Na jarenlang als consultant bedrijven te hebben geadviseerd over assetmanagement, wil Hilbrand Kuiken met een eigen bedrijf inspelen op automatisering en digitalisering. Hij heeft data science-specialist Quantillion gekocht om kunstmatige intelligentie (AI) te gaan inzetten voor de dynamische multi-agent planning van industriële processen en energiestromen. Zijn ondernemerschap ligt in het zien van kansen en die verbinden met praktische toepassingen. ‘Je moet met klanten niet praten over wat AI technisch allemaal kan, maar laten zien dat je een efficiencyverbetering van 25 procent voor hun equipment kunt realiseren.’
Hilbrand Kuiken (Quantillion) helpt processen en energiestromen te optimaliseren
Hilbrand Kuiken studeerde bouwkunde en vastgoedmanagement en verdiepte zich daarmee zowel in de techniek als de economische kant. In 2009 begint hij bij ingenieursbureau DHV (nu Royal HaskoningDHV) als vastgoedconsultant, later in de rol van directeur, en legt hij zich gaandeweg toe op industrieel assetmanagement. ‘Het leuke daaraan is dat je op basis van langdurige contracten namens en voor rekening van klanten moet zorgen dat alles strak loopt. Een aantal jaren geleden deden automatisering en digitalisering hun intrede en heb ik veel innovaties bij klanten kunnen testen. Zo ben ik de digitalisering ingerold en zag ik een enorme behoefte aan automatiseringsoplossingen in de aluminiumindustrie.’
Overzichtelijk
Kuiken kent die industrie van Hencon, het bedrijf waarvan zijn vader Dirk vele jaren directeur was. Hencon bouwt machines voor onder meer de aluminiumindustrie en de mijn- en bosbouw. ‘Het leek me leuk een start-up op dat gebied te beginnen. Ik zag meerdere trends. Suppliers bouwen steeds slimmere machines, alleen moeten die wel met elkaar kunnen communiceren. Ook was er al een zee aan data beschikbaar. Daarmee kun je alle processen optimaliseren en een tot 25 procent betere benutting realiseren. Dan moet wel alle equipment optimaal met elkaar samenwerken. Dat stukje ontbrak nog in die industrie. Daarom heb ik in 2018 data science-bedrijf Quantillion gekocht. Het was nog niet in de industrie actief, maar had wel een volwaardig team voor invulling van mijn visie. De aluminiumindustrie is redelijk overzichtelijk. De processen in de verschillende fabrieken lijken voor 90 procent op elkaar, dus kun je er eenvoudig een schaalbare automatiseringsoplossing voor maken. Als die staat, gaan we met equipment suppliers naar andere markten kijken.’
‘Van alle AI-modellen wordt slechts 12 procent al in de praktijk toegepast’
Zelflerende fabrieken
Quantillion onderscheidt zich met de implementatie van dynamische multi-agent planning, verklaart Kuiken. ‘Dit specialisme op basis van artificial intelligence (AI) hebben we in de afgelopen twee jaar ontwikkeld. Dat is ondernemen: trends herkennen en daar met een eigen specialisme op inspelen. Weinig bedrijven zijn daar zo ver in als wij, bevestigen researchinstituten ons. Er wordt al veel onderzoek gedaan, zoals door het Centrum voor Wiskunde en Informatica, maar de toepassing is nog beperkt. Van alle AI-modellen die tot nu toe zijn ontwikkeld, wordt slechts 12 procent al in de praktijk toegepast. En het grootste deel daarvan heeft betrekking op het niveau van een individuele machine, single-agent. Eén stapje hoger, centrale aansturing van de gehele equipment, multi-agent, bijvoorbeeld alle machines of een vloot robots: daarin zijn nog maar weinig bedrijven zoals wij gespecialiseerd. Daar gaat het wel naartoe. Alles robotiseert, dus hoe zorg je dan dat alle robots optimaal en flexibel samenwerken? Die complexiteit pakken wij op holistisch niveau aan, om uiteindelijk te komen tot zelflerende fabrieken. De mens is extreem flexibel. Een operator heeft ogen en oren en kennis van de geschiedenis van de equipment, op basis waarvan hij kan beslissen hoe om te gaan met een nieuwe situatie. In fabrieken gaan mensen echter meer en meer samenwerken met machines die steeds meer data genereren. Dat kan de mens niet meer bevatten, dus moeten wij met hulp van AI zorgen dat hij die data toch kan benutten.’
Extreem makkelijker
Een eerste case heeft Quantillion bij een aluminiumsmelter op IJsland, in de vorm van een app voor de communicatie met de operators. ‘Die optimaliseert de rol van de mens in de procesbesturing. Veel bedrijven kijken te veel naar de equipment, zien niet hoeveel er wordt gecommuniceerd met alle operators die er nog zijn. Voorheen ontving de operator een briefje waarop stond wat hij de komende acht uur ging doen. Nu krijgt hij, via die app, druppelsgewijs door welke taken wanneer aan welke machine worden toegewezen. Daar kan hij meteen feedback op geven en sneller veranderingen in de processen doorvoeren. Voorheen reden mensen rond en hadden ze contact via telefoon of walkie talkie, maar overzicht van wat iedereen aan het doen was, was er niet meteen.’ Het AI-deel is nog niet live, dit zijn de eerste basisstapjes voor de automatisering en digitalisering van zo’n fabriek. Dat is ook interessant voor de implementatie van nieuwe machines. ‘Met de toenemende automatisering nemen die een deel van de procesbesturing over en het andere deel vullen de operators met onze app in. Tot nu toe onderschatten de grote procesbedrijven dat verandermanagement gigantisch. In Canada vertelde een teambaas dat hij voor een nieuwe installatie 260 mensen moest trainen. Onze app maakt dat extreem veel makkelijker.’
Klanten en suppliers bedienen
Quantillion levert zijn in software verpakte algoritmes onder de noemer ‘Industrial AI as a Service’. ‘Wij bieden klanten onze AI aan als een modulair pakket, waarvan maatwerk onderdeel kan zijn. Het heeft zijn plaats tussen MES (manufacturing execution system, red.) en de verschillende equipment en zorgt dat planning en uitvoering van werkorders simultaan gebeuren. Wij maken een dynamische planning mogelijk die meteen inspeelt op veranderingen in de omgeving. Onze AI zorgt ervoor dat steeds het best mogelijke scenario klaarstaat doordat, dankzij de digitalisering, er steeds een actueel overzicht is van welke equipment beschikbaar is en wat die uitvoert.’ Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, weet Kuiken. ‘Wat het complex maakt, is dat er heel veel verschillende equipment suppliers zijn. Zij gebruiken vaak verschillende technologie die niet altijd geschikt is om mee te nemen in de digitalisering van flexibele processen. Daar komt Quantillion om de hoek kijken. Wij kunnen een klant er bijvoorbeeld op wijzen dat bepaalde machines data niet op minuutbasis kunnen leveren maar slechts op uurbasis; dan zie je meteen de flexibiliteit afnemen.’
Omgekeerd willen die machineleveranciers weten hoe hun machines kunnen voldoen aan de specificaties voor integratie in een flexibele besturing. Ook daarbij kan Quantillion helpen. ‘Wij bedienen beide kanten. Voor de aluminiumindustrie is Hencon een partner die helpt om onze technologie toegepast te krijgen bij klanten. Maar wij mikken breder en werken bijvoorbeeld ook al samen met Terberg (bouwer van logistieke voertuigen zoals automatisch geleide voertuigen, red.).’
Flexibele energieafname
Op dezelfde manier helpt Quantillion bij planning van de energievoorziening. ‘Voor Tata Steel hebben wij een algoritme geschreven dat door een efficiënte inzet van energiesystemen een maximale besparing van CO2-uitstoot en kosten kan realiseren. Bij Tata is het zo complex dat de mens het niet meer kan overzien. Met ons AI-algoritme bieden wij decision support.’ Energie-intensieve aluminium- en staalbedrijven zijn niet langer passieve energieafnemers, maar zijn een actieve rol als gebruikers van het energienet gaan spelen. Door flexibele planning van hun energieafname komt er op het net meer ruimte voor het variabele aanbod van hernieuwbare energie (uit wind en zon). ‘Met ons algoritme kunnen ze die flexibiliteit doorvertalen naar hun operations.’
Kansen en toepassingen verbinden
Kuikens rol, naast die van algemeen directeur, ligt vooral aan de commerciële kant. ‘Ik moet problemen van klanten vertalen naar oplossingen die wij bieden. Soms zien klanten niet het voordeel van AI-technologie, maar dat vind ik niet van primair belang. Ik probeer geen technologie te verkopen, maar wil oplossingen bieden. Dus vooral niet beginnen met wat AI technisch allemaal kan, geen lange gesprekken waarin klanten willen beoordelen of dat wel of niet zo is. Als ik kan laten zien dat wij met onze technologie 25 procent efficiencyverbetering voor zijn equipment kunnen realiseren, wordt het opeens concreet.’
Ondernemerschap ligt voor Kuiken in kansen zien en die verbinden met praktische toepassingen. Met Quantillion, opgericht in 2016, doet hij dat in de industrie. ‘Het hield zich eerst alleen bezig met voorspellingen op basis van grote datasets. Toen ik het heb gekocht, zijn we een stap verder gegaan: wij zijn die voorspellingen gaan gebruiken voor de aansturing van industriële processen. Het sluiten van de loop, noem ik dat, om te zorgen dat je ook impact hebt. We tellen nu acht medewerkers en zijn groeiende.’
Thema: Hoe wordt een bedrijf duurzaam en winstgevend? Lees Link magazine digitaal
Andere tijden
Ondernemen is hem met de paplepel ingegoten. ‘Dat gevoel voor kansen verbinden met praktische toepassingen heb ik van mijn vader. Natuurlijk gaat het wel over andere technologie en zijn het andere tijden. Bedrijven worden nu geconfronteerd met dingen waarvan ze niet wisten dat ze bestonden. Dus moeten ze erover nadenken hoe ze daar goed mee kunnen omgaan en kijken naar de huidige processen: hoe kun je zorgen dat de klanten die jij bedient ook flexibel kunnen reageren? Een boeiend thema: met lezers van Link die dat ook interessant vinden, wil ik graag in gesprek.’
