Om de klimaatdoelen te halen, zal de CO2 uitstoot flink omlaag moeten. Bedrijven moeten hard aan de slag om hun uitstoot op tijd te verminderen. Soms is dat (nog) niet mogelijk. Tata Steel in IJmuiden kiest daarom voor een andere oplossing: productie van waterstof gecombineerd met de afvang van CO2.
Reductie door opslag
Meera: “CCS staat voor Carbon Capture and Storage, oftewel de afvang en opslag van kooldioxidegas. In de staalindustrie hebben we te maken met grote hoeveelheden emissies. De relatief simpelste manier om onze emissies te reduceren is het afvangen van CO2 om het vervolgens op te slaan. Binnen project Everest combineren we dat met de productie van waterstof. CO2 zal worden afgevangen in twee stappen: eerst CO2 wat ontstaan is in de hoogoven en staalfabrieken, vervolgens de CO2 die ontstaat bij de productie van waterstof. Ons project beslaat de afvang van CO2 bij Tata Steel. Athos, een samenwerking tussen Gasunie, EBN en Haven Amsterdam, ontwikkelt de opslag in lege gasvelden onder de Noordzee, op minimaal 50 kilometer vanaf de kust. Tata Steel zal met Everest CO2 aan Athos leveren, maar andere bedrijven kunnen hun CO2 ook aan Athos kwijt.”
Volwassen technologie
Eli: “CCS is geen nieuwe techniek. Er wordt al sinds het begin van de jaren 90 over gediscussieerd. Ik begrijp de huidige discussies over de veiligheid ervan, maar denk dat die angst vooral komt doordat kennis over CCS te weinig wordt gedeeld met het grote publiek. CO2-velden komen bijvoorbeeld ook in de natuur voor. Het is bovendien niet nieuw of uniek om CO2 in de grond op te slaan. Zo is er een project in Noorwegen waarbij jaarlijks 1 megaton aan CO2 in de grond wordt geïnjecteerd. De technologie is volwassen. Alleen de omvang waar wij met Everest mee te maken hebben is nieuw.”
Ruim een derde van het 2030-doel voor de industrie
Meera: “Het is geen geheim dat Tata Steel tot de meest energie-intensieve bedrijven van Nederland behoort. Tata Steel heeft een behoorlijk groot CO2-profiel en dat betekent ook een enorme ambitie om te verduurzamen. Met onze grote duurzaamheidsopgave houden we verschillende technologieën in het vizier. De 2030-doelstelling voor de industrie is een reductie van 14,3 miljoen ton. Met ons CCS-project kan Tata Steel in zijn eentje meer dan een derde daarvan realiseren. Parallel aan Everest zijn we op zoek naar nieuwe technologieën en productieprocessen waarmee we ook de vorming van CO2 kunnen verlagen. Maar er is veel onderzoek nodig, voordat je een totaal nieuw proces kunt implementeren. En 2030 is heel dichtbij, zeker voor de industriële sector. Daarom is CCS op de korte termijn een veilige en effectieve tussenoplossing.”
Lees Link magazine digitaal of vraag een exemplaar op: mireille.vanginkel@linkmagazine.nl
Reusachtige stap
Eli: “Everest is een acroniem voor Enhancing Value by Emissions Reuse and Emission Storage. De naam verwijst niet voor niets naar de Mount Everest. Het is een reusachtige stap, vergelijkbaar met het beklimmen van de hoogste berg.” “Everest is een van de grootste CO2-afvangprojecten ter wereld tot nu toe,” vult Meera aan. “Door jaarlijks minimaal 5 miljoen ton af te vangen en ondergronds op te slaan, zullen de cijfers van het Nederlandse emissielandschap in één klap veranderen. Ook voor ons bedrijf betekent het veel: een CO2-reductie van 40 procent voor Tata Steel in Nederland.”
(Nog) geen business case
Eli: “Bij een project van deze omvang zal het je misschien verrassen dat er niet echt een business case is. De primaire drijfveer is de bijdrage aan het behalen van de klimaatdoelen. Met CCS wint Tata Steel tijd om toe te werken naar CO2-neutrale productie in de toekomst. Ik verwacht wel dat het Europese systeem voor emissiehandel de prijs van uitstoot zal verhogen. Als je dat kunt doorberekenen in je eindproduct, zal een lagere emissie een financieel voordeel opleveren. Door uitstoot duurder te maken, wordt het ook financieel steeds aantrekkelijker om je uitstoot te verlagen en creëer je een incentive om emissieverlagende technologieën als CCS te gebruiken. Ik geloof echt in CCS. Het is een van de meest kosteneffectieve manieren om de Nederlandse CO2-uitstoot te verminderen. We kunnen er veel mee bereiken.”
Impact maken van binnenuit
“Ik was altijd al bezig met klimaatverandering,” gaat Eli verder. “Ik ben vier jaar geleden bij Tata Steel gaan werken, omdat ik geloof dat ik binnen de zware industrie juist de kans heb om verschil te maken.” “Dat is voor mij precies zo,” vertelt Meera, die sinds twee jaar bij Tata Steel werkt. “Je kunt als buitenstaander naar Tata Steel wijzen, maar door er te werken word je onderdeel van de oplossing. Het geeft een fijn gevoel om hier te werken: dat Tata Steel dit serieus neemt en dat we zulke grote stappen zetten. Dat geldt ook voor de andere drie procesingenieurs van het projectteam. Ze zijn allemaal onder de 35 en allemaal gedreven door dezelfde doelen.” “Dat jonge team was trouwens niet een soort masterplan van Tata Steel,” voegt Eli toe. “Het project ontstond, jonge mensen wilden eraan meewerken en kregen vervolgens die kans. Het bedrijf vertrouwt in ons en dat versterkt onze drive alleen nog maar meer.”
Operationeel in 2027
Meera: “Tata Steel is enkele jaren geleden begonnen met het onderzoeken van CCS als oplossing. Ons Everest-team bestaat nu drie jaar. We zijn op dit moment druk bezig met het design. Tata Steel is honderd jaar oud. Het is een behoorlijke uitdaging om in feite een nieuwe fabriek in een bestaande fabriek in te bouwen. En dan is er nog de uitdaging van de gigantische volumes. Het gas moet niet alleen opgevangen worden, maar ook worden schoongemaakt, voordat we het verder kunnen verwerken. De verwachting is nu dat Everest in 2027 operationeel zal zijn.”
“Voor de lange termijn geloven wij, net als veel bedrijven, in waterstof.”
Kans voor de sector
Eli: “We zullen hier als bedrijf en als staalsector ontzettend veel van leren. We ontwikkelen nieuwe kennis en dat zal zeker van waarde blijken in het implementeren van CCS op andere plekken. Of we hierin koploper zullen worden? Als alles volgens plan verloopt, zal Tata Steel vooraan lopen; daar twijfel ik niet aan. Maar CCS is niet de heilige graal voor de energietransitie. Het is slechts één van de oplossingen. Dit is voor Tata Steel ook echt een transitiemiddel. Voor de lange termijn geloven wij, net als veel bedrijven, in waterstof. Maar die techniek moet nog wel worden ontwikkeld en ook voldoende aanwezig zijn. Het is niet een kwestie van of-of, maar van en-en: we hebben alle oplossingen naast elkaar nodig, inclusief de noodzakelijke infrastructuur. De potentie van CCS voor de industrie is echter enorm. Je maakt hiermee heel veel impact op korte termijn. Tata Steel zet nu deze stap; het is aan de andere bedrijven in de industriële sector om hierin straks ook hun kans te grijpen.”
Arnold Mulder ABNAMRO: De energiesector is sterk in beweging nu de energietransitie steeds meer vaart krijgt. ABN AMRO wil een leidende rol spelen in het versnellen van de energietransitie, die bol staat van de kansen én obstakels. Bekijk het overzicht van alle artikelen over de Energiesector.
