Ceo Theo Pouw van het 136-jaar oude Royal Duyvis Wiener in Koog aan de Zaan heeft zijn medewerkers gevraagd om even wat langer door te werken die dag. Natuurlijk, geen probleem, reageren die. Pouw ontvangt de leden van het DGA Platform van Link Magazine en wil dat alles in actie is op de werkvloer. Het lijkt business as usual bij de producent van machines voor de verwerking van cacao, chocolade, noten en zaden. Maar na de rondleiding krijgen de deelnemers een compleet andere blik achter de schermen. Dit bezoek zullen ze niet snel vergeten, melden ze na afloop.
– ‘Dat dit heel veel tijd kost, vinden de ongeduldige stakeholders soms moeilijk te snappen.’
– ‘RDW wilde zich heel graag bewijzen en complete turn-key projecten realiseren.’
– ‘Kun je die tent niet gewoon laten klappen, weer oprapen en compleet opnieuw beginnen?’
– ‘We hebben werkelijk alle opties de revue laten passeren.’
– ‘Het managen van risico’s is gigantisch complex.’
‘Wij kunnen het niet afmaken, zeiden we tegen de klant’
‘Ik heb nog nooit zo’n onwaarschijnlijk verhaal zo sappig horen vertellen’, zegt één van de deelnemers aan het eind. ‘Hoe jullie het aanpakken en volhouden, is iets om respect voor te hebben’, reageert een ander. Theo Pouw kan de hele avond wel vullen met zijn verhalen, heeft hij meteen bij de start van het platformbezoek al gezegd. Wat heet. Hij kan er een boek over schrijven, een compleet feuilleton van maken. Pouw voelt zich soms net hoofdrolspeler Rudi Falkenhagen uit de populaire tv-serie ‘De Fabriek’ van vroeger. De geboren Amsterdammer, ‘zoon van een melkboer uit de Pijp’, neemt geen blad voor de mond als hij het heeft over de gebeurtenissen sinds hij eind 2018 aantrad als ceo en samen met cfo Mark van den Burg orde op zaken begon te stellen bij Royal Duyvis Wiener (RDW). ‘Je zit hier al drie jaar’, zei iemand laatst tegen hem. ‘Wordt het niet eens tijd om dit karwei af te ronden?’ Nee, natuurlijk niet, weet Pouw: ‘We beginnen net. Dit proces kost jaren. We hebben het schip dat haast gezonken was – of zoals onze adviseurs van UNO zeiden: dat in staat van ontbinding was – weer rechtop gekregen. Maar overal waar je een luikje opendoet, komt alsnog een bak water binnen. Dat dit heel veel tijd kost, vinden de ongeduldige stakeholders soms moeilijk te snappen.’
Cfo Mark van den Burg (links) en ceo Theo Pouw. Pouw voelt zich soms net hoofdrolspeler Rudi Falkenhagen uit de populaire tv-serie ‘De Fabriek’ van vroeger, zegt hij. Foto: Danny de Jong
Ellende
Theo Pouw deed zijn verhaal in Link Magazine van juni dit jaar, maar hij vertelt het graag nog een keer voor de platformleden. En dan nog een tikje uitgebreider en met nog meer smeuïge details. Hij kan alles zonder problemen zeggen, benadrukt hij meerdere keren: het staat allemaal in openbare stukken. Pouw begon in 2013 na een carrière van 35 jaar bij ING (laatstelijk als directeur Business Banking in de regio Amsterdam) zijn eigen bureau Pavo, Persoonlijke Aandacht voor Ondernemers, en sprak ergens halverwege 2017 met Joop Saan, voormalig directeur van Koninklijke Saan. ‘Ik heb me nu toch een commissariaat’, zei Saan. ‘Bij een koninklijk bedrijf met een dijk van een ceo, helemaal top.’ Het bleek om RDW te gaan. Eind 2018 sprak hij Joop weer en er bleek een groot probleem bij RDW te zijn. Pouw ging naar de Kamer van Koophandel en legde de jaarverslagen van 2014 tot en met 2017 naast elkaar. ‘Ik zag één en al ellende. Er waren liquiditeitsproblemen, de vorderingen bleken niet onder controle, de schulden groeiden, er waren veel kosten op immaterieel geboekt, et cetera. De voormalige ceo had ongelooflijke kwaliteiten: ze kon werkelijk elk verhaal verkopen, zo ook aan de bank, de accountant, het personeel, de OR. Maar het bedrijf stond voor miljoenen in de min.’
‘We hebben het schip dat haast gezonken was, weer rechtop gekregen’
ING had net het bankkrediet van RDW van collega-bank Rabo overgenomen en zelf 37 miljoen euro geïnvesteerd. De bank ging volgens Pouw in polonaise door Zaandam, want dacht een mooie klant te hebben binnengehaald. En waarom ook niet: RDW stond al zeven jaar op rij in de lijst van Best Managed Companies volgens Deloitte. Maar er klopte iets totaal niet. ‘Een bedrijf als Royal Duyvis Wiener zou zo’n 90 klantprojecten per jaar moeten doen: projecten van één machine of een productielijn. Dat kunnen we aan. Maar toen Mark en ik hier kwamen, liepen er 285. En ze waren allemaal naar de filistijnen. Levertijden werden niet gehaald, werkachterstanden liepen op, we zaten met een scala aan claims en wanbetalingen. Alleen al in 2019 hadden we 1 miljoen aan faalkosten.’
Gedegen herberekeningen maakten duidelijk dat het eigen vermogen in feite negatief was. Van de honderdvijftig medewerkers in Nederland hadden er tachtig een creditcard van het bedrijf. De bedrijfskosten rezen de pan uit, projectleiders waren financieel totaal niet verantwoordelijk. Ze deden geen enkele risicoanalyse bij de aanname van welk project dan ook. Verkopers liepen elk met hun eigen pc en eigen Excel-bestanden rond. Zij maakten ieder voor zich hun offertes en bepaalden zelf prijs en levertijd. Alles wat fout kon gaan, ging fout. ‘Met de verkoop van wat tafelzilver, dat wil zeggen onroerend goed, hebben we wat geld vrij kunnen maken en in 2020 toch nog een operationeel resultaat van ruim 2 miljoen euro geboekt, op 58 miljoen omzet.’
Onafhankelijk onderzoek
Je kunt ook nooit één persoon de schuld geven van alle wantoestanden, benadrukt Pouw. Zo kon de vorige ceo jarenlang haar gang gaan omdat het toezicht tekortschoot. Pouw: ‘Stichting Ir P.M. Duyvis bezat alle aandelen en moest een paar dingen regelen: het benoemen van de raad van commissarissen die de directie in de gaten hield, het behoud van de werkgelegenheid in de regio en ervoor zorgen dat de Zaanse omgeving werd bedeeld dankzij de winsten van de onderneming.’
Er zaten Zaanse notabelen in het stichtingsbestuur met minder feeling voor ondernemen: wipkippen voor de speeltuin, materiaal voor de voetbalclub, je kon het zo gek niet bedenken of ze konden de Zaanse gemeenschap gelukkig maken. ‘Maar ze letten niet altijd op de onderneming. En als het dan fout gaat, is het huilen.’
Pouw gaf de raad van commissarissen het advies om eens een onafhankelijk onderzoek in te stellen. ‘Daar kan ik weer honderd verhalen over vertellen. Zo had de voormalige ceo tijdens een handelsmissie naar Brazilië een fabriek gekocht die eigenlijk op dat moment helemaal niet nodig was. En nog erger: ze had ING binnengehaald terwijl ze waarschijnlijk al wist dat een groot project in Canada zou tegenvallen.’ Eén dag voordat de directeur dan toch op non-actief zou worden gesteld, meldde ze zich ziek. Ontslag als werknemer wordt dan moeilijk. Op 27 december 2018 ging ze alsnog met een transitievergoeding van 250.000 euro de deur uit – haar eis van 1,5 miljoen wees de rechter af – en kwam Pouw aan het roer.
Bewijzen
Die eerste tijd was het een grote warboel, aldus de nieuwe ceo. Hij steggelde met de stichting, met de raad van commissarissen, met de OR, de bank, met wie niet. En tot overmaat van ramp was er de nasleep van dat grote Canadese project voor het Italiaanse Ferrero. ‘RDW wilde zich heel graag bewijzen en complete turn-key projecten realiseren. Dat is misschien goed voor het aanzien, maar je moet het wel waarmaken als bedrijf.’ Ferrero (omzet 12 miljard euro), producent van onder meer Nutella, had RDW in 2016 de opdracht gegeven om een grote chocolademachinelijn op te zetten in Brantford, ten zuidwesten van Toronto. ‘De uitvoering viel vies tegen en elke week ging er 200.000 euro aan salarissen weg. We zouden de fabriek bouwen voor 28 miljoen euro, maar kwamen erachter dat de fabriek geen 5 miljoen winst zou opleveren, maar minimaal 4 miljoen verlies. Iedereen werd heel nerveus.’
Op een dag werd Pouw wakker en appte cfo Van den Burg: ‘We stoppen ermee in Canada.’ Samen togen ze naar Alba vlak onder Turijn om het klant Ferrero te vertellen. ‘Jullie komen zeker weer uitstel vragen’, was de reactie. ‘Nee, we stoppen ermee. Jullie maken het zelf af of doen het met een andere partij. Of we gaan door en jullie betalen ons de reële kosten.’ Na zes minuten stonden de twee Nederlanders weer buiten. Ferrero liet maandenlang niets meer horen en reageerde nergens op.
Kaartjes voor het voetbal
Pouw wilde toch met Ferrero in contact komen. ‘Je kunt wel stoer blijven doen, maar dat is ook niet handig. Ik heb ze kaarten voor Ajax-Juventus aangeboden, brieven gestuurd. Ik ontdekte dat er 25 jaar geleden een enorme storm was in Alba. De fabriek van Ferrero stond compleet onder water, we hebben destijds meteen tien monteurs erheen gestuurd die de machines in een maand tijd weer aan de praat hadden. Dat maakt ons toch vrienden voor het leven, zou je denken.’ Ondanks verwoede pogingen om in gesprek te komen, is RDW nu verwikkeld in een arbitragezaak. Ferrero claimt 34 miljoen euro en liet eerder dit jaar beslag leggen op de eigendommen van de Zaanse fabrikant. ‘De arbitrage is een zeer prijzige aangelegenheid maar ook daar moeten we doorheen. We hebben een goed verhaal en ik denk dat we gaan winnen.’
Warrant van de bank
Intussen loopt alles in Koog aan de Zaan weer wat normaler, de medewerkers zijn blijer en meer bij de les, de productie gaat gewoon door, projecten draaien beter, in het research- en trainingscenter komen klanten machines bekijken en uitproberen. Crediteuren worden niet meer binnen 120 dagen maar binnen 60 dagen betaald. Debiteuren die aanbetalingen overmaken, doen dat met meer vertrouwen. De stichting bezit nu 60 procent van de aandelen, Thema BV (van Theo en Mark) 40 procent. Pouw en Van den Burg telden daarvoor allebei 150.000 euro neer. Je zou denken dat de ceo en cfo een fors bedrag ontvangen als het bedrijf wordt verkocht. ‘Welnee, het verhaal is nog niet klaar’, gaat Pouw verder. ‘ING zette een warrant in: één minuut voor de toekomstige verkoop van RDW moeten de aandeelhouders 70 procent van hun aandelen voor 1 euro aan ING verkopen. Dus 70 procent van de opbrengst gaat naar de ING.’
Spoor van vernieling
De toehoorders van het DGA Platform van Link Magazine hebben tot dan toe ademloos zitten luisteren, maar beginnen zich te roeren. ‘Kun je die tent niet gewoon laten klappen, weer oprapen en compleet opnieuw beginnen?’, klinkt het. En: ‘Waarom zijn jullie akkoord gegaan? Waarom heb je dit in hemelsnaam gedaan?’ Het was dit of de stekker er helemaal uit, reageert Mark van den Burg: ‘We hebben werkelijk alle opties de revue laten passeren. Maar als we de onderneming hadden laten instorten, hadden ze ons frauduleus handelen kunnen verwijten. Het is A. niet fatsoenlijk, zorgt B. voor een spoor van vernieling onder klanten en toeleveranciers, en er is C. heel veel geld nodig voor een doorstart.’
Laat die claim van Ferrero dan lekker in dit bedrijf zitten en ga elders verder, komt de suggestie. Nee, ook dat mag niet en er zouden nog jarenlang advocaten in je nek hijgen. Is er dan geen SPAC die ING compleet wil uitkopen? Nee ook niet, zeker niet zolang die Ferrero-zaak speelt. ING is in feite economisch eigenaar en altijd hangt verkoop als een zwaard van Damocles boven het bedrijf. ‘Ach, ik sta op goede voet met de bank, hoor’, zegt Pouw met een pokerface. ‘Die zorgt er mede voor dat we überhaupt nog bestaan.’
Zet het netwerk in
Jeetje mina, wat kunnen wij doen, vragen de gasten zich af. ‘Er schiet van alles door mijn hoofd’, zegt een dga. ‘RDW is een fantastisch Nederlands maakbedrijf in een ultraniche. Als er een paar problemen opgelost worden, ben je al een heel eind. We hebben met zijn allen een enorm netwerk: het netwerk van Link Magazine is fenomenaal, het FBNed van Nederlandse familiebedrijven ook geweldig. Bij FBNed zitten ondernemingen met zo veel geld dat ze van gekkigheid niet weten wat ze ermee moeten. Als die zien wat hier gaande is, weten ze misschien wel een oplossing.’
RDW is zich 100 procent bewust van de uniciteit van het bedrijf, aldus Pouw. ‘Daarom stoppen we er ook zoveel tijd en energie in. De problemen zijn echter navenant.’ Maar veel mensen zouden het geweldig vinden om hiermee aan de slag te gaan, weten de aanwezigen zeker. ‘Er zijn vast ook andere marktsegmenten waar jullie technologie toe te passen is.’
Altijd op qui-vive
‘We zijn maar heel klein’, reageert iemand anders. ‘We doen noodgedwongen ontzettend veel zelf, we moeten erg op ons qui-vive zijn. De grote jongens sturen je contracten waarvan je stapeldol wordt. Hoe pik je heikele punten eruit? In welk land ga je naar de rechtbank als er problemen zijn? Bij het afsluiten van een contract staat het succes van de opdracht voorop, maar ik hoor hier vandaag zaken die voor ons ondernemers veel belangrijker zijn om te regelen dan we denken. Tijdens een opdracht kun je zodanig in de problemen komen dat je eraan kapotgaat.’ De orde van advocaten dijt niet voor niets wereldwijd steeds verder uit. ‘Dat moeten we ons goed realiseren’, klinkt het.
Een andere dga werkt voor de medische industrie en heeft eveneens te maken met vuistdikke contracten. ‘Het managen van risico’s is gigantisch complex. Ik ben niet juridisch onderlegd. Ik kijk zo goed mogelijk en huur af en toe iemand in. Maar die heeft dan meestal weer geen verstand van onze producten.’
RDW werkt momenteel aan een grote order van 18 miljoen euro voor een klant in Ivoorkust. Pouw: ‘Als we niet scherp zijn, lopen we zo weer in hetzelfde mes. Zakendoen wordt steeds ingewikkelder. Hebben wij nou echt de klant in onze zak of heeft de klant ons in de zak, denk ik dan. Zij bepalen alle voorwaarden en wij gaan overstag, want we moeten wel de salarissen betalen.’
Link magazine editie december thema 2021 Sociale Innovatie: Beter innoveren, beter produceren. Lees Link digitaal of vraag een exemplaar op: mireille.vanginkel@linkmagazine.nl’
Dwarsigheid
Het gesprek komt op HR-zaken. In de begintijd hebben Pouw en Van den Burg veel gesprekken met RDW-medewerkers gehad, sommigen zijn van hun functie afgehaald of zelf gegaan. De mindset op geld verdienen was er niet, mensen deelden hun kennis niet. Het duurt jaren voordat die bedrijfscultuur verandert, is de ervaring van de platformleden. Onwetendheid, inflexibiliteit en dwarsigheid kunnen heel diep zitten bij mensen, klinkt het. Zomaar medewerkers eruit gooien, is niet altijd slim, dat is kortetermijndenken. Eén van de aanwezigen: ‘Je kunt wel stoer doen, maar als iemand waardevolle contacten of kennis heeft, snijd je jezelf enorm in de vingers.’
Hebben jullie het vertrouwen dat het goed komt, is de laatste vraag aan Pouw en Van den Burg. De ceo: ‘Ik maak me zorgen, maar als ik geen vertrouwen in de toekomst had, zou ik vandaag nog moeten stoppen. De organisatie staat nu goed, het personeel is beter gemotiveerd. Als de orderstroom doorgaat, als corona achter de rug is, als de bank ons blijft steunen, ja, dan gaan we het zeker redden.’
De cfo: ‘We zitten in een goede markt met een goed product. Alle basisvoorwaarden om succesvol te zijn, zijn aanwezig. Alleen moeten we deze zware tijd zien te overleven.’
DGA Platform
Binnen het DGA Platform wil Link Magazine ondernemers, veelal directeur-grootaandeelhouders, uit de maakindustrie een podium bieden voor strategische reflectie en het uitwisselen van ervaringen, ideeën en oplossingen. Link doet er verslag van – zonder deelnemers expliciet te citeren, om hun vrijmoedig te laten praten over geslaagde en minder geslaagde projecten en initiatieven. Deelnemers komen onder meer van Boon Edam, Rademaker, Meilink, Van Doren Engineers, Niverplast, Voortman Steel Group, Houdijk Holland, Sanders Machinebouw, Van Dam, Tembo, Masévon, Trioliet en HGG. Dit keer was Royal Duyvis Wiener gastheer.
