? IBM Nederland, Thales Nederland, en VanBerlo zijn genomineerd voor de categorie ‘Meest Innovatieve Bedrijf van Nederland 2017’ van de Nederlandse Innovatie Prijzen 2017 op basis van de Erasmus Concurrentie en Innovatie Monitor 2017.

?Avantes BV, ENGIE Services Nederland, en Plant-e zijn genomineerd voor de categorie ‘Maatschappelijke Impact Award 2017’ van de Nederlandse Innovatie Prijzen 2017 op basis van de Erasmus Concurrentie en Innovatie Monitor 2017.

? De regio’s Noord-Holland, Midden-/Oost Brabant, en Twente/Achterhoek/Drenthe zijn genomineerd voor de categorie ‘Meest Innovatieve Regio van Nederland 2017’ van de Nederlandse Innovatie Prijzen 2017 op basis van de Erasmus Concurrentie en Innovatie Monitor 2017.

? De winnaar van elk van de drie categorieën ontvangt de prijs op 31 oktober 2017 tijdens de Nederlandse Innovatie Prijzen 2017 in het Kurhaus te Scheveningen. De uitreiking is een coproductie met de AVROTROS.

Het onderzoeksinstituut Erasmus Centre for Business Innovation (voorheen INSCOPE) van de Erasmus Universiteit Rotterdam voert vanaf het jaar 2006 jaarlijks de Erasmus Concurrentie en Innovatie Monitor uit onder Nederlandse bedrijven. De Erasmus Concurrentie en Innovatie Monitor 2017 vormt de basis voor de categorieën en genomineerden voor de Nederlandse Innovatie Prijzen 2017. De Nederlandse Innovatie Prijzen is een nieuw format van de AVROTROS om innovatie in de Nederlandse economie en samenleving nader te belichten. Voor deze prijzen zijn er drie categorieën:

• Meest Innovatieve Bedrijf van Nederland 2017;
• Maatschappelijke Impact Award 2017;
• Meest Innovatieve Regio van Nederland 2017.

Op basis van deelname aan de Erasmus Concurrentie en Innovatie Monitor 2017, deskresearch, en interviews zijn uiteindelijk per categorie drie genomineerden naar voren gekomen, te weten:

• Categorie ‘Meest innovatieve bedrijf van Nederland 2017’:
• IBM Nederland
• Thales Nederland
• VanBerlo

 

• Categorie ‘Maatschappelijke impact award 2017’:
• Avantes BV
• ENGIE Services Nederland
• Plant-e

 

• Categorie ‘Meest innovatieve regio van Nederland 2017’:
• Noord-Holland
• Midden-/Oost-Brabant
• Twente/Achterhoek/Drenthe

 

De jury voor het bepalen van de winnaars van de Nederlandse Innovatie Prijzen 2017 bestaat uit;

• Lotte de Bruin – Directeur Nederland ICT;
• Thomas Grosfeld – Specialist Innovatie en Topsectorenbeleid van VNO-NCW;
• Mariëtte Hamer – Voorzitter van de Sociaal-Economische Raad
• Bertholt Leeftink – Directeur-Generaal Bedrijfsleven en Innovatie,
  Ministerie van Economische Zaken;
• Piero Overmars – Bestuurslid Goldschmeding Foundation;
• Frans van den Bosch, Hoogleraar Management Wisselwerking tussen Organisaties en Omgeving aan RSM
• Henk Volberda – Hoogleraar Strategisch Management & Ondernemingsbeleid aan RSM (juryvoorzitter).

 

De beslissing van de jury wordt bekend gemaakt op 31 oktober 2017 in het Kurhaus te Scheveningen. Deze uitreiking wordt georganiseerd door AVROTROS. Henk Volberda, eindverantwoordelijke voor de Erasmus Concurrentie en Innovatie Monitor, geeft aan: “Uit grootschalig survey-onderzoek onder bedrijven in Nederland zijn verschillende bedrijven en regio’s naar voren gekomen die zich onderscheiden. Eén van de mooie elementen van dit onderzoek is dat een breed scala van bedrijven kans maakt om genomineerd te worden. Zo is het onderzoek sector-overschrijdend. De genomineerden onderscheiden zich elk op hun eigen manier. De uitreiking van de Nederlandse Innovatie Prijzen biedt de gelegenheid om de pareltjes van de Nederlandse economie meer voor het voetlicht te brengen. Hierdoor kunnen zij mede als inspiratie dienen voor andere bedrijven op het gebied van innovatie.”

Hieronder staat een toelichting voor elk van de genomineerden.

Categorie A: meest innovatieve bedrijf van Nederland van 2017

Deze categorie omvat bedrijven die als toonbeeld gezien kunnen worden voor andere bedrijven op het gebied van innovatie. Dit heeft betrekking op innovatie in de brede zin van het woord. Hierbij is onder andere gekeken naar omzet uit nieuwe producten en diensten, procesinnovatie, type leiderschap, mate van zelforganisatie, en co-creatie met derden.

Eerste genomineerde bedrijf: IBM Nederland

IBM Nederland is de Nederlandse tak van het wereldwijde informatietechnologiebedrijf IBM. Het bedrijf levert een breed scala aan oplossingen, waaronder cloud-technologie en cognitie (artificial intelligence). Innovatie neemt een centrale plaats in bij de organisatie. Het bedrijf heeft ondervonden dat stilstaan geen optie is. Over de jaren heeft IBM zichzelf meerdere malen vernieuwd: van hardware (dataverwerking) naar services, en momenteel is het bezig met een transitie naar hoogwaardige dienstverlening op het gebied van cloud en cognitie (artificial intelligence). Hierbij streeft de organisatie ‘thought leadership’ na op het interpreteren van ongestructureerde data. Bij de laatstgenoemde transitie krijgen de regionale IBM entiteiten, waaronder IBM Nederland, meer autonomie. Zo heeft IBM Nederland blockchain-technologie ontwikkeld en toegepast bij verschillende Nederlandse financiële dienstverleners en logistieke bedrijven. Dergelijke nieuwe oplossingen kunnen vervolgens opgeschaald worden naar andere klanten.

IBM Nederland is actief bij diverse testfaciliteiten in Nederland, waaronder in Amsterdam (voor het testen van nieuwe concepten) en in Rotterdam (voor het testen van nieuwe toepassingen). Het bedrijf is ook actief met open innovatie door het openstellen van haar platformen. Verder heeft het bedrijf meerdere multidisciplinaire innovatie-teams die parallel functioneren naast de bestaande structuur om de nieuwe activiteiten uit te voeren. Hierbij hanteert het bedrijf een agile-methodiek om zo snel mogelijk een ‘minimum viable product’ te ontwikkelen op basis van een probleem voor de klant. Het management organiseert ook ‘town halls’ waarbij de nieuwe benodigde vaardigheden van IBM’ers worden geschetst, zoals meer multi-skilled vaardigheden, en meer vanuit klantproblematiek opereren. Het management beoordeelt de medewerkers ook meer vanuit klantadoptie-indicatoren, zoals de intensiteit van het gebruik van de cloud door klanten.

Tweede genomineerde bedrijf: Thales Nederland

Thales Nederland is de Nederlandse tak van de Thales Groep die gericht is op het ontwerp en de fabricage van geavanceerde radar- en infrarood apparatuur en vuurgeleidingssystemen. Binnen de Thales Group wordt Thales Nederland op diverse gebieden gezien als een pionier. De kernfunctie van haar oplossingen betreft het detecteren en filteren van informatie. Hierbij valt te denken aan het identificeren en volgen van satellieten of raketten. De organisatie heeft zich ontwikkeld van een hardware-bedrijf naar meer een softwarebedrijf. Zo biedt het bedrijf niet-ronddraaiende radars aan die werken op basis van software waar voorheen ronddraaiende radars werden verkocht die werkten op basis van elektrische pulsen. Daarnaast biedt het bedrijf tegenwoordig mobiele, draagbare radars die voor veelzijdige toepassingen gebruikt kunnen worden, waaronder in steden en bij militaire compounds. Zo zijn deze mobiele radars gebruikt om drones tijdig te detecteren bij een evenement in Londen van koningin Elisabeth. Klanten kunnen tegenwoordig ook oplossingen afnemen op basis van ‘uptime’ in plaats van aanschaf. Het bedrijf experimenteert daarmee ook met nieuwe businessmodellen.

De afgelopen jaren heeft Thales Nederland een meer extern gerichte houding ontwikkeld. Zo werkt het meer samen met externe partijen waaronder toeleveranciers, lead-users en start-ups. Thales Nederland speelt ook een prominente rol om het ontwikkelde ecosysteem in Hengelo verder te versterken, alsmede om de talenten van meer mensen in de regio te laten ontplooien. Daarnaast wordt er meer vanuit de klantvraag gewerkt. Om daar vorm aan te geven wordt er ingezet op multidisciplinaire en cross-functionele teams. Een dergelijke kruisbestuiving tussen verschillende technologische en functionele gebieden heeft ertoe geleid dat bepaalde oplossingen ook aan andere klanten verkocht zijn. Verder hebben medewerkers en operationele managers meer brede verantwoordelijkheden gekregen; bij het senior management zijn functiegebieden geïntegreerd om het ‘silo-denken’ te verminderen. Daarnaast heeft het bedrijf ‘Smart working at Thales’ geïntroduceerd wat gericht is om de flexibiliteit en open houding van medewerkers te bevorderen. Thales Nederland investeert jaarlijks €125 miljoen in R&D in Nederland. Deze investeringen vinden zowel plaats op het gebied van fundamenteel onderzoek, als samen met de eindgebruikers. Defensie is vaak de lead user van haar oplossingen.

Derde genomineerde bedrijf: VanBerlo

VanBerlo levert een breed scala aan oplossingen gericht op het bevorderen van het innovatievermogen van haar klanten. De vernieuwende oplossingen die het bedrijf realiseert zijn zeer gevarieerd, bijvoorbeeld een koffieautomaat met visuele en persoonlijke instellingen, of een plaszak voor mannen om eventuele aandoeningen aan de prostaat op te sporen. De gemene deler van haar oplossingen betreft het omdenken van een probleem om er vervolgens een betere oplossing voor te bedenken en te realiseren. VanBerlo ontwikkelt ook nieuwe inzichten door te testen en te experimenteren met ontwikkelingen die de potentie hebben om een substantiële omvang te krijgen, zoals 3D-printing, virtual reality, en ‘groene’ oplossingen.

Om dergelijke thema’s op te pakken richt het bedrijf ook teams in, zoals het ‘green team’. Ook bij de reguliere projecten is het gebruikelijk om multidisciplinaire teams te installeren. Het management handelt op basis van een visie op de toekomst en faciliteert medewerkers om die visie na te streven. Medewerkers hebben ook geruime inbreng in deze visie, inclusief op de visie die medewerkers zelf hebben over hun eigen toekomstbeeld bij de organisatie. De status van familiebedrijf bevordert eveneens haar langere termijn focus. Het management biedt medewerkers aanzienlijke ruimte voor persoonlijke ontwikkeling en om nieuwe oplossingen te bedenken. Er heerst ook een cultuur die het maken van fouten tolereert, als er maar van geleerd wordt. Het bedrijf werkt eveneens samen met technische universiteiten en met klanten. De samenwerking met hoofdzakelijk de meer vooruitstrevende klanten leidt niet alleen tot nieuwe kennis en toepassingsmogelijkheden: het bevordert eveneens het draagvlak van een idee.

Categorie B: maatschappelijke impact award 2017

De maatschappelijke innovatie award is een erkenning voor het bedrijf dat op termijn een bijdrage levert aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken door middel van het introduceren van vernieuwende oplossingen. De maatschappelijke vraagstukken kunnen breed van aard zijn, zoals milieu- en energievraagstukken, veiligheid, of gezondheid.

Eerste genomineerde bedrijf: Avantes BV

Avantes ontwikkelt en fabriceert spectrometers. Spectrometers maken het mogelijk om lichtintensiteiten te meten. Het bedrijf uit Apeldoorn is actief in een niche van spectrometers waar continue monitoring op locatie nodig is. Het bedrijf verzorgt deze oplossing door een kleiner apparaat te leveren met behoud van specificaties (zoals thermische stabiliteit). Door het kleinere formaat – ten opzichte van de concurrenten – komt de oplossing in de handheld markt terecht wat tal van nieuwe mogelijkheden biedt. Avantes fungeert als OEM’er waarvan haar spectrometers uiteindelijk toegepast worden in tal van gebieden, waaronder het meten van in- en uitgaande zuurstof bij hartlonginstallaties en voor het vroegtijdig detecteren van tumoren, het meten van klimatologische veranderingen en luchtkwaliteit, het meten van coatings van zonnepanelen, en testen of diamanten echt zijn. Via continue verbetering en een modulaire aanpak streeft het bedrijf ernaar om de technologie verder te brengen, en dan vooral op het gebied van gezondheid. Het streven van het bedrijf is dan ook het verrijken van de levens van mensen door het leveren van innovatieve apparatuur waardoor mensen langer en gezonder kunnen leven, en waarmee de aarde voor toekomstige generaties behouden kan worden.

Tweede genomineerde bedrijf: ENGIE Services Nederland

ENGIE Services Nederland is de Nederlandse tak van het internationaal opererende bedrijf ENGIE. Het bedrijf ontwerpt, realiseert, onderhoudt, en beheert technologische oplossingen en diensten. De strategie van het bedrijf is nu meer gericht duurzame energie door meer efficiënte energie-oplossingen op basis van wind, zon, en biogas. Binnen de ENGIE-groep geldt ENGIE Services Nederland over het algemeen als een voorloper als het gaat om het verminderen van het energieverbruik voor klanten. Als één van de grootste duurzame dienstverleners kan ENGIE Services Nederland daarmee een aanzienlijke bijdrage leveren om energie in Nederland efficiënter en duurzamer te benutten. Het bedrijf biedt verschillende nieuwe oplossingen aan om dat te realiseren. Hierbij valt te denken aan oplossingen als de E-navigator waarbij algoritmes ontwikkeld zijn om het energieverbruik inzichtelijk te maken. De organisatie zet zich ook op ‘sensoring’ om zo beter te kunnen voorspellen of er mankementen gaan ontstaan in installaties.

Ook in de eigen organisatie heeft ENGIE Services Nederland duurzaamheid een prominente plaats gekregen. Zo heeft de Raad van Bestuur doelstellingen geïntroduceerd op dat gebied, en stuurt zij daar ook op aan. Via verschillende initiatieven streeft de Raad van Bestuur ernaar om duurzaamheid in het ‘DNA van de medewerkers’ te krijgen. Het streven om in 2020 een volledig elektrisch wagenpark te hebben is daar een voorbeeld van. Een bijkomende gedachtegang van het bestuur is dat medewerkers door een meer duurzame houding ook meer duurzame kansen kunnen signaleren om dat vervolgens om te zetten in nieuwe oplossingen. Daarnaast investeert het bedrijf actief in medewerkers om positieve veiligheids- en verzuimcijfers te handhaven.

Derde genomineerde bedrijf: Plant-e

Plant-e maakt het mogelijk dat elektriciteit gegenereerd kan worden op basis van planten. Deze spin-off van de Wageningen Universiteit bezit het patent op deze technologie en is naar verluidt als enige commerciële partij daarmee actief. Het World Economic Forum heeft Plant-e dan ook benoemd tot een ‘Technology Pioneer’ in 2015. Iedere partij met een redelijk grondoppervlakte kan met de technologie aan de slag. Daarnaast werkt de oplossing van Plant-e voor elke plantensoort zolang deze in een vochtig, moerasachtig gebied staat. In tegenstelling tot diverse andere duurzame energiebronnen – zoals wind en zon – biedt deze nieuwe technologie diverse voordelen. Zo levert het een meer stabiele stroom van elektriciteit op, de benodigde materialen zijn minder belastend, het is zo goed als de enige duurzame bron met een negatieve CO₂-belasting, en het biedt mogelijkheden dat de betreffende grond voor meerdere doeleinden aangewend kan worden. Zo kan de oplossing gecombineerd worden met voedselwinning, of in gebieden met natuur of veeteelt. Een kanttekening is wel dat elektriciteit uit planten momenteel nog niet rendabel is ten opzichte van andere duurzame bronnen voor elektriciteit.

De toepassing van het bedrijf maakt het mogelijk om onderontwikkelde gebieden van elektriciteit te voorzien. Dit was ook een voorname doelstelling bij de oprichting van het bedrijf. Twee andere voorname uitgangspunten bij de oprichting van het bedrijf waren duurzaamheid en sociaal acceptabel opereren. Dit laatstgenoemde uitgangspunt wordt bijvoorbeeld ingevuld door assemblage uit te laten voeren in een sociale werkplaats, en door niet te produceren in gebieden waar het lastig is om de arbeidsomstandigheden te controleren.Categorie C: meest innovatieve regio van Nederland 2017

De meest innovatieve regio van Nederland 2017 omvat het gebied waar de bedrijven gemiddeld gezien uitblinken op innovatievermogen. Dit omvat de realisatie van zowel radicale en incrementele innovaties als disruptieve innovaties (nieuwe oplossingen die de werking van bestaande markten kunnen ontwrichten). Elk van de drie genomineerde regio’s scoort bovengemiddeld op deze drie typen innovatie. Ook worden diverse niet-technologische aspecten van innovatie meegenomen. Per regio is het gemiddelde bekeken van de deelnemende bedrijven op het gebied van zelforganisatie, transformationeel leiderschap, en duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Voortbouwend op het onderliggende onderzoek zijn de regio’s geclassificeerd op basis van postcodegebieden.

Eerste genomineerde regio: Noord-Holland (postcodes 1000-1999)

Verschillende factoren dragen er aan bij dat de regio Noord-Holland bovengemiddeld scoort met haar innovatievermogen. Zo kent de regio relatief veel creatieve bedrijven, jonge bedrijven, en IT-adviesbedrijven. Partijen als StartupDelta en Tech-hub TQ faciliteren de totstandkoming en bloei van dergelijke bedrijven en faciliteren interactie tussen diverse partijen. Zo zijn Google, Booking.com en ABN-Amro partner van het hub TQ. De combinatie van creatieve en jonge bedrijven met de aanwezigheid van diverse grote, gevestigde bedrijven bevordert de kennisuitwisseling en uitwisseling van nieuwe ideeën en concepten wat het innovatievermogen ten goede komt. Zo bieden bedrijven als ING startups de ruimte om nieuwe concepten te bedenken en uit te werken. De aanwezigheid van vestigingen van buitenlandse bedrijven bevordert eveneens de mogelijkheden voor wederzijdse kennisuitwisseling om nieuwe oplossingen te bedenken. De aanwezigheid van een goede infrastructuur (Schiphol, Internetknooppunt) faciliteert dergelijke kennisuitwisseling eveneens. Daarnaast zijn diverse ecosystemen aanwezig in de regio die gespecialiseerd zijn in bepaalde onderwerpen, zoals zaadveredeling en media.

Tweede genomineerde regio: Midden-/Oost Brabant (postcodes 5000-5999)

De regio Midden- en Oost Brabant heeft diverse eigenschappen die het innovatievermogen bevorderen. Zo herbergt de regio diverse grote bedrijven als Philips en ASML waar omheen ecosystemen zijn en worden ontwikkeld, bijvoorbeeld van innovatieve toeleveranciers. De aanwezigheid van dergelijke grote bedrijven faciliteert ook spin-offs waaruit bedrijven met nieuwe oplossingen voortvloeien, zoals NXP. In de regio zijn ook relatief veel campussen aanwezig om het innovatievermogen te bevorderen, zoals de High Tech Campus Eindhoven en het Life Sciences Park in Oss. Uit de Erasmus Concurrentie en Innovatie Monitor 2017 komt naar voren dat high tech bedrijven bovengemiddeld innovatief zijn. De aanwezigheid van diverse universiteiten en samenwerking daarvan met het regionale bedrijfsleven bevorderen eveneens de kenniscreatie en de toepassing van nieuwe kennis. Diverse instanties in de regio werken als katalysator om het innovatievermogen te bevorderen, waaronder de provincie Noord-Brabant en de economische ontwikkelmaatschappij Brainport Development.

Derde genomineerde regio: Twente/Achterhoek/Drenthe (postcodes 7000-7999)

Verschillende factoren dragen bij aan de nominatie van de regio Drenthe/Achterhoek/Twente voor de meest innovatieve regio van 2017. Zo worden bedrijven in de regio gekenmerkt door relatief veel samenwerking. Uit een eerdere editie van de Erasmus Concurrentie en Innovatie Monitor kwam ook naar voren dat bedrijven in deze regio gemiddeld gezien relatief hoog scoren op ondernemerschap. Ook de aanwezigheid van de TU Twente beïnvloedt het innovatievermogen van de regio. Zo ondersteunt het de opstart en doorontwikkeling van startups. Booking.com is daar misschien wel het bekendste voorbeeld van. De aanwezigheid van de TU Twente bevorderd eveneens de toegang tot nieuwe kennis en talenten voor bedrijven in de regio. 

Over de selectie van de genomineerden

Deelname aan de Erasmus Concurrentie en Innovatie Monitor 2017 is een eerste vereiste om kans te maken op een nominatie. Circa 10.000 organisaties in Nederland zijn per brief benaderd om deel te nemen. De selectie van deze bedrijven vond plaats aan de hand van een commerciële database die voortbouwt op gegevens van de Kamer van Koophandel. De bedrijven zijn random geselecteerd hetgeen een vereiste is voor het verkrijgen van een representatieve steekproef. Indien mogelijk zijn de surveydata van de respondenten ook gekoppeld aan andere bedrijfsdata die aanwezig is in de commerciële database. Uiteindelijk hebben 1190 organisaties medewerking verleend aan het onderzoek. Van de ingevulde vragenlijsten komt 16%, 15%, en 8% uit achtereenvolgens de regio’s Noord-Holland, Midden-/Oost-Brabant, en Twente/Achterhoek/Drenthe.

Voor de totstandkoming van de vragenlijst is gebruik gemaakt van bestaande schalen uit de literatuur. Als een controle voor non-response bias zijn de scores van vroege en late respondenten met elkaar vergeleken op tal van variabelen. Hierbij valt onder andere te denken aan omzet uit nieuwe en verbeterde producten en diensten, R&D-investeringen en ICT-investeringen, radicale innovatie, incrementele innovatie, disruptieve innovatie, bedrijfsprestaties, sociale innovatie, en de schaal voor het meten van de focus op het leveren van een maatschappelijke bijdrage. De bevindingen gaven geen significante verschillen aan tussen vroege en late respondenten. Dit vormt een extra indicatie dat het onderzoek representatief is.

Per categorie is op basis van de bijbehorende variabelen een eerste set van bedrijven geïdentificeerd. De eerste set van bedrijven is vervolgens gereduceerd aan de hand van deskresearch. Vervolgens hebben er interviews plaatsgevonden met de overige geselecteerde bedrijven. Deze interviews dienden als een verdere selectiemethode om de voorselectie terug te brengen tot een definitieve selectie. Een samenvatting van de bevindingen uit de survey, deskresearch, en de interviews vormden de input voor de juryleden om een winnaar per categorie aan te dragen. Voor de categorie ‘meest innovatieve regio’ vormden de gemiddelde scores van de organisaties per regio en deskresearch de basis voor de jurering.

Rotterdam School of Management, Erasmus University (RSM) behoort tot de top 10 van Europese business schools. RSM richt zich op het ontwikkelen van zakelijke leiders met een internationale carrière die voor positieve verandering kunnen zorgen en zich op een innovatieve manier inzetten voor een duurzame toekomst. RSM biedt een breed scala aan bachelor, master, MBA, PhD en executive programma’s waarin studenten zich kunnen ontwikkelen tot kritische, creatieve, betrokken en samenwerkende denkers en doeners. RSM is gevestigd in de internationale havenstad Rotterdam, een bruisend knooppunt van bedrijven, logistiek en handel. Studievoorlichting en activiteiten van RSM voor toekomstige studenten, executives en alumni worden ook aangeboden vanuit ons kantoor in Chengdu, China. www.rsm.nl

Voor meer informatie over dit rapport kunt u contact opnemen met Prof.dr. Henk W. Volberda, telefoon 010-4082761 of 06-12972233, of per e-mail: hvolberda@rsm.nl.