De bedrijven van Innovatiecluster Drachten (ICD) zijn verregaand gedigitaliseerd, produceren slim en zeer flexibel. Bovendien voeren ze tal van onderwijsprogramma’s in samenwerking met kennisinstellingen. De status ‘fieldlab’ die het ICD mag voeren is terechte bevestiging van hun voorbeeldfunctie voor de toekomstige maakindustrie.
Innovatiecluster Drachten officieel Smart Industry Fieldlab
Hij is het type kenniswerker die na zijn studie niet in Fryslân is gebleven. Zijn beroepsmatige leven speelt zich door het hele land af. ,,Maar ik heb nog altijd familie in Wijnjewoude en kom regelmatig in Noord-Nederland. Onder andere omdat Innovatiecluster Drachten mooie dingen doet’’, aldus Programmadirecteur Smart Industry en directeur TNO Egbert-Jan Sol. Namens Smart Industry, opgericht door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en bestaand uit TNO, de Kamer van Koophandel, Koninklijke Metaal Unie, brancheorganisatie FME en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, reikt Sol donderdag 23 januari een plaquette uit die hoort bij de officiële status van Smart Industry Fieldlab. Want zo mag Innovatiecluster Drachten zich voortaan noemen.
Praktijkomgeving
Fieldlabs zijn praktijkomgevingen waarin bedrijven en kennisinstellingen doelgericht Smart Industry oplossingen ontwikkelen, testen en implementeren. Ze vormen bovendien een omgeving waarin mensen deze oplossingen leren toe te passen. Daarnaast stimuleren en versterken ze samenwerking met onderzoek, onderwijs en beleid. Nederland telt 45 Smart Industry Fieldlabs, waarbinnen ruim 500 bedrijven, kennisinstellingen en overheden samenwerken. Voorbeelden in Noord-Nederland zijn de proeftuin voor de nieuwste generatie mobiel internet 5Groningen, shared smart factory Technologies Added in Emmen en de samenwerking van de Noordelijke maakindustrie Region of Smart Factories.
Schaarste
Sol schetst een weinig rooskleurig maar realistisch toekomstscenario voor de technische maakindustrie en ziet fieldlabs als noodzakelijke hulp voor bedrijven om goed door de komende 10 tot 20 jaar heen te komen. ,,Voor wie aan de slag wil met digitaliseren of andere smart-industry technieken, kan het soms lastig zijn om dat praktisch aan te pakken’’, legt Sol uit. ,,Een Smart Industry Fieldlab helpt en stimuleert om slimme technologie en digitalisering toe te passen. Voor nieuwe businesskansen bijvoorbeeld. Maar om hier te komen is complex. Door veranderende wetgeving en effecten van de voorbije economische crisis hebben we nu te maken met een grote groep arbeidskrachten die met pensioen gaan. Tegelijkertijd stromen veel minder jongeren de arbeidsmarkt op. De komende 10 tot 20 jaar ontstaat hierdoor schaarste in de technische beroepen. En wat doe je dan als werkgever?’’ Huidige werknemers van een jaar of 40 hebben hun opleiding gevolgd zonder internet en daardoor vaak gebrek aan digitale vaardigheden. ,,Maar zij zijn wél degenen die nu aan de slag moeten met Internet of Things (IoT). Dit probleem is groter dan de schaarste op de arbeidsmarkt, want deze mensen blijven zeker nog 25 jaar voor je werken.’’ Sol vindt dan ook dat de productiviteit de komende jaren moet verdubbelen om de schaarste aan technisch personeel op te vangen. ,,De veertigers van nu zijn over 25 jaar met pensioen waardoor de twintigers van nu over 25 jaar dubbel werk moeten doen. Dit betekent bijscholing van huidige werknemers en daar kan een fieldlab als Innovatiecluster Drachten bij helpen. Het ICD heeft de dynamiek die hiervoor nodig is: het bijscholen van vaardigheden bij huidige werknemers en zorgen dat technische talenten meekomen.’’
Delen in vertrouwen
De veranderingen gaan zo snel, niemand kan het meer alleen. ,,Daarom moet je kennis en ervaring delen met anderen en daar zijn de bedrijven van Innovatiecluster Drachten best goed in’’, aldus Sol. ,,In Amerika innoveren bedrijven vooral top down en houden alles voor zichzelf. Dat doen wij in Europa anders. Nederland is een echt innovatieland, maar niet top down. Op basis van wederzijds vertrouwen delen wij kennis op de werkvloer en gaan we ervanuit dat de ander je niet oplicht. Je kunt immers beter samenwerken, kennis delen en innoveren, dan elkaar beconcurreren.’’ In de regio Eindhoven bijvoorbeeld verloopt de samenwerking volgens Sol van nature goed en daarom is deze regio erg hard gegroeid. ,,En oplichten doe je elkaar niet, want je komt elkaar op het voetbalveld, in de kroeg en in de kerk weer tegen. Dit fenomeen is belangrijker dan subsidies en bestaat in de vorm van een netwerk of ecosysteem in Noord-Nederland ook. En Innovatiecluster Drachten speelt hierin een vooraanstaande rol.’’
