De verwachtingen rondom Eindhoven Medical Robotics waren hoog gespannen. De medische starter streefde een nieuwe miljoenenindustrie rond chirurgische robots na die in het Eindhovense aan duizend mensen werk zou gaan bieden. Maar EMR is gestruikeld: klanten zijn weliswaar enthousiast maar de funding bleef achter. Oprichter en drijvende kracht Anupam Nayak verzekert echter dat het geen luchtkastelen zijn geweest en dat de plannen nog fier overeind staan. ‘Over tien jaar willen we met onze robotoplossingen honderd miljoen patiënten hebben geholpen.’ Eerst nog wel even doorstarten.
Anupam Nayak, Eindhoven Medical Robotics with high-precision surgical robot
- ‘We geloven nog steeds in ons doel: een EMR-robot in alle operatiekamers wereldwijd.’
- Wereldwijd is er veel belangstelling voor de oplossingen van Eindhoven Medical Robotics.
- ‘Ons eerste product naar de markt brengen, gaat nog tussen de 25 en 30 miljoen euro kosten.’
- ‘Je moet blijven inspelen op je bestaande kennis en je florerende industrieën blijven voeden.’
- ‘We wilden binnen vijf jaar een werkende robot te hebben. En we liggen nog altijd keurig op schema.’
Eindhoven Medical Robotics (EMR) heeft zijn faillissement moeten aanvragen. Aan het einde van het vierde kwartaal van 2023 had het bedrijf nog 22 mensen in dienst en werkte het met 27 consultants. Een groot deel daarvan had gelukkig al een andere werkplek gevonden toen oprichter en ceo Anupam Nayak op 2 januari noodgedwongen de rechtbank binnenstapte. Een tijdelijke werkplek, aldus Nayak, want de plannen van haar EMR hebben ondanks deze tegenslag niets aan ambitie ingeboet. ‘Het faillissement is een hindernis op onze weg, maar we gaan er voorbijkomen. We geloven nog steeds in ons doel: een EMR-robot in alle operatiekamers wereldwijd.’
‘Voor mij is het cruciaal dat je bij je eigen visie blijft’
Door haar werk voor ziekenhuizen kwam Nayak in aanraking met de eerste chirurgische robots van Intuitive Surgical in de VS. Als een actieve fondsenwerver voor goede doelen startte ze een inzamelingsactie voor operaties voor jonge kinderen om blindheid te voorkomen en gehoorverlies te genezen. In 2016 besloot ze al haar ideeën samen te brengen en benaderde ze oog-, oor- en neurochirurgen om EMR op te zetten. ‘Er is een enorm tekort aan zeer gespecialiseerde chirurgen’, vertelt Nayak. ‘Veel patiënten hebben hun hele leven te maken met bijvoorbeeld gehoorverlies, blindheid en neurologische aandoeningen, terwijl hoognauwkeurige software en systemen die kunnen verhelpen als je er op tijd bij bent. Zulke oplossingen kunnen voor heel veel mensen hun kwaliteit van leven heel veel jaren verbeteren.’
De 1-daagse masterclass vindt opnieuw plaats op woensdag 17 april en donderdag 3 oktober 2024. Aanmelden en informatie.
Cultuurdingetje
Om te begrijpen waarom de Eindhovense start-up in geldproblemen is gekomen, is het belangrijk om naar de geschiedenis en de visie van EMR te kijken. ‘Vanaf de start in 2017 is het nooit onze bedoeling geweest om slechts één robot in de markt te zetten’, vertelt Nayak. ‘We willen de basis leggen voor een modulair en schaalbaar robotplatform, waarop we heel veel medische robottoepassingen kunnen bouwen.’ Die ambities vonden – en vinden – veel weerklank in Nederlandse hightech kringen, en ver daarbuiten. Twee grote Eindhovense spelers – wereldleiders in hun markt die anoniem wensen te blijven – besluiten langdurig te investeren, substantieel aangevuld met Nayaks eigen familiegeld, bijdragen van EMR-werknemers en -consultants, een funding van BOM en grants van RVO en uit India. ‘Daar mag je nog eenzelfde bedrag aan toevoegen aan in kind bijdrages van partners in het ecosysteem zoals chirurgen, ziekenhuizen en engineeringpartners’, benadrukt Nayak. ‘Er is veel vertrouwen; zonder dat hadden we deze reis tot op dit punt sowieso niet kunnen maken.’
Wereldwijd is er veel belangstelling voor de oplossingen van Eindhoven Medical Robotics. ‘Als start-up partners vinden die in jouw ideeën en nieuwe technologie willen investeren, blijkt verdraaid lastig’, aldus Nayak. ‘In de VS is het heel gebruikelijk om de eerste jaren 50 tot 100 miljoen dollar te krijgen als je een goed idee hebt. Nederlandse investeerders willen een advanced proof of concept voordat ze meedoen. Vraag je dan de 30 miljoen die je echt nodig hebt, of maar een deel omdat dat het bedrag is dat de belegger verwacht? Het is een cultuurdingetje.’ Toch houdt Nayak meer van deze cultuur dan de gokcultuur in andere landen. ‘Als hier iets misgaat, kun je met de juiste relaties en voorwaarden samen sterker verder.’
Kip en ei
Met name het afgelopen jaar werd EMR vrijwel uitsluitend gedragen door de vroege investeerders. Een lead investor werd niet gevonden. ‘Zo’n financieringsmodel is op een gegeven moment niet meer houdbaar’, zegt Nayak. Zeker als je bedenkt hoeveel het bedrijf de komende jaren juist extra nodig heeft. ‘Ons eerste product naar de markt brengen, gaat nog tussen de 25 en 30 miljoen euro kosten.’ Nayak denkt dat zo’n bedrag zeker haalbaar is, maar dat het niet realistisch is om te verwachten dat de vaste investeerders dat kunnen ophoesten. De fase waarin EMR zich voor het bankroet bevindt, vraagt om investeerders die gezamenlijk tientallen miljoenen op tafel kunnen leggen.
‘Wij kiezen voor de andere route, voor een applicatie die niemand anders kan realiseren’
Omdat grote kapitaalschieters pas willen instappen als de eerste klinische tests zijn afgerond en het businessmodel is gevalideerd, en andere geldverschaffers wachten op zo’n lead investor, zit EMR met een kip-en-eiprobleem. Nayak bewandelt daarom alle andere paden die ze kan vinden: ‘Dan maar twee miljoen keer 15 euro’, zegt ze met een knipoog. Voor een deel bedoelt ze dat letterlijk. Vorig jaar richtte ze namelijk een zogeheten Stichting Administratiekantoor (STAK) voor high networth individuals op zodat EMR eigen ‘aandelen’ kan uitgeven, zonder dat het daarbij overigens de zeggenschap over de onderneming uit handen geeft.
Cfo gezocht
‘Ook hebben we aan alle partners in ons ecosysteem gevraagd of ze willen bijdragen, niet alleen in kind, maar ook via een investering’, vertelt Nayak. Op de vraag of ze verwacht dat er met al die manieren genoeg geld binnenkomt, antwoordt Nayak eerlijk dat ze het niet weet. ‘Het is natuurlijk niet de meest conventionele manier om het te doen.’ Veelbelovend is dat de European Innovation Council in de afgelopen maanden positief heeft gereageerd; dat zou een grant en mogelijke investering kunnen opleveren die kan oplopen tot 15 miljoen euro. En ook RVO lijkt vooralsnog bij te willen springen met een Innovatiekrediet, met mogelijk InvestNL en DeepTechXL op het vinkentouw.
Genoeg opties dus. Het probleem is alleen dat niemand ook al daadwerkelijk een bedrag heeft toegekend. ‘We zijn er simpelweg niet in geslaagd om genoeg geld op te halen binnen het tijdsbestek dat we hadden’, legt Nayak de vinger op de zere plek. ‘En we konden niet uitsluitend blijven leunen op de vroege investeerders.’ Een van de belangrijkste uitdagingen in de doorstart van EMR is dan ook om een cfo te vinden die zich fulltime kan bezighouden met fondsenwerving en relaties kan opbouwen met investeerders in Nederland en wereldwijd. ‘Geen cententeller maar iemand die heel strategisch op zoek gaat naar het benodigde geld’, geeft Nayak een beknopte functieomschrijving.
People, products, profits
Nayak hoopt dat EMR uiteindelijk tot een structuur komt zodat ook de overheid genoeg vertrouwen heeft om te investeren. Daarover moet haar wat van het hart: ‘Nationale welvaart is niet overerfbaar; het is geen gegeven dat alles maar op dezelfde voet kan doorgaan. Je moet blijven inspelen op je bestaande kennis en je florerende industrieën blijven voeden. Volgens mij ligt dat ten grondslag aan de concurrentiekracht van je land.’
Ook voor weifelende investeringshuizen heeft Nayak een boodschap: ‘Lead investors in deeptech zijn niet makkelijk te vinden. Veel andere financiers blijven vervolgens op hun handen zitten omdat in hun regeltjes staat dat ze pas geld mogen geven als ze zo’n hoofdinvesteerder kunnen volgen. Waar iedereen naar mijn mening naar moeten kijken, is het team en het ecosysteem. Investeer in de visie en de capaciteiten binnen dat team. Want ik geloof er heilig in dat een goed team, startend met de juiste klantvraag, goede producten kan maken. People, products, profits, in die volgorde.’
Hou vast aan je visie
Financieel was het dus een uitdaging, maar hoe stond EMR er verder voor op het moment van het faillissement? Nayak: ‘We bouwen aan een modulair robotplatform met bouwblokken voor bijvoorbeeld beeldverwerking, padplanning, robotbesturing, safety en remote diagnostics. Maar het is natuurlijk ook belangrijk om een eerste product op de markt te zetten.’ EMR ontwikkelt een robot die een gat kan boren in het hardste bot van het menselijk lichaam, net achter het oor. Die ingreep is nodig voor bijvoorbeeld het inbrengen van een cochleair implantaat of het verwijderen van een tumor. ‘Het kost chirurgen twintig tot dertig jaar voordat ze daarin zijn gespecialiseerd, dus er zijn er te veel weinig om wereldwijd alle operaties te kunnen uitvoeren.’
Nayak beseft heel goed dat ze het zichzelf niet makkelijk heeft gemaakt: een robot voor een zeer complexe medische procedure ontwikkelen als eerste telg van wat een hele reeks aan operatierobots moet worden. ‘Andere bedrijven gaan voor een zogenaamde cash cow, voor veel simpelere robots voor operaties aan de buik, heup of knie. Die halen makkelijker geld op, verkopen ook robots, maar maken zelden winst. Wij kiezen voor de andere route, voor een applicatie die niemand anders kan realiseren. En over tien jaar verslaan we ze dan op hun eigen terrein.’ Het platform kan worden aangepast en EMR voorziet meerdere toepassingen, zoals voor neurochirurgie, oogoperaties en de geleiding van katheters. ‘Als er eenmaal een infrastructuur is opgezet, kunnen we daarvan gebruikmaken, zelfs als er nieuwe ontwerpen vanaf het concept moeten worden ontwikkeld naar productie.’
Om die ambities te kunnen verwezenlijken, neemt Nayak ASML als voorbeeld. ‘Daar hebben ze ook geen bochten afgesneden. Ze hebben vastgehouden aan hun technologie en hun machine, erop vertrouwend dat het succes zou komen. En dat is gekomen, want Canon en Nikon zijn verslagen en het vertelde pas dat het in het vierde kwartaal met 9,2 miljard euro voor een record aan bestellingen heeft binnengekregen.’ Wat Nayak daarvan leert, is dat je moet vasthouden aan je strategie. ‘Er zullen mensen komen die proberen om je van je pad af te krijgen, bijvoorbeeld zodat je snelle winst kunt pakken. Maar voor mij is het cruciaal dat je bij je eigen visie blijft.’
Google Maps
Een breed platform dus, en dan een eerste minimal viable product. Het eerste concept voor die robot, bedacht door twee externe partijen, bleek in de praktijk niet robuust genoeg en dus moest Nayak terug naar de tekentafel. Ze nodigde ingenieurs met een achtergrond in zowel mechatronica als design for manufacturing uit om zich bij EMR aan te sluiten. Hun expertise zorgde voor de broodnodige versnelling en voor een stevig ecosysteem aan fabrikanten van medische apparatuur en leveranciers van componenten. ‘Het was de coronaperiode wat ons mooi de ruimte gaf om het design en de systeemarchitectuur goed neer te zetten’, vertelt Nayak. ‘We stelden onszelf ten doel om binnen vijf jaar een werkende robot te hebben. En we liggen nog altijd keurig op schema.’
Eind vorig jaar stond er in het EMR-lab op de Eindhovense universiteitscampus een veilige en betrouwbare robot die op koers ligt om te voldoen aan de Europese medische standaarden. ‘Nu zitten we in de preklinische fase waarbij we testen op ingevroren menselijke hoofden’, aldus Nayak. Tot die tijd speelt EMR een andere troefkaart. Als onderdeel van het robotplatform heeft het Eindhovense bedrijf namelijk software ontwikkeld waarmee chirurgen op basis van een CT-scan het optimale pad van de boor kunnen bepalen. ‘Volledig afgestemd op de patiënt. Alleen onze algoritmes zijn in staat dat binnen een half uur uit te rekenen. En chirurgen kunnen die tool ook zonder robot gebruiken in voorbereiding op een conventionele handmatige ingreep. En omdat je zo’n gepersonaliseerde ‘Google map’ eenvoudig kunt delen, kan hij bovendien vooraf gemakkelijk met collega’s aan de andere kant van de wereld overleg plegen.’ De klinische tests zijn begonnen en in 2025 wil Nayak al met deze oplossing naar de markt.
Op naar 1 miljard
Alle plannen zijn mooi, maar voorlopig moet EMR eerst het faillissement verwerken en een doorstart maken, onder begeleiding van curator Jeroen Tulfer van advocatenbureau Boels Zanders. Nayak is zeer optimistisch: ‘Ik reken erop dat we nog in het eerste kwartaal weer verder kunnen. In 2034 zitten we dan op een omzet van zo’n 30 miljoen euro, en in 2040 willen we naar een miljard.’ Is dat realistisch? ‘Als je alles aan de basis goed doet en een infrastructuur hebt die je kunt schalen, kan het heel hard gaan omdat je niet steeds terug hoeft naar de tekentafel. Het belangrijkste is dat je vasthoudt aan je kernwaarden en vertrouwen houdt. Dat is het plan.’
