‘Misschien’, begint Hielke Dijkstra, ‘maakt deze corona-crisis wel duidelijk dat we bepaalde dingen anders moeten doen. Als we dáár nu eens mee beginnen als industrie: door niet meer zaken te ontwikkelen en te produceren die geen wezenlijk toegevoegde waarde hebben. Dat geldt voor heel veel van die gadgets die ongebruikt afgedankt worden. Maar ook voor bijvoorbeeld de elektrische auto. Waarom worden er batterij-auto’s op de markt gebracht die in 3 seconden op de 100 km/u zitten? Aan 15 kW heb je meer dan genoeg om je te verplaatsen.’
Dijkstra was tot voor kort dga van Trios uit het Achterhoekse Neede en is adviseur van spin-off Mubion, gespecialiseerd in het micro-dieptrekproces. Trios is bedrijf van vijftien man dat zich toelegt op het ontwikkelen en produceerbaar maken van zaken die uitdagen, die technologisch interessant zijn én van werkelijk toegevoegde waarde. Althans, daar streeft hij naar. Nu is zijn bedrijf lange tijd bezig geweest met het ontwikkelen van een micro-dieptrekproces voor de productie van wegwerpverpakkingen. ‘Die klus zat wel op het randje. We hebben die pas aangenomen tot we ontdekten dat het indirect leidde tot een besparing van grondstoffen.’
Sturen op maatschappelijk verantwoord ontwkkelen
Maar beter voelen de Trios-mensen zich bij het ontwikkelen van oogchirurgische instrumenten, van de MaMaLoc voor betere en minder belastende borstkankertherapie, of van het camerasysteem waarmee je invasief het functioneren van de hartklep kunt controleren. ‘Toen die sigarettenfabrikant bij ons kwam met de vraag een nieuw type elektronische sigaret te ontwikkelen, hebben we ‘nee’ gezegd; want misschien minder ongezond, maar net zo goed bedoeld om mensen verslaafd te maken. Daarop zouden bedrijven moeten sturen: niet op maatschappelijk verantwoord ondernemen, maar op maatschappelijk verantwoord ontwikkelen.’
‘Mijn grootste angst is dat straks, als de ergste crisis over is, juist bezuinigd gaat worden op ontwikkeling van producten met een hogere toegevoegde waarde’
Geen capaciteit-leverancier
Trios hanteert geen groeistrategie en bestaat dan ook al jaren uit die plusminus vijftien man. Maar is het niet zo dat een bedrijf dat niet groeit per definitie achteruit gaat? ‘In de loop de jaren hebben we wel heel veel kennis en IP opgebouwd. Daarmee kunnen we de klant meer toegevoegde waarde bieden. De aard van de werkzaamheden is hiermee veranderd van capaciteit-leverancier naar strategische R&D-partner. Veel bedrijven sturen op groei, vaak om ook omdat de klant dat vraagt. Wij hebben jaren voor grote hightech bedrijven gewerkt. Die komen dan met steeds omvangrijkere opdrachten, waarvoor ik extra mensen zou moeten aannemen. Dan zou ik vast meer kunnen verdienen, maar ik werk nu eenmaal niet voor het geld, maar omdat ik het leuk vind. Dus werken wij niet als uitsluitend capaciteit-leverancier.’
Zinvol is leuk
Hielke Dijkstra wil graag werken aan het ontwikkelen van zinvolle producten. ‘Ik schat dat al gauw de helft van de producten dat niet is. Wil je minder beslag leggen op grondstoffen dat zou je die allemaal moeten schrappen. Dan hoef je ook geen moeite te doen ze circulair te maken. Ja, dat kan betekenen dat heel veel mensen geen betaald werk meer hoeven te verrichten, zeker als je tegelijk verder gaat automatiseren. Hoe je dat financieel inricht is een vraagstuk voor de economen, maar werken moet je doen omdat je het leuk vindt, voor mij is dat zinvol werk. Die opvatting past niet bij de traditionele groei-economie, maar is wel veel beter voor de mens.’
Dijkstra zou het toejuichen als de corona-crisis leidt tot focus op wat werkelijk zinvol is. Maar waarschijnlijk gebeurt juist het tegenovergestelde, beseft hij. ‘Mijn grootste angst is dat straks, als over een paar maanden de ergste crisis over is, juist bezuinigd gaat worden op ontwikkeling van producten en processen met een hogere toegevoegde waarde.’
