Dronetoepassingen nemen letterlijk een vlucht. Dit biedt enorme kansen voor het verlenen van hulp aan hulpverleners, de inspectie van vitale infrastructuur en gebouwen, en het vervoer van goederen en personen. Maar als je dronetechnologie of anders gezegd Urban Air Mobility (UAM) voor je stad wilt inzetten, moet je ook oog hebben voor de impact die het heeft op inwoners en op de andere gebruikers van het luchtruim. Het Europese project AMU-LED (Air Mobility Urban – Large Experimental Demonstrations) voert daarvoor deze zomer meerdere demonstratievluchten uit boven stedelijk gebied, waaronder Amsterdam, Enschede en Rotterdam. Op 9 augustus is het aan Enschede. Aan dit internationale project doen naast grote spelers als Boeing en Airbus, ook Nederlandse organisaties zoals NLR, AirHub en het drone-innovatiecluster Space53 uit Enschede mee.
Drones zijn het stadium van leuke, vliegende camera’s voorbij. De dronetaxi’s en transportdrones van nu zijn serieus gereedschap voor talloze toepassingen in vele sectoren. Door het inzetten van drones voor medische transporten, een extra paar ogen bij een brand, beveiliging van terreinen, inspecties van gebouwen en uiteindelijk het vervoer van vracht en personen door de lucht kunnen drones hun meerwaarde krijgen voor de maatschappij. Het doel van de demonstratievluchten boven Enschede is om de sociale impact van deze technologie aan te tonen. In Amsterdam ligt de focus op publieke acceptatie en in Rotterdam op de economische (meer)waarde van dronetoepassingen.
Luchtverkeersleidingsysteem voor drones
Een sleutel tot het succes bij de realisatie van een dronenetwerk is U-space, een luchtverkeersleidingssysteem voor de veilige integratie van drones in het luchtruim. Net als de luchtverkeersleiding voor regulier vliegverkeer zorgen de afspraken en protocollen binnen U-space ervoor dat dronevluchten veilig en efficiënt worden uitgevoerd. U-space is in hoge mate geautomatiseerd. En heeft ten opzichte van reguliere luchtverkeersleiding minder menselijke interactie en capaciteit nodig om vluchten tegelijkertijd af te handelen.
Onderzoek naar sociale impact drones
Tijdens de dronedemonstratie in Enschede test Space53 scenario’s op en rondom Twente Airport (onderdeel van bedrijvencampus Technology Base). Deze scenario’s laten zien hoe verschillende luchtgebruikers veilig gebruik kunnen maken van het luchtruim en welke dronetoepassingen mogelijk zijn. Allereerst vliegt een transportdrone van een fictief ziekenhuis – in een weiland aan de rand van de stad Enschede – met medische goederen aan boord naar Twente Airport. De medicijnen levert de drone af bij de traumahelikopter ter plaatse. Vervolgens wordt een patiënttransport gesimuleerd vanaf Evenementenlocatie Vliegbasis Twente naar het fictieve ziekenhuis. Tegelijkertijd inspecteert een andere drone een gebouw naast het ziekenhuis en stijgt de traumahelikopter met de zojuist afgeleverde medicijnen op vanaf Twente Airport. Hierbij is het belangrijk dat de vluchten voorrang krijgen op basis van prioriteit en protocollen. Dit is vastgelegd in het luchtverkeersleidingssysteem. Zo zullen de inspectiedrone en de traumahelikopter in dit geval het patiënttransport voor moeten laten gaan. Het laatste scenario simuleert het transport van een brandblusser vanaf een locatie nabij Brandweer Twente kazerne Glanerbrug naar Twente Airport.
Martijn Mennen, programmamanager Space53: “Wij zijn trots om Enschede als dronehoofdstad van Europa en onze innovatieve partners te vertegenwoordigen in het AMU-LED-consortium. Daarmee leveren wij een bijdrage aan een veilige integratie van waardevolle dronetoepassingen zoals ondersteuning van hulpverleners en (urgent) transport. Belangrijke ontwikkelgebieden binnen ons ecosysteem. Op dit moment is het lastig om drone-innovaties op de markt te brengen en te gebruiken in de dagelijkse praktijk. De regelgeving is hier nog sterk in ontwikkeling en is bovendien verschillend per land. Met onze tests leveren wij een bijdrage aan de uitwerking van U-space, een grensverleggende vernieuwing als het om gezamenlijke afspraken, protocollen en standaarden gaat die onbemande luchtvaart mogelijk maken in heel Europa.”
Jan Schuring, directeur Technology Base en Twente Airport: “Dankzij de goed onderhouden en lange start- en landingsbaan, de grote open ruimte, de bestaande infrastructuur, het relatief rustige luchtruim en de strategische ligging, is Twente Airport de ideale luchthaven voor het veilig testen, valideren, certificeren en demonstreren van nieuwe mobiliteitsvormen zoals Urban Air Mobility.”
Meerdere Europese testvluchten
Link magazine editie juni 2022 | jaargang 24 thema: Hoe slaan we de brug tussen de software- en de hardware-engineers? Lees Link digitaal of vraag een exemplaar op: mireille.vanginkel@linkmagazine.nl’
De Nederlandse demonstraties worden onder leiding van het Koninklijk Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum (NLR) uitgevoerd. Daarnaast zijn er ook andere Europese testvluchten gepland. De testvluchten zijn eind juni gestart in Cranfield (VK), het doel hier was om aan te tonen dat de oplossing, technologieën en systemen van AMU-LED er klaar voor zijn. Een tweede demonstratie in Cranfield staat voor september gepland. De laatste demonstraties van AMU-LED gebeuren in Santiago de Compostela in Spanje waar alle voorgaande aspecten worden gecombineerd. Deze staan vluchten gepland voor september en oktober.
De Europese Commissie werkt momenteel aan een Europees geldend systeem genaamd U-Space. Dit is een set aan afspraken, protocollen en technische standaarden waarmee het toenemende onbemande verkeer in de onderste 150 meter van de luchtlaag veilig kan verlopen. Voordat het U-space systeem kan worden ingevoerd moet er eerst het nodige in de praktijk getest worden. Daarvoor is het project Air Mobility Urban – Large Experimental Demonstrations – afgekort AMU-LED – in het leven geroepen, een grootschalig demonstratieproject dat is gefinancierd door SESAR Joint Undertaking in het kader van het EU-programma Horizon 2020 voor onderzoek en innovatie. Het project is in 2020 begonnen met twee hoofddoelstellingen: de veilige interactie aantonen tussen UAM en andere luchtruimgebruikers en het demonstreren van veilige UAM-vluchten.
Space53 is het test-, train- en innovatiecentrum voor dronetechnologie met Enschede als standplaats. Het cluster bestaat uit een rijk netwerk van bedrijven, overheidsinstanties en kennisinstellingen die samen de ontwikkeling, productie, training en toepassingen van onbemande systemen stimuleren en versterken. Op Technology Base, met de 3 km lange start- en landingsbaan op Twente Airport en Twente Safety Campus als testlocatie voor veiligheidssystemen, heeft Space53 een uniek ‘unmanned’ systems (drone)-ecosysteem gecreëerd. Onderzoekers en ontwikkelaars komen hier samen om dronetechnologie te ontwikkelen en te testen. Space53 is een belangrijke speler in nationale en Europese innovatieprojecten. De kennis, financiering en het netwerk vanuit deze projecten helpt het cluster om te groeien en meer impact te maken.
