In The Hague Security Delta (HSD) werken bedrijven, overheden en kennisinstellingen samen aan innovaties en kennisontwikkeling op veiligheidsgebied. Onlangs publiceerde dit veiligheidscluster – met belangrijke regionale kernen in Den Haag, Twente en Brabant – het rapport ‘Enabling Big Data Applications for Security’ met als ondertitel ‘Responsible by Design’. Aanleiding was het feit dat algoritmen gebaseerd op het gebruik van big data en kunstmatige intelligentie steeds vaker worden ingezet voor beslissingen die aanzienlijke impact hebben op individuen en de maatschappij. Die ontwikkeling roept nieuwe vraagstukken op rondom vertrouwen in techniek, het non-discriminatiebeginsel, nieuwe kwetsbaarheden door datacentralisatie en gebruik van persoonlijke gegevens.
Voor het onderzoek bracht HSD publieke, private en kennispartijen bijeen rond het onderwerp big data voor veiligheidstoepassingen. Op basis van de uitkomsten adviseert HSD om bij toepassing van big data verantwoord te ontwerpen en ontwikkelen. Dat houdt in: de risico’s met betrekking tot ethiek, privacy, beveiliging, veiligheid en integriteit vanaf de start van het ontwikkelproces scherp in beeld houden en bewaken. Daarnaast wijst HSD erop dat succesvolle toepassing van big data steeds afhankelijk zal zijn van de compleetheid van de verzamelde data, de kwaliteit en relevantie van de analyse, en het vermogen om er effectief naar te handelen.
Hoe is dit te vertalen naar de industrie, waar big data en geavanceerde analyse belangrijke wapens zijn in de concurrentiestrijd en belangrijke input leveren voor bijvoorbeeld onderzoek, marketing, product- en productieprocesverbetering en het voorkomen van storingen? Mark Ruijsendaal, Innovation Liaison bij HSD, ziet parallellen als het gaat om big data in relatie tot menselijk handelen. ‘Denk aan afwijkend gedrag van mensen dat kan duiden op sabotage of diefstal. In de industrie kunnen big data echter ook voor ‘gedrag’ van machines en productielijnen ingezet worden, zoals bij industriële robots. Wie is er dan verantwoordelijk voor de data, datakwaliteit en daarop gebaseerde algoritmen? De machinebouwer/leverancier, de onderhoudsmonteur, de operator of de manager?’
Daarnaast spelen ethische issues, privacy en reciprociteit, vanwege het monitoren van gedrag van werknemers en ook van de bediening van machines waaruit de gebruiker valt af te leiden. ‘De vraag is dan: welke informatie wordt voor welk doel gebruikt, heb je daar als werknemer of gebruiker inzicht in en krijg je er iets voor terug?’ Toepassing van big data heeft ontegenzeggelijk veel voordelen voor bedrijven. Denk aan beveiligingscamera’s die slimmer worden door data-analyse, softwaresystemen die leren van cyberaanvallen of predictive maintenance. Ruijsendaal wijst echter ook op de veiligheidsimplicaties bij de inzet hiervan. ‘Onvolledige data, verkeerde installatie, gebrekkig onderhoud, kapotte sensoren of gehackte systemen kunnen tot onjuiste conclusies leiden met grote impact op de productie.’ Verantwoorde toepassing van big data blijft dus een must.
