De stichting Samen Tegen Voedselverspilling vormt dé beweging waarin alle belangrijke initiatieven en expertise voor een verspillingsvrij Nederland samenkomen en worden versneld.
Hierin werken onder andere voedingsbedrijven, supermarkten, kennisinstellingen, overheden, banken en maatschappelijke organisaties aan het doel om voedselverspilling met de helft te verminderen in 2030. ABN AMRO is één van de bijna 100 stakeholders van de stichting.
Voedselverspilling terugdringen voelt goed, maar hoeveel impact maakt het nu werkelijk?
Directeur van de stichting, Toine Timmermans: “Al ons eten en drinken is met aandacht en energie verbouwd, gekweekt, verwerkt, getransporteerd en verpakt. Het verminderen van voedselverspilling is, naast meer investeren in wind- en zonne-energie, de belangrijkste maatregel om de CO2-uitstoot wereldwijd terug te dringen. Het is de meest haalbare en effectieve stap naar een duurzamer voedselsysteem.
In ons huidige systeem lijkt voedselverspilling een alom geaccepteerde weeffout. Een duurzamer en meer circulair voedselsysteem is daarom nodig. Daarin sluiten voedselproductie en consumptie beter op elkaar aan en praten we niet meer over overschotten of afval, maar over grondstoffen die altijd nuttig worden hergebruikt. Iedereen in de samenleving moet meedoen om het systeem te veranderen. Samen Tegen Voedselverspilling werkt systemisch, met de hele keten, publieke organisaties én consumenten, aan die reductie van 1 miljard kilo. Bovendien hebben zowel bedrijven als huishoudens er financieel baat bij.”
Welke focus hebben bedrijven in de foodsector momenteel op het terugdringen van verspilling?
De verantwoordelijk voor de actielijnen ‘meten’ en ‘spelregels veranderen’ binnen de stichting, Niels Dijkman, vertelt: “’Wij verspillen niets”, horen we bedrijven vaak zeggen. Toch zijn de opgetelde hoeveelheden gigantisch. Verspilde grondstoffen zijn in de voedselketen de grote bekende onbekenden en erover praten is niet sexy. Tóch is het interessant. Uit onze ervaring blijkt dat iedere geïnvesteerde euro in een bewezen oplossing om voedselresten te voorkomen, zich 14 keer terugbetaalt,
“Als ondernemer ben je natuurlijk altijd scherp op het benutten van waardevolle grondstoffen. Maar er valt nog veel winst te behalen door een meer realistisch inzicht te krijgen in reststromen. Een toekomstgerichte foodsector heeft er baat bij om te meten en weten hoe grondstoffen zo optimaal mogelijk (her-)gebruikt kunnen worden. Samen Tegen Voedselverspilling werkt met onder andere Wageningen University & Research volgens de bewezen ‘Target-Measure-Act’ benadering. In 2020 hadden Nederlandse supermarktketens een wereldwijde primeur door hun rapportage rondom reststromen te publiceren. Dit jaar gaan ook de bakkers aan de slag met een sectorbrede benchmark en hopelijk volgen andere industriële sectoren snel!”
“Er valt nog veel winst te behalen door een meer realistisch inzicht te krijgen in reststromen”
Welke rol kunnen financiële instellingen hierin spelen?
“Steeds meer bedrijven willen ook aan de buitenwereld tonen wat hun prestaties zijn ten aanzien van verduurzaming waaronder het beperken van verspilling. Consumenten vragen erom en ook banken zijn meer geïnteresseerd in de ‘duurzame prestaties’ van bedrijven. Een groener profiel, vaak gecombineerd met een lager risico, zal steeds vaker de hoogte van de debetrente beïnvloeden.
Als stichting helpen we bedrijven ook met het opstarten, opschalen en versnellen van innovaties, op die plekken in de keten waar de meeste impact valt te maken. Door kennis te delen, partijen bij elkaar te brengen en bedrijven te helpen met het vinden van financiering.”
“Een mooi voorbeeld is de ontwikkeling van een dynamische houdbaarheidsindicator op verpakkingen,” vult Timmermans aan. “Of het cluster rondom de circulaire dierlijke eiwitketen dat we hebben opgezet. Daarin werken bedrijven en kennisinstellingen samen aan circulaire ketenconcepten waarin reststromen grootschalig verwerkt worden tot diervoer.”
Circa 50% van de verspilling vindt plaats in de keuken van de consument. Hoe maken we daar een stap?
Timmermans: “Niet alleen ondernemers, maar ook consumenten gaan steeds bewuster om met voedsel. Bijvoorbeeld door producten slimmer te kopen, koken en te bewaren. Een jaarlijkse mijlpaal is de nationale Verspillingsvrije Week die we samen met het Voedingscentrum organiseren. Van 7 tot en met 13 september inspireren we weer samen met meer dan 100 partners – van gemeente tot supermarkt – miljoenen Nederlanders op positieve wijze om thuis minder voedsel te verspillen. Alle informatie kunt u vinden op de webpagina van de campagne.
Lees Link magazine digitaal of vraag een exemplaar op: mireille.vanginkel@linkmagazine.nl’
In Frankrijk dwingt wetgeving supermarkten om niet verkochte producten te doneren. Hoe ondersteunt de Nederlandse wetgeving het terugdringen van voedselverspilling?
Dijkman: “Ja, ook de overheid moet aan de bak. Dit voorjaar riep Samen Tegen Voedselverspilling in een brief aan de informateur op tot een kabinetsbreed grondstoffenbeleid. Want nu schuren de ambities nog te vaak tussen de verschillende beleidsterreinen. Zo wordt, door strenge voedselveiligheidswetgeving, keukenafval uit bijvoorbeeld de horeca nog altijd gecomposteerd of verbrand. Terwijl bedrijven reststromen op industriële schaal veilig kunnen verwerken tot veevoer. Een ander schurend voorbeeld: het huidige klimaatbeleid kent financiële prikkels om reststromen uit de voedselketen (biomassa) te vergisten of verbranden om zo duurzame energie op te wekken. Terwijl we ze meer hoogwaardig kunnen hergebruiken tot biomaterialen, diervoer of zelfs humane voeding. De meest duurzame en circulaire keuze is vaak nog niet economisch de aantrekkelijkste.
“Iedereen in de samenleving moet meedoen om het systeem te veranderen.”
Welke impact kunnen de 100 deelnemende stakeholders van de stichting maken?
Veel belangrijke partijen in onze voedselketen doen al mee, bijvoorbeeld de grootste supermarktketens. Maar we willen graag de beweging versnellen. Van grond tot mond en van lopende band tot restaurant. Door elk kapje brood of overrijp stuk fruit goed te benutten, dragen we positief bij aan ons klimaat en onze hele leefwereld. Thuis of in je bedrijf: het voorkomen van voedselverspilling is een relatief makkelijke en effectieve stap naar een duurzamer voedselsysteem.
