Verduurzamen door te vernieuwen: het is de rode draad in het werk van Hendrik Hijlkema. Als businessunitmanager bij machinebouwer Mavitec in Heerhugowaard zet hij mee in op een nieuwe toepassing zoals biokool. Ook is hij medeaandeelhouder van het Groningse Purified Metal Company (PMC), dat verontreinigd staal omzet in nieuw materiaal. Tijd om nader kennis te maken, met ruimte voor een kritische blik: ‘Je moet je afvragen wat er van een markt overblijft als de subsidies wegvallen.’
‘We houden onze divisies goed in balans, maar het evenwicht is fragiel’
Hendrik Hijlkema heeft voor het gesprek, dat verloopt via Teams, niet zomaar gekozen voor die machinehal als achtergrond. Het gaat om een afbeelding van de productieomgeving van een klant in Saoedi-Arabië, met een businesscase die volgens hem goed laat zien hoezeer de energietransitie de klantvraag verandert. ‘Het bedrijf verwerkt dagelijks zo’n 600 ton aan kippenmest. Daar komt veel warmte bij vrij. Dus kregen wij in eerste instantie de vraag om daarover mee te denken, voor levering van die warmte aan het nabijgelegen slachthuis.’
‘In het Midden-Oosten is biogas veel minder een commodity’
Logistiek bleek dat lastig, vertelt Hijlkema, het doorleveren van de restwarmte volgt wellicht later. ‘Maar tijdens onze gesprekken ging het ook over de mest, waarmee het bedrijf duurzamer wil omgaan. Zo verschoof de vraag naar onze oplossing voor biokool, omgezet vanuit mest via onze machines voor vergassing. De kool is vrij van pathogenen en voorkomt daarmee het risico op verspreiding van salmonella of vogelgriep. De klant heeft een veilig product, waarmee hij de eigen mest en grond kan verrijken.’
Divisie door het dak
Deze tijd vraagt om schakelen, zo wil Hijlkema maar aangeven. En dat is niet anders bij zijn werkgever Mavitec, dat zo’n 250 medewerkers telt en machines ontwerpt, produceert en levert voor de voedselverwerkende industrie. Het bedrijf heeft het hoofdkantoor in Heerhugowaard, een productielocatie in Turkije en een geleidelijk groeiende omzet. Naast de divisie ‘environmental’, waarover Hijlkema de leiding heeft, levert Mavitec ook machines voor rendering, wat neerkomt op het hergebruik van dierlijke bijproducten. Daarnaast omvat Mavitecs portfolio oplossingen voor het verwerken van food waste. En juist met die derde divisie ‘green energy’ gaat het volgens Hijlkema hard. ‘Via de verwerking van food waste belanden veel reststromen in biogas. Dat wordt in Europa sterk gepromoot, met ook in Nederland de nodige subsidies.’
We willen begin 2025 weer productie draaien, met dan een klein deel van de 150.000 ton die de fabriek technisch gezien aankan.’ Foto PMC
Spanning tussen doelen
Mavitec springt goed in op die markt van biogas, vertelt Hijlkema, onder meer door de eigen activiteiten voor groene energie flink te promoten. Tegelijkertijd zit die aandacht een boost voor ‘environmental’ in de weg. ‘We houden onze divisies goed in balans, maar toch, het evenwicht is fragiel. In bijvoorbeeld het Midden-Oosten is biogas veel minder een commodity. Daar kunnen we zoals bij onze klant in Saoedi-Arabië sneller aan de slag met vergassing. In Europa is dat een heel ander verhaal. Het vraagt hier veel meer inspanning om onze oplossing voor biokool in beweging te krijgen.’
Begrijp Hijlkema niet verkeerd, subsidies zijn prima om een grootschalige inzet van technologie te stimuleren. ‘Maar wat als ze te veel ingrijpen in exploitaties bij bedrijven? Uiteindelijk hangt veel af van de juiste volgorde. Kijk maar naar de elektrificatie. Die is flink gestimuleerd, maar net nu we ermee op gang komen, zit het land vanwege te weinig stroomcapaciteit op slot. Hetzelfde risico geldt voor waterstof. Groeit die technologie op eigen kracht, of alleen met ondersteuning? Je moet je afvragen wat er van een markt overblijft als de subsidies wegvallen.’
Restwarmte afvalverwerker benut
Hijlkema’s waarschuwing komt voort uit betrokkenheid bij de energietransitie, zo blijkt tijdens het gesprek. Enthousiast spreekt hij over familiebedrijf Mavitec, dat zich volgens hem meer toont dan sec een machinebouwer (‘Het klinkt cliché, maar die focus op hergebruik zit er echt in het dna.’). Even enthousiast vertelt hij over Noblesse Proteïns in Wijster, dat de bijproductie van pluimveebedrijven omzet in petfoodproducten. Hijlkema zette het bedrijf mee op, en ging ervoor in gesprek met de nabijgelegen afvalverwerker Attero. ‘Die deed weinig met de restwarmte van de eigen verbrandingsinstallatie. Zonde, vonden ze ook daar. Lang verhaal kort: inmiddels draait Noblesse alweer een hele poos op Attero’s restwarmte.’
Link magazine september 2024. Thema: Elektrificatie/waterstof.
Vraag exemplaar op: mireille.vanginkel@linkmagazine.nl
Op naar een doorstart
Met zijn netwerk in Noord-Nederland is het niet geheel toevallig dat Hijlkema uitkwam bij Purified Metal Company (PMC). Dat is gevestigd in het Groningse Farmsum en heeft wereldwijd als enige fabriek de technologie om staalafval om te zetten in een nieuw, gereinigd metaal. Een unieke propositie, zou je zeggen. Toch ging het bedrijf in 2022 failliet. Corona had z’n impact, ook had PMC te veel last van hoge energieprijzen en een slechte beschikbaarheid aan te verwerken staal. Inmiddels is het bedrijf toe aan een doorstart, met Hijlkema als één van de vier aandeelhouders. ‘We willen begin 2025 weer productie draaien, met dan een klein deel van de 150.000 ton die de fabriek technisch gezien aankan.’
Rustig starten luidt het devies, gericht op een getrapte groei. Te snel starten zou niet verstandig zijn, benadrukt Hijlkema, daarvoor is de fabriek afhankelijk van te veel factoren. Neem bijvoorbeeld de logistiek voor aanvoer en levering, en de beschikbaarheid van voldoende grondstoffen. Waar die voor klanten van Mavitec min of meer geborgd is, wordt dat voor PMC een ander verhaal. ‘We moeten uitgaan van een projectmatige aanpak, de toelevering gaat grillig verlopen. Wil je de dalen opvangen, dan vraagt dat om voldoende voorraad om toch te blijven produceren. Daarom zijn we momenteel in overleg met de omgevingsdienst, voor uitbreiding van ons terrein.’
Zeer Zorgwekkende Stoffen
Uitdagingen genoeg, beseft Hijlkema. ‘Toch weten we ook dat al meerdere grote partijen op een verantwoorde manier van hun verontreinigde staal af willen. In Nederland kennen we de lijst van ZZS, oftewel Zeer Zorgwekkende Stoffen. Dan gaat het bijvoorbeeld om asbest, dat soms deel uitmaakt van ouder staal. Ook kan verf op staal chroom-6 bevatten. Bedrijven willen op een goede manier met zulke stoffen omgaan. Zonder impact op het milieu, zonder gedoe met wet- en regelgeving. Bij ons kan dat. We zijn de enige fabriek die de verontreinigingen via hoge temperaturen ordentelijk vernietigt en omzet, in een omgeving met voldoende onderdruk voor rookgasbehandeling. De basis staat, het is aan ons om het nu van de grond te krijgen.’
