Pur sang mechatronica, het integreren van veel disciplines in hightech systeemontwerpen, is te vinden in de robotica. In de klassieke, strak geprogrammeerde productierobots heeft Nederland geen geschiedenis. Des te meer in het integreren van die robots in productielijnen. Zie VDL Steelweld in Breda, specialist in de robotisering van flexibele lijnen die meerdere automodellen aankunnen, en AWL uit Harderwijk, dat robots integreert in lasstraten voor de fabricage van bijvoorbeeld autostoelen. Ontwikkelaars/bouwers van robots zijn wel te vinden in een typisch Nederlandse sector als de agrotechniek. Lely in Maassluis is een wereldspeler in melkrobots: robuuste systemen die op een betrouwbare wijze koeien melken. De Delftse spin-off heeft Lacquey heeft zich toegelegd op de ‘handen’ van robots: grippers voor de handling van tuinbouwproducten zoals paprika’s en sla. In Nederland manifesteren de technische universiteit, naast Delft ook Eindhoven en Twente, zich als de ‘kraamkamers’ van nieuwe robotica.
De TU Delft bestrijkt een breed toepassingsgebied en zoekt de verbinding met de markt via het initiatief RoboValley. Speerpunten zijn lerende systemen, actuatoren en mens-machine-interactie, vertelt Robert Babuska, hoogleraar Intelligent Control & Robotics en tot voor kort wetenschappelijk directeur van het TU Delft Robotics Institute. Die thema’s reflecteren de opkomst van interactieve robots die met mensen kunnen samenwerken (cobots) op fysiek en sociaal/cognitief niveau, in productieomgevingen maar bijvoorbeeld ook in de zorg. Klassieke, zware robots zijn daarvoor niet geschikt, omdat ze zich niet bewust zijn van hun omgeving en mede daardoor niet veilig zijn. Robots moeten lichtere constructies krijgen en een andere aansturing, met actuatoren die minder kracht uitoefenen. ‘De ontwikkeling van bewustzijn van de omgeving verkeert op het gebied van robotica nog in een pril stadium’, aldus Babuska. ‘Je ziet de laatste jaren wel een versnelling op het gebied van kunstmatige intelligentie en machine learning, getuige onder meer de opkomst van automated driving.’ Nederland kan vanuit zijn sterkte in de fundamentele regeltechniek, als essentieel ingrediënt van de mechatronica, de verbinding leggen met machine learning. Want een ‘correct by design’ regeltechnisch systeem alleen heeft onvoldoende intelligentie om robots adequaat te kunnen laten acteren in onvoorspelbare omgevingen, stelt de Delftse professor.
AWL
Daarmee samenhangend vindt in Twente onderzoek plaats op het gebied van regeltechniek dat onder meer relevant is voor safety-issues rond cobots. Een interessante toepassing zijn zogeheten exoskeletten, die mensen letterlijk ondersteunen bij het uitvoeren van fysiek zware taken of complexe manipulaties. Dit is een van de onderwerpen in het vorig jaar gestarte open innovatiecentrum i-Botics, een samenwerkingsverband van de Universiteit Twente en TNO. Aan de TU Eindhoven legt de groep van hoogleraar Control Systems Technology Maarten Steinbuch, oud-Philips-man, zich toe op de ontwikkeling van medische robots, dedicated voor specifieke ingrepen als oogchirurgie of cosmetische chirurgie. Deze robots krijgen een klassiek mechatronisch ontwerp met een uitgekiende constructie en een hoge stijfheid voor het uitvoeren van hun taak – met hoge precisie.
Artikel stond in Link magazine, Southern Netherlands Special 2017
