Een derde van alle energie die we in Nederland verbruiken, gaat op aan het verplaatsen van dingen en mensen. Transport dus. Hoe krijgen we de transportsector zover dat zij geen fossiele brandstoffen meer nodig heeft? We kunnen niet alle transportmiddelen op lithium-ion accu’s laten rijden. Een deel van de oplossing ligt in het inzetten van waterstof. En laten daar de laatste tijd nu interessante ontwikkelingen plaatsvinden. Zo willen diverse energieconsortia in de Eemshaven, Delfzijl, Zeebrugge en Oostende elektrolysers gaan bouwen. Robin Geijer, network development manager bij Total dat onder andere schone brandstoffen levert, legt uit waarom dit bijzonder goed nieuws is voor de transportsector.
Robin Geijer, network development manager bij Total
Deze vier elektrolysers worden straks vastgeknoopt aan grote windparken op zee. Op piekuren, als de elektriciteitsprijs hoog ligt, leveren de windparken groene stroom aan het elektriciteitsnet. In de daluren wordt de groene stroom gebruikt om via elektrolyse groene waterstof te maken. Maar waterstof wordt vooral in de industrie gebruikt. Wat heeft de transportsector er dan aan?
“Transport is een beruchte energieverbruiker. En dat merk je pas goed als je van het gebruik van fossiele brandstoffen wil afstappen. Om een beeld te schetsen: een huishouden met kinderen waar een elektrische auto wordt aangeschaft waarmee 25.000 kilometer per jaar wordt gereden, ziet zijn stroomverbruik verdubbelen. De aangeschafte auto heeft een actieradius van 400 kilometer en het duurt enkele uren om hem thuis op te laden. Het alternatief is waterstof. Dat is een energiedrager, net als een batterij. Je haalt er elektriciteit uit waarmee je een elektromotor aandrijft. Een waterstofvoertuig tank je binnen drie á vijf minuten vol en je kunt er 500-600 kilometer mee rijden. Dat maakt het bijvoorbeeld interessant voor transportbedrijven, busmaatschappijen en taxicentrales. Waterstof is niet de heilige graal, maar het is één van de methodes om tot een CO2-neutrale economie te komen en bovendien een goede oplossing.”
Gaat rijden op waterstof de komende jaren net zo hard groeien als rijden op batterijen de afgelopen jaren deed?
“Op dit moment is er in Nederland maar weinig groene waterstof beschikbaar. Stel dat je de hele Nederlandse transportsector op groene waterstof wil laten rijden, daar heb je dan de elektriciteitsproductie van 20-30 GW aan offshore windparken voor nodig. Het Klimaatakkoord mikte op 10,5 GW offshore wind in 2030, en dat is stroom die ook andere sectoren in onze economie straks willen gaan afnemen. Daarnaast is waterstof voor de meeste transporteurs nog te duur.
Het afleggen van honderd kilometer in een personenauto op benzine of diesel kost rond e 5 á 6 euro. Op grijze waterstof kost die afstand afleggen nu een tientje, en dan hebben we het nog niet eens over blauwe of groene waterstof. Blauwe waterstof is weer duurder dan grijze waterstof. En het maken van groene waterstof is momenteel tot tweemaal zo duur als het maken van blauwe waterstof, geheel afhankelijk van hoe en waar je het produceert.”
“Waterstof moet dus echt goedkoper worden, maar daar heb je schaal voor nodig. En dat is lastig. Er zijn nu vier operationele waterstoftankstations in ons land, en plannen voor nog eens zestien andere. Als het aantal tankstations beperkt blijft, komen er ook niet meer waterstofvoertuigen op de weg. En dat zet weer een rem op een snelle uitbreiding van het aantal tankstations. Op dit moment telt Nederland zo’n 250 waterstofvoertuigen. Dat is nog zo weinig dat de chauffeurs met zijn allen in een Whatsapp-groep zitten.”
Hoe raken we dan uit deze kip-ei-situatie en komen we tot een economie waarin groene waterstof een serieus alternatief is voor de transportsector?
“De overheid kan met fiscale stimulansen de waterstofmarkt op gang helpen, zoals ze de afgelopen jaren ook heeft gedaan met het rijden op accu’s. Daarnaast gaan de accijnzen op fossiele brandstoffen in de toekomst vrijwel zeker omhoog. Klimaatverandering wordt door overheden als een steeds urgenter probleem gevoeld, waardoor zij meer maatregelen gaan nemen om de uitstoot van broeikasgassen te beteugelen. Hyundai leased de komende jaren 1.600 waterstof-elektrisch aangedreven zware vrachtwagens aan Zwitserse transportbedrijven. Dit als reactie op de forse wegenbelasting die dat land heft op dieselvrachtwagens.”
“In Nederland wordt het voor tankstationuitbaters interessant dat waterstof vanaf 2022 verwacht wordt onder het HBE-regime te gaan vallen. Tankstations moeten een percentage hernieuwbare brandstof mengen in hun diesel en benzine. Hier krijgen ze hernieuwbare brandstofeenheden, ofwel HBE’s voor. Dat geldt ook voor de verkoop van elektriciteit aan het wegvervoer. HBE’s zijn verhandelbaar en kunnen worden verkocht aan partijen die niet willen of kunnen vergroenen. Wat wij verder als tankstationexploitant zo veel mogelijk proberen, is om meerdere schone ‘brandstoffen’ aan te bieden op één locatie, dus niet alleen waterstof, maar ook groengas, LNG en groene stroom. Zo kunnen we onze ontwikkelings- en exploitatiekosten verlagen.”
Dit is een interview uit de reeks Energy Transition Thursday bij ABN AMRO. Bij deze sessies ontleden specialisten uit de branche telkens één vorm van duurzame energieopwekking. Daarbij lichten ze de werking van de techniek toe, duiden ze het juridisch kader en verkennen ze hoe financiering kan bijdragen aan versnelling van de techniek.
Onderstaande introfilm is voor de corona uitbraak opgenomen
