Kunnen gedragsinterventies milieugedrag verbeteren, niet alleen op korte termijn, maar ook op langere termijn? Deze onderzoeksvraag is door Mirthe Boomsma positief beantwoord in haar onderzoek waarop ze woensdag 8 september a.s. promoveert aan Tilburg University. Haar onderzoek spitst zich toe op gedragsinterventies bij afvalscheiding en energieverbruik. Door middel van veldexperimenten heeft ze aangetoond dat wanneer je huishoudens goed informeert en een moreel appel op hen doet, dit leidt tot beter gedrag wat betreft afvalscheiding. Ook het geven van informatie over het scheidingsgedrag van hun directe omgeving heeft een positief effect. Het plaatsen van een energiedisplay dat inzicht geeft in het eigen verbruik, leidt tot energiebesparing.
Het scheiden van afval en het besparen van energie zijn twee belangrijke beleidsonderwerpen die een rol spelen in het transitietraject naar een duurzamere economie. Gedrag is een belangrijk factor die bepaalt hoeveel energie we verbruiken en of, en hoe goed, we afval scheiden. Inzichten vanuit de psychologie en gedragseconomie laten zien dat we niet altijd de juiste beslissingen nemen, en dat prijsprikkels niet altijd werken om fouten te corrigeren. Mirthe Boomsma heeft in een drietal onderzoeken aangetoond welke gedragsinterventies wél werken, ook op de langere termijn.
Gedetailleerde informatie vs. beloning
Haar eerste onderzoek richtte zich op een buurt waar nieuwe groente, fruit en etensresten (GFE) afvalcontainers waren neergezet. Door middel van een veldexperiment heeft ze aangetoond dan alleen het verstrekken van gedetailleerde informatie tezamen met een moreel appel een blijvende invloed had op het scheidingsgedrag. Het in het vooruitzicht stellen van een beloning of het geven van een cadeau verbeterde weliswaar de afvalscheiding op korte termijn, maar het effect ebde snel weg.
Rolmodellen vs. daadwerkelijk gedrag omgeving
In haar tweede onderzoek bestudeerde ze het effect van informatie over het scheidingsgedrag van buren op het eigen afvalscheidingsgedrag. Deze informatie maakt “sociaal leren” mogelijk, omdat mensen het gedrag van anderen kunnen zien en imiteren. In een eerste interventie kregen de bewoners informatie over het voorbeeldgedrag van buurtgenoten die als rolmodel fungeerden. In een tweede interventie kregen ze informatie over het daadwerkelijke gedrag van huishoudens in de directe omgeving gekoppeld aan een afvalscheidingsdoel voor hun buurt. Het bleek dat beide interventies effectief waren – de hoeveelheid ingezameld organisch afval steeg in beide gevallen – maar het effect was groter en langduriger bij de tweede interventie.
Lees Link magazine digitaal of vraag een exemplaar op: mireille.vanginkel@linkmagazine.nl’
Inzicht in eigen verbruik
In het derde en laatste veldexperiment onderzocht Boomsma de invloed van directe energiefeedback. Deze feedback werd gegeven door middel van een display, aangesloten op de slimme meter, die huishoudens direct informeert over de energiekosten van het huidige gas- en elektriciteitsverbruik. Deze display helpt huishoudens niet alleen bewust te worden van de energiekosten, maar maakt het ook makkelijker te leren wat de grootste energieverbruikers zijn in het huishouden. Het onderzoek laat zien dat deze manier van feedback huishoudens met name helpt om te besparen op hun verwarmingskosten, omdat ze vooral hun gasrekening op koude dagen verminderen. Onder huishoudens met een energiedisplay was de gasbesparing gemiddeld 7 procent.
Mirthe Boomsma behaalde in 2016 haar Research Master in Economics aan Tilburg School of Economics and Management. Na haar afstuderen startte ze haar promotieonderzoek aan Tilburg University op een gezamenlijk project tussen het Tilburg Sustainability Center (TSC) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Sinds april 2021 is ze werkzaam bij DLL als Global Reporting & Analytics consultant.
