Eén ding dat Hsinchu, een stad in Taiwan, en Veldhoven, een stad in Nederland, gemeen hebben is dat ze allebei de thuisbasis zijn van toonaangevende halfgeleiderbedrijven. TSMC, gevestigd in Hsinchu, is het grootste chipfabrikant ter wereld. ASML, met het hoofdkantoor in Veldhoven, is ‘s werelds grootste leverancier van fotolithografiemachines die chipfabrikanten gebruiken.
Het eerste wat je opvalt als je hun fabrieken bezoekt, is het verkeer. Heel veel verkeer. Nadat ik vorig jaar de chipfabriek van TSMC in Hsinchu had bezocht, heb ik niet lang nagedacht over hoe ik van de fabriek naar het treinstation kon komen. Het was laat in de middag op een vrijdag en de meeste van de 150.000 werknemers van het Hsinchu Science Park vertrokken om van hun weekend te genieten. Als Nederlandse besloot ik een deelfiets te pakken om aan de file te ontsnappen. Na twee blokken wist ik dat ik de juiste keuze had gemaakt toen ik lange rijen mooie auto’s met stationair draaiende motoren zag. Ook Veldhoven staat bekend om zijn files.
Gezien de hoge arbeidsproductiviteit van de halfgeleiderindustrie zijn deze files misschien wel de duurste ter wereld. En deze productiviteit groeit nog steeds snel. Tussen 1995 en 2021 is de reële economische output per gewerkt arbeidsuur in de machine-industrie meer dan verdrievoudigd. De productie van elektronica is echter de absolute kampioen: in deze 16 jaar is de arbeidsproductiviteit meer dan vervijfvoudigd, oftewel 431 procent. In dezelfde periode steeg de arbeidsproductiviteit in de Nederlandse private sector als geheel met slechts 31,5 procent. Terwijl de Nederlandse economie als geheel, vooral sinds de kredietcrisis, groeit door simpelweg meer uren te werken, groeit de productiviteit in de verwerkende industrie vooral dankzij het gebruik van nieuwe technologie en het verhogen van de efficiëntie.
Het is van cruciaal belang om knelpunten die deze groei kunnen belemmeren uit de weg te ruimen. Een voor de hand liggend knelpunt is het gebrek aan personeel. Dit probleem groeit door de vergrijzing. Niet alleen zou het collegegeld voor technische studies gratis moeten zijn, de Nederlandse overheid zou zelfs kunnen overwegen om getalenteerde studenten te betalen. Ook het bedrijfsleven speelt een belangrijke rol. Als het onderwijssysteem niet genoeg werknemers met de juiste kennis aflevert, moeten bedrijven zelf jonge werknemers opleiden. Neem nu mensen in dienst en leid ze op voordat cruciale experts met pensioen gaan.
The Dutch High-Tech high-performance ecosysteem. You can request a copy from Link magazine: mireille.vanginkel@linkmagazine.nl
Een ander aspect is Onderzoek & Ontwikkeling. Volgens het Europees Octrooibureau dienen Chinese bedrijven in hoog tempo meer octrooien in Europa in. China lijkt dezelfde weg in te slaan als Nederland en richt zich vooral op industrieën waarin Nederlandse bedrijven een leidende rol spelen, zoals elektrische machines. Nederlandse bedrijven moeten dus blijven innoveren om voorop te blijven lopen.
ASML not only produces the best photolithography machines in the world, the company also tries to be innovative in other aspects. With the goal to reduce costly traffic jams, it has successfully convinced thousands of its employees to bike to work instead of driving, for example by arranging shared bikes at stations nearby. Not all innovation is about cutting-edge R&D.
Albert Jan Swart, Sector Economist Manufacturing at ABN AMRO
Albert.Jan.Swart@nl.abnamro.com
