Jan van Eijk, voormalig CTO Mechatronics bij Philips Applied Technologies en emeritus hoogleraar Advanced Mechatronics aan de TU Delft, heeft gisteren de Martin van den Brink Award ontvangen. De uitreiking van deze systeemarchitectuurprijs vond plaats in het Evoluon in Eindhoven tijdens een galadiner als onderdeel van de Dutch Technology Week. De organisator was de Dutch Society for Precision Engineering (DSPE) met medewerking van Brainport Industries. Jan van Eijk geldt als grondlegger van de mechatronica in Nederland en een eigenzinnig denker. Hij heeft bijgedragen aan innovaties van Philips en spin-offs als ASML, zette zich vol in voor opleiding van mechatronici en legde veel nadruk op interdisciplinaire samenwerking en ‘soft skills’.
Systeemarchitectuur
Het succes van de Nederlandse high-tech industrie komt mede op het conto van het denken in termen van systeemarchitectuur. Op een hoog abstractieniveau beschrijft de systeemarchitectuur het ontwerp voor een complexe machine die meestal uit meerdere modules is opgebouwd. De systeemarchitect is verantwoordelijk voor dit ontwerp op hoofdlijnen en coördineert de inbreng van alle disciplines. Hij zorgt dat de verschillende modules, die grotendeels door toeleveranciers worden gebouwd en tegenwoordig ook mede-ontwikkeld, worden samengevoegd tot een optimaal werkende machine.
Martin van den Brink
De succesvolste exponent van het systeemarchitectuurdenken is het Veldhovense ASML, dat in 1984 voortkwam uit Philips en is uitgegroeid tot wereldmarktleider voor lithografiemachines. Lithografie is de cruciale, prestatiebepalende productiestap voor halfgeleiderchips. Het is mede aan de machines van ASML te danken dat we tegenwoordig tablets, smartphones en andere high-tech elektronicaproducten hebben. Vanaf de start in 1984 heeft Martin van den Brink bij ASML, tegenwoordig als President en Chief Technology Officer, een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van deze lithografiemachines geleverd.
Award
Om het belang van systeemarchitectuur te onderstrepen, is in 2012 de Martin van den Brink Award ingesteld op initiatief van DSPE, TNO, Brainport Industries, High Tech Systems Platform, Point-One en High Tech Campus Eindhoven. De eerste award werd datzelfde jaar uitgereikt aan Erik Loopstra, systeemarchitect bij ASML. Voor de tweede uitreiking organiseerde DSPE met medewerking van Brainport Industries een galadiner in het Evoluon te Eindhoven als onderdeel van de Dutch Technology Week. Liefst 180 gasten van high-tech bedrijven schoven donderdagavond 26 mei aan voor het diner en de prijsuitreiking. Naamgever Martin van den Brink reikte de prijs uit aan prof.dr.ir. Jan van Eijk vanwege zijn verdiensten voor de Nederlandse mechatronica en zijn bijdragen aan het systeemarchitectuurdenken.
Jan van Eijk
Jan van Eijk (1951) ontpopte zich ruim dertig jaar geleden, na zijn promotie aan de TU Delft, tot grondlegger en vormgever van de mechatronica in Nederland. Hij werkte toen bij Philips CFT (Centrum voor Fabricage Technieken, later Philips Applied Technologies, nu Philips Innovation Services). Zijn laatste functie bij Philips was Vice President & CTO Mechatronics van Philips Applied Technologies. Daarna startte hij in 2007 zijn eigen consultancybedrijf MICE bv (Mechatronic Innovation & Concept Engineering). Vanaf 2000 was hij deeltijdhoogleraar Advanced Mechatronics aan de TU Delft, tot hij met emeritaat ging in 2012. In dat jaar werd hij geëerd met de Life Time Achievement award van euspen (European Society for Precision Engineering & Nanotechnology).
Mechatronica
Mechatronica berust op de combinatie en integratie van disciplines als mechanica, elektronica en software. De mechatronische multidiscipline is vereist voor het ontwerpen van complexe systemen met een snelle en nauwkeurige besturing. Van Eijk heeft belangrijke bijdragen geleverd aan talloze op mechatronica gebaseerde innovaties binnen Philips. Van daaruit droeg hij ook bij aan cruciale innovatiestappen van onder meer ASML, met name op het gebied van precisiebewegingen.
Inspirator
Jan van Eijk was en is een eigenzinnige denker die iedere keer met verrassende alternatieven komt en de technische status quo uitdaagt. Hij fungeerde als een inspirator voor een hele generatie mechatronici, die onder zijn bezielende leiding hun eerste stappen in dit vakgebied mochten zetten. Vanaf het begin legde hij een sterke nadruk op technische verbreding, interdisciplinaire samenwerking en de ‘soft skills’. Als de initiator van interne Philips-conferenties stimuleerde hij het uitwisselen van mechatronica-kennis. In vervolg daarop gaf hij in 2012 mede de aanzet tot de DSPE Conference on precision mechatronics, waarvan dit najaar de derde editie plaatsvindt.
Binnen Philips was Van Eijk trekker van de bekende mechatronica-opleidingen. Deze worden tegenwoordig met nog altijd zijn inbreng onder de paraplu van The High Tech Systems Institute en Mechatronics Academy aangeboden aan een internationaal publiek. Kortom, alle reden voor de jury om namens DSPE Jan van Eijk te onderscheiden met de Martin van den Brink Award 2016. De jury bestond uit Jos Benschop (ASML), Pieter Kappelhof (DSPE), Adrian Rankers (Mechatronics Academy), Hans Krikhaar (DSPE) en Martin van den Brink (ASML).
Over DSPE
De Dutch Society for Precision Engineering (DSPE) is al meer dan zestig jaar het netwerk voor precisietechnologen in Nederland. DSPE wil het delen van kennis en ervaring stimuleren en het belang van precisietechnologie en mechatronica voor de Nederlandse high-tech industrie uitdragen. Daartoe organiseert DSPE events, Special Interest Groups (onder meer over robotica, optica & opto-mechatronica en thermomechanica) en een Young Precision Network. Tevens publiceert DSPE het magazine Mikroniek en zet zich in internationaal verband in voor opleiding van precisietechnologen. Voor het stimuleren van jong talent en het eren van buitengewone prestaties reikt DSPE diverse prijzen uit, waaronder de Martin van den Brink Award.
