Middagvoorzitter en lector lean van de Hogeschool Arnhem Nijmegen Jannes Slomp introduceert Isao Yoshino als de leermeester van diverse lean-leiders van de wereld. In het gesprek dat volgt, als start van het IMPACT2018-symposium op medio oktober in Nijmegen, wordt vooral ingegaan op de tijd, in de jaren tachtig, dat de Japanner vanuit Toyota verantwoordelijk was voor de ontwikkeling van een continu-verbetercultuur bij het Amerikaanse NUMMI (New United Motor Manufacturing, Inc.), een joint venture van General Motors en Toyota. Op deze vestiging was de wijze van werken tot dan, nog onder de vleugels van GM, inefficiënt en ineffectief. Oorzaak van het ondermaatse functioneren was, zo vertelt hij zijn gehoor in Nijmegen, het gebrek aan kennis op het gebied van verbeteren én de slechte verstandhouding tussen management en medewerkers. Een van de maatregelen die hij nam om het kennis- en motivatieniveau op te krikken was een drieweekse training voor alle Amerikaanse teamleiders in Japan, om daar de Japanners en hun cultuur beter te leren kennen. In de eerste week kregen de teamleiders traditioneel les, in de laatste twee weken werden de Amerikaanse teamleiders één op één gekoppeld aan Japanse teamleiders en vond het leren in de praktijk plaats. Voordat ze weer teruggingen werden de Amerikanen gevraagd met drie of vier ideeën voor verbetering van hun werk te komen en die te implementeren na terugkomst bij NUMMI. Ook de Japanse teamleiders gingen werken bij NUMMI. Het trainingsprogramma en het creëren van een goede relatie tussen de Amerikaanse en Japanse teamleiders bleek aan te slaan.
Sociale innovatie avant la lettre
Deze ‘sociale innovatie avant la lettre’, waarbij het personeel verantwoordelijkheid kreeg voor het verbeteren van hun activiteiten, laat echter niet zien dat het terugdringen van hiërarchie het implementeren van lean vergemakkelijkt. Gevraagd naar het bestaan van dat verband in de NUMMI casus, laat hij blijken door de vraag verrast te zijn. In de situatie bij NUMMI ging het vooral over de kleine handelingen op de werkvloer, de details waarmee het hogere kader zich helemaal niet bezighoudt. Wel herkent hij het gevaar een sterke hiërarchie: ‘Veel hiërarchische niveaus in een organisatie kunnen ervoor zorgen dat beslissingen om processen te verbeteren traag worden genomen. Dan kan het beter zijn het aantal niveaus terug te dringen, de bureaucratie beperken en de span of control van het management te vergroten.’ Yoshino benadrukt dat het hoger management nodig is voor het realiseren van cohesie in het bedrijf, de afstemming tussen strategische, tactische en operationele verbeteringen.
Effect digitalisering op noodzaak lean
Over het toekomstig effect van de steeds verdergaande digitalisering op de noodzaak van lean-implementatie stelt hij dat ook in de hoogst-geautomatiseerde productieplants – bij uitstek te vinden in de automotive – er deelprocessen zijn die door mensen worden uitgevoerd. ‘Door de digitalisering zal de aard van dat werk anders worden, zal het zich steeds meer concentreren op het oplossen van complexe operationele problemen. Maar ondanks alle slimme automatisering, incluis kunstmatige intelligentie, zal er altijd werk overblijven waar dusdanig veel flexibiliteit en creativiteit voor gevraagd is dat je daarvoor mensen moet inzetten, en dan is lean-denken relevant. Kijk naar Tesla dat zijn auto’s bouwt in hoogwaardig geautomatiseerde, slimme fabrieken. Desondanks hebben ze grote problemen gekend om de productietargets te halen. Het blijft klaarblijkelijk mensenwerk. Om dan de flow in de fabriek te optimaliseren heb je lean nodig’, aldus ‘san’ (heer) Yoshino in gezelschap van de Amerikaanse Katie Anderson, een veelgevraagde lean-consultant en -spreker, dga van KBJ Anderson Consulting en verbonden aan het Lean Enterprise Institute.
Beste hbo-verbeterproject
Anderson’s key note later op de middag vormt het tweede hoogtepunt van het symposium ‘IMPACT – Lean leren door te doen’, georganiseerd door het Lean-QRM Centrum van de Hogeschool Arnhem Nijmegen, samen met de lean-lectoraten van andere hbo-instellingen. Het programma eindigt met de bekendmaking van het ‘beste hbo-verbeterproject 2018’. Van de 14 genomineerden die allemaal een pitch houden ten overstaan van een jury en de zaal, met elk een 50 procent gewicht in de beoordeling, komt het project van Lobke van Enkhuizen en Hylco Dijkstra, van NHL-Stenden, als winnaar uit de bus. Hun project, uitgevoerd bij de Ardagh Group, illustreert een goed gebruik van de verbetercirkel (PDCA) en zorgvuldigheid bij de probleemanalyse. Ook zijn de voorgestelde verbetering van en hoge kwaliteit. ‘Ook hebben Lobke en Hylco laten zien dat ze oog hebben voor veranderkundige issues en een prima presentatie kunnen verzorgen’, aldus de jury.
Link Magazine was een van de sponsors van het IMPACT-symposium.
