ‘Tijdens een audit willen we medewerkers en klanten ontmoeten, en hun ideeën horen.’
– ‘Hier wordt veel samen met klanten ontwikkeld, dat leidt tot hechte langetermijnrelaties.’
– ‘Het vraagt vertrouwen van klanten om bij ons te komen voor een compleet systeem.’
– ‘Door steviger op de markten te focussen, spreken we de taal van onze klanten nog beter.’
‘Hoofdkantoor was strategie nog aan het bedenken, hier werd die al toegepast’
Bianca Braun ademt maxon. Braun, nu 43, wilde haar leven lang al in het familiebedrijf gaan werken. ‘Als kind vond ik dat mijn vader een geweldige baan had, hij was altijd in een goed humeur. Het reizen over de wereld, de hightech omgeving, de ontmoetingen met fijne mensen, onze mooie producten. Het leek me wel wat.’
Haar overgrootvader vond ooit het scheerapparaat uit en startte Braun. Haar opa verkocht dat bedrijf in de jaren zestig. Maar maxon, in 1961 opgericht onder de naam Interelectric AG, bleef in de familie. Haar vader, Karl-Walter Braun (76), maakte maxon tot een wereldspeler en is nog steeds grootaandeelhouder. Het bedrijf telt inmiddels zo’n 3.000 medewerkers en de jaaromzet ligt omgerekend op 660 miljoen euro. De hoofdlocatie bevindt zich in het Zwitserse Sachseln, zo’n 25 kilometer ten zuiden van Luzern.
Bollywood-films
Bianca Braun studeerde economie en technologiemanagement en deed indertijd al allerlei – ‘geheel onbetaald’ – werk bij maxon, onder meer bij het auditteam. Na haar afstuderen had ze ineens twijfels over het uitgestippelde pad, regelrecht het familiebedrijf in. Ze studeerde een tijdje filosofie en vertrok vervolgens met een vriendin naar India om in Bollywood-films te gaan spelen. ‘Mijn vader liet me doen. Dat acteren bleek toch ook niet zo opwindend als ik dacht: het is vooral veel wachten en teksten uit het hoofd leren. Maar het was goed om even wat anders te doen. Toen wist ik zeker dat ik de zakenwereld in wilde.’
‘De innovatieprojecten hier hebben veel kwaliteit’
Braun promoveerde destijds eerst nog op een onderzoek naar niet-beursgenoteerde familiebedrijven. Haar boek daarover verscheen precies tijdens de financiële crisis in 2008. Alle media sprongen er bovenop, de eerste oplage was razendsnel uitverkocht. In 2020 publiceerde ze de update ‘Successful on and off the stock exchange’, waarvoor ze samen met Sonja Kissling tien beursgenoteerde en tien niet-beursgenoteerde familiebedrijven interviewde. De promotietour voor het boek viel door de coronapandemie in het water. ‘Van dat vervolg zijn nog stapels exemplaren over.’
Geen frank vreemd vermogen
Al die interviews overtuigden haar er nog meer van dat ze in een onderneming als maxon wilde werken. Niet-beursgenoteerd, alles gefinancierd met eigen vermogen, geen frank van de bank geleend. Bianca Braun: ‘Je hebt heel oude familiebedrijven waar de vierde, vijfde of volgende generatie aan het roer staat. Bij ons zijn het in feite nog steeds de eerste en tweede generatie, mijn vader en zijn kinderen. We zijn zoals dat heet een poema: een snelle, relatief jonge, dynamische partij in de hightech wereld. Veel wendbaarder dan een bedrijf waar al meerdere generaties elkaar zijn opgevolgd.’
Tien jaar geleden werd Braun hoofd van het interne auditteam, dat toen al een decennium bestond. ‘Het was een idee van mijn vader. Maxon breidde wereldwijd sterk uit, de locaties kregen veel vrijheid, maar er waren destijds niet veel controlemechanismen. Nu is alles natuurlijk sterk gedigitaliseerd en komen er continu cijfers binnen op het hoofdkantoor. Dat wil overigens niet zeggen dat audits overbodig worden: we willen medewerkers en klanten echt face-to-face ontmoeten in hun eigen omgeving en hun ideeën horen.’
Wat doe je tijdens zo’n week precies?
‘Eerst is er een kick-off meeting met het complete managementteam en vertel ik over onze auditdoelen en ‑planning. Het auditteam krijgt een rondleiding, met hier in Enschede speciale aandacht voor de uiterst geavanceerde cleanroom klasse 6: die vind ik zeer imposant. We geven een workshop over risicomanagement en dan gaan we interviewen en luisteren. Ik ga altijd met een team mensen vanuit Zwitserland op pad, ieder met zijn eigen specialisme: van riskmanagement, kwaliteitsmanagement en engineering tot financiën en sales. Ze spreken met de lokale mensen zaken tot in detail door. Intussen concentreer ik me op onderwerpen als algemeen management, strategie en management development. Ik wil echt uitgebreid met elk lid van het managementteam praten en horen wat er goed gaat of verbeterd kan worden. We bezoeken deze week ook twee hightech klanten, beide in Twente dit keer: een start-up met veel potentieel, en een klant die al jaren zaken doet met maxon en zelfs nog één van onze eerste motoren heeft draaien in zijn productie.’
Wat karakteriseert maxon benelux volgens jou?
‘De mensen hier zijn open, direct en vriendelijk: het is makkelijk om met ze in gesprek te gaan. Het opleidingsniveau is hoog, de innovatieprojecten hebben veel kwaliteit, er wordt veel samen met klanten ontwikkeld – bijvoorbeeld in de semicon – en dat leidt tot hechte langetermijnrelaties. Zo groeien we mee met onze klanten in sectoren die lokaal van belang zijn.
Maxon is als geheel natuurlijk sterk gefocust op hightech. In Zwitserland hebben we onze grote innovatie- en roboticalabs. In de VS zitten we in de buurt van Boston, niet ver van MIT. En in Nederland werkt maxon samen met de universiteiten van Delft, Twente, Eindhoven en Wageningen. We hebben ons YEP, Young Engineers Program: studenten doen innovatieprojecten waarin aandrijfsystemen van maxon worden gebruikt zodat ze ons leren kennen voor de toekomst.’
Wat is de achtergrond van de recente rebranding van maxon motor in maxon?
‘Bedrijven kennen ons van de elektromotoren, maar we leveren veel bredere oplossingen, complete systemen. Het gaat ook om alle omliggende hard- en software, van gearboxes en human machine interfaces tot en met de besturingssoftware en batterijmanagementsystemen. Dat is trouwens ook wel opmerkelijk aan Nederland: hier was die systeembenadering al langer heel gewoon. Wij zaten op het hoofdkantoor nog te bedenken wat onze strategie zou worden en hier werd die al toegepast: maxon is hightech, low volume en gefocust op complexe systemen. Het vraagt vertrouwen van klanten om bij ons te komen voor zo’n compleet systeem en niet alleen voor een motor. Daar bouwen we elke dag aan.’
En dan werken jullie ook nog eens aan een wereldwijde matrixstructuur?
‘Klopt. Al decennia lang zijn er maxon-locaties over de hele wereld, in de VS, in Azië, in Europa. Tegelijkertijd is maxon sterk in markten als industrial, medical, aerospace en mobility solutions. De samenwerking tussen de locaties over de landsgrenzen heen binnen die specifieke markten wordt steeds belangrijker. We verkopen geen frisdrank, we leveren complexe producten waarbij de vestigingen hun kennis en competenties nog veel meer moeten delen. Een matrixstructuur maakt het niet eenvoudiger, omdat die veel communicatie vraagt. We moeten helder in beeld hebben waar welke kennis zit. Maxon benelux bijvoorbeeld is echt dé semiconspecialist binnen heel maxon. Door steviger op de markten te focussen, spreken we de taal van onze klanten nog beter. Die klanten hebben zelf vaak ook vestigingen over de hele wereld. Tegelijkertijd kunnen de maxon-locaties natuurlijk een beroep doen op de grote groep r&d-mensen in Zwitserland: het is wereldwijde aanwezigheid met een Zwitsers kwaliteitsstempel.’
Hoe vrij zijn de vestigingen om hun eigen koers te varen?
‘We vinden het geven van vrijheid heel gewoon en heel belangrijk. Hoe beter ergens gepresteerd wordt, hoe meer vrijheid. We willen entrepreneurs in elk maxon-onderdeel, niet alleen in Sachseln.’
Legt Zwitserland wel businessdoelen op?
‘Een familiebedrijf als maxon denkt op de lange termijn. Bij ons kunnen ontwikkelingstrajecten met klanten zomaar vijf tot acht jaar duren. We stellen geen strakke EBIT-doelen, we hebben zelfs heel lang geen strikte groeidoelstellingen gehad. Nu we richting de miljard frank omzet willen, hebben we natuurlijk kpi’s, maar die zijn vooral intern gericht: we doen niet aan windowdressing.’
Wat is na deze week je advies aan de mensen hier in Enschede?
‘Ze moeten het succesverhaal voortzetten. Toen ik hier jaren geleden voor het eerst was, zat maxon weggestopt in wat verdiepingen in een kantoorpand. Nu staat er een prachtig eigen gebouw waar toegewijde mensen werken, de groei is goed. Ik ben gelukkig.’
Maar als je toch een punt moet noemen?
‘Oké, ook vanuit Enschede moet nog veel meer gedeeld worden binnen de groep. Zodat de aanwezige kennis en competenties niet alleen leiden tot meer business in de Benelux, maar ook wereldwijd. Maak die expertise meer te gelde. Natuurlijk krijgen de mensen nog wel wat meer details en aanbevelingen van ons auditteam te horen. Maar die zijn niet voor de openbaarheid…’
Maxon-top in huis
Hoe reageren medewerkers bij maxon als er een week lang zo’n heel team vanuit het hoofdkantoor rondloopt? Mark van Zutphen, manager marketing & sales bij maxon benelux (65 medewerkers): ‘Maxon is een familie, het topmanagement is heel makkelijk benaderbaar, je proeft dat ze er plezier in hebben om met ons mee te kijken. Medewerkers krijgen bij maxon veel vrijheid om te laten zien wat ze kunnen. Als je mensen die vrijheid en verantwoordelijkheid geeft, doen ze het ook beter. Ze zijn trots op hun bedrijf. Natuurlijk zijn collega’s wat gespannen als zo’n auditteam eraan komt. “Relax”, heb ik gezegd. “Wees eerlijk en als je iets niet weet, dan zeg dat gewoon.” Het auditteam ziet veel over de hele wereld, daar kunnen we alleen maar van leren en ons voordeel mee doen.’
