De zorg in Nederland behoort tot de beste van Europa. Om ervoor te zorgen dat dit zo blijft, moeten we met elkaar de grote maatschappelijke uitdagingen in de zorg aanpakken: te weinig mensen die in de zorg werken en steeds meer mensen die zorg nodig hebben. Slimme technologie biedt oplossingen die de kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg verbeteren. FME-voorzitter Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink: ‘Technologische innovatie maakt behandelingen steeds betrouwbaarder en doelmatiger, en geeft de zorgprofessional de ruimte voor datgene waar de zorg echt om draait: aandacht voor de mens. Daarom is het tijd voor een Nationale Zorgtechnologie Agenda.’
Tot nu was er geen eenduidig beeld van de positie die zorgtechnologie in onze ziekenhuizen inneemt. Daarom heeft FME Zorg* onderzoeksbureau Ecorys opdracht gegeven om de waarde van zorgtechnologie in Nederland in kaart te brengen en aanbevelingen te geven voor de toekomst.
Uit het onderzoek blijkt: van de €83 miljard die we in Nederland uitgeven aan geneeskundige en langdurige zorg, ging in ziekenhuizen in 2016 €3,2 miljard naar zorgtechnologie (€ 2,9 miljard voor verbruiksgoederen en € 0,3 miljard voor medische apparatuur). Dit is 13% van alle uitgaven in de ziekenhuizen van Nederland.
FME ziet deze studie als een start om de zorg in Nederland te verbeteren en te komen tot een Nationale Zorgtechnologie Agenda. FME-voorzitter Ineke Dezentjé Hamming: ‘Ons aanbod is om samen met het ministerie van VWS, patiëntenorganisaties, zorgaanbieders en verzekeraars de handschoen op te pakken. Het nieuwe regeerakkoord gaat uit van: goede zorg voor iedereen op de juiste plek op het juiste moment. Daar ben ik het van harte mee eens! Zou het niet fantastisch zijn als we gezamenlijk gaan werken aan een Nationale Zorgtechnologie Agenda? Samen kunnen we de beweging versnellen naar value-based healthcare.’
Kernbevindingen studie Ecorys: ‘De waarde van zorgtechnologie’
De definitie van zorgtechnologie
• Een zorgvuldige definitie en segmentering van (medische) zorgtechnologie is noodzakelijk bij publicaties en sectoranalyses om te komen tot een eenduidig beeld.
• De definitie van de recent gewijzigde MDR is een logisch uitgangspunt, maar dit sluit nog niet aan op de praktijk in ziekenhuizen en de registratie van data.
• Het Convenant geldt als veelgebruikte veldnorm en zal ook aangepast moeten worden aan de MDR. Dit biedt kansen voor verbeterde coördinatie tussen aanbieders en gebruikers (zie ‘markt in beweging’).
Markt in kaart
• Oplettendheid is geboden bij de interpretatie van cijfers en marktschattingen. Beschikbare (markt-) data is beperkt en vaak niet onderscheidend genoeg. Eerdere publicaties variëren (mede daarom) in opzet en scope.
• Op basis van beschikbare data en interviews schat Ecorys dat algemene ziekenhuizen en universitair medische centra in 2016 circa €3,2 miljard uitgaven aan zorgtechnologie. Dit betreft zowel investeringen in medische apparatuur (11%), als uitgaven aan verbruiksgoederen (disposables, 51%), implantaten en prothesen (25%) en instrumentarium en apparatuur (14%).
Markt in beweging
• De markt voor zorgtechnologie is sterk in beweging; er is voortgaande concentratie van zorginstellingen en de inkoop van zorgtechnologie heeft een meer strategisch karakter gekregen.
• Het Convenant blijkt een belangrijke driver voor de professionalisering van de inkoop in ziekenhuizen. Er worden meer mensen betrokken en er wordt bewuster ingekocht; hierbij is er meer aandacht voor de levensloopkosten (aanschaf en gebruik) en de potentiële baten. Waarde-gedreven inkoop (value based procurement) zal de komende jaren belangrijker worden; voor zowel de marktspelers als de zorginstellingen is van belang hier nader invulling aan te geven.
• De inkoper fungeert als keten-regisseur als belangrijke waarborg in het proces; voor zorgtechnologische innovatie is van belang dat ook anderen in het ziekenhuis direct betrokken zijn en de inkoper ondersteunen.
• Zowel het Convenant als de MDR resulteren in veel administratieve en bureaucratische druk voor zorginstellingen en marktspelers. Coördinatie tussen partijen en standaardisatie van gebruikte procedures en eisen kan aan beide kanten helpen bij een efficiënter (in-)koopproces.
Blik naar de toekomst
• De waarde van zorgtechnologie is niet altijd eenduidig en staat of valt met de eigenlijke effectiviteit van het product. Qua methodiek moeten op dit vlak nog veel stappen gezet worden en is versterkte samenwerking tussen zorginstellingen en marktspelers onontbeerlijk.
• Vanuit het perspectief van value based healthcare is het voor de patiënt van belang het gehele zorgpad te blijven verbeteren. Kosteneffectieve zorgtechnologie kan hierin een belangrijke rol spelen.
• Samenwerking tussen de verschillende partijen is doorslaggevend in het optimaal benutten van de kansen die zorgtechnologie biedt.
