We hadden begin deze maand de verjaardag willen vieren van de vriendin van mijn vorig jaar overleden vader. Haar 100e. Ze is dus van net na de Spaanse grieppandemie van 1918, maar de Tweede Wereldoorlog heeft ze als volwassen meid meegemaakt. De huidige crisis vindt ze ‘erger en enger’, vertelde ze me over de telefoon. Ze woonde in de oorlog in Rotterdam-Zuid en daar was na het bombardement op de ‘rechter Maasoever’ – hoe cynisch – ineens volop werk voor de duizenden werklozen.
De huidige vijand veroorzaakt, net als de Duitsers toen, veel leed. Het virus schept echter geen banen. Zodra de besmettings-, opname- en IC-pieken achter de rug zijn, zal de economische impact hard aankomen. Het is geweldig dat overheden wereldwijd samen met banken veel (gecreëerd) geld in de economie pompen. Maar 4.000 euro voor een winkelier die niets meer verkoopt, een ruimhartige regeling voor die honderdduizenden zzp’ers en het ‘oprollen’ van de aflossing van leningen voor het mkb – het zal de recessie hooguit wat minder diep maken. Weliswaar wordt de industrie niet zo hard geraakt als de horeca en de reisbranche, maar ook in onze hightech zullen er klappen vallen.
Dat is zonder meer erg.
Elke crisis biedt kansen, zo ook deze, misschien wel juist door de diepte ervan. Er komt veel talent beschikbaar, als werknemer of als ondernemer, vol energie, op een – na de coronacrisis – goeddeels braakliggende markt. De cloud zal door het virus een forse boost krijgen, want de overlevers zullen bovengemiddeld ondernemingen zijn met flexibele, want gedigitaliseerde supply chains, producten en processen. 3D-printbedrijven zullen ineens dé second source blijken waarnaar veel ondernemingen straks op zoek gaan. Een – nu nog wat kwijnend – businessmodel zal aan populariteit winnen. Immers, twee van de grootste problemen die ik nu van ondernemers hoor, zijn toeleververstoringen en cashflowtekorten. Juist servitization/circulariteit biedt dan uitkomst, op allerlei verschillende manieren. Refurbishen bijvoorbeeld maakt minder afhankelijk van kwetsbare toelevering ver weg. En door maandelijks kleine fees te betalen, speel je werkkapitaal vrij. En ook de aarde vaart er wel bij. Oneindig groeien op een planeet met een hoe dan ook begrensde capaciteit, was altijd al een contradictio in terminis.
Ten slotte, bedrijven leren elkaar nu écht kennen. Ik weet niet hoe het u vergaat over de telefoon of in online meetings, maar ik proef meer solidariteit dan ooit. Onder de huidige druk wordt het ondenkbare mogelijk. Klanten die hun toeleveranciers gratis aan onderdelen helpen voor de beademingsapparatuur van een andere klant; machines uit showrooms die kosteloos ter beschikking worden gesteld omdat de klant nú capaciteit nodig heeft; ketenpartners die zonder enige juridische onderlegger, zonder het ook maar één seconde over geld te hebben, samen keihard aan de slag gaan voor een vaccin. Het zou mooi zijn als straks, als de adrenaline van de eerste schok is verdwenen, die saamhorigheid beklijft. Als klanten betalen als ze dat kunnen, als toeleveranciers geduld oefenen als ze zelf solide genoeg zijn. Zo lossen we de gezondheidscrisis op en maken we de economische minder diep.
Voor nu kijk ik met u uit naar een intelligente open-up waarin de risicogroep in quarantaine blijft en de rest weer snel op de eigen werkplek aan de slag gaat. En ik wens u veel sterkte, wijsheid en – bovenal – gezondheid toe. Martine van Zaalen, hoofdredacteur Link Magazine
Martin van Zaalen
Hoofdredacteur Link Magazine
martin.vanzaalen@linkmagazine.nl
@MartinvanZaalen
#linkmagazine
