Erasmus MC speelt een vooraanstaande rol in de strijd tegen corona. Onder andere vanwege het onderzoek dat wordt gedaan in de laboratoria van dit universitair medisch centrum in Rotterdam. Onderzoekers bestuderen het virus, hoe het wordt overgedragen en hoe het ziek maakt. Maar ook welke medicijnen tegen het virus kunnen werken. Dat gebeurt in zogeheten isolatoren, speciale onderzoekskasten. De kasten worden gebouwd in nauwe samenwerking met de ITEQ Group uit Nijkerk.
Hittebestendig en volledig lekdicht
Isolatoren zijn kasten waarin laboratoriummedewerkers onder beschermende omstandigheden onderzoek kunnen doen. Ze gaan voor de kast staan en steken hun handen door de twee armingangen met handschoenen en lange mouwen eraan. Zo kunnen ze een proefopstelling plaatsen (en gebruiken) in een afgesloten, geïsoleerde ruimte met gefilterde lucht en in onderdruk.
Zo’n kast is elke keer weer maatwerk’
Isolatoren worden specifiek ontworpen voor een bepaald gebruik, met aangepaste afmetingen en poorten waar andere toestellen aan gekoppeld kunnen worden, bijvoorbeeld voor het veilig in- en uitvoeren van materiaal. ‘Per soort kast verschilt de plek van de armingangen en het aantal leidingen met vloeistoffen en lucht’, zegt Edo Schraa, facilitymanager van de dierexperimentele voorzieningen van het Erasmus MC.
Strengste criteria
Erasmus MC maakt al jaren gebruik van isolatoren, maar wilde voor het nieuwe biologisch veiligheidslab ook innoveren. Het was met name de bedoeling om de kasten na ieder gebruik met hitte (autoclaaf) te steriliseren. Verder werden regelgeving en industrienormen strenger. Dergelijke isolatoren koop je niet uit de catalogus, maar moet je ontwikkelen en laten maken. Het heeft veel moeite gekost om bedrijven te vinden die dat zouden kunnen. ‘We weten precies wat we nodig hebben, maar we weten natuurlijk niet hoe we ze moeten maken’, zegt Martje Fentener, hoofd van het Dieronderzoekscentrum van Erasmus MC – en één van de mensen die (met Schraa) betrokken was bij de productie van de nieuwe isolatoren.
Het Nijkerkse ITEQ kwam in beeld op een beurs. Daar vond het eerste gesprek plaats met medewerkers van Erasmus MC die op zoek waren naar bedrijven die nieuwe isolatoren konden bouwen. Dat leidde uiteindelijk tot een nauwe samenwerking, die de afgelopen jaren in totaal 25 kasten voor Erasmus MC opleverde – de laatste reeks pal voor de uitbraak van het coronavirus.
Industrieel ontwerp
Hoe ging die samenwerking? Het begon ermee dat Schraa, Fentener en collega’s vaststelden wat voor kasten er nodig waren. ‘Toen we dat scherp hadden, hebben we een bedrijf ingeschakeld dat de eerste ontwerpen maakte’, zegt Schraa. ‘Maar dat bedrijf kon de isolatoren niet bouwen; dat ging ITEQ doen.’
Het werd een klus waarbij er inderdaad zeer nauw werd samengewerkt, zegt Willy Janssen, senior accountmanager bij ITEQ. ‘Het conceptidee was er en van daaruit hebben we continu nieuwe stappen gezet.’
Dát er nauw werd samengewerkt, is niet zo raar, zegt Schraa. ‘Het is elke keer weer maatwerk. We moesten elke isolator vanaf de eerste 3D-tekeningen ontwikkelen en bouwen. Gelukkig hebben ze bij ITEQ de kennis en kunde om onze wensen en eisen te vertalen in werkzame onderdelen van de kasten.’
Nogal wat uitdagingen
Het bouwen leverde de nodige uitdagingen op. Zo moeten de kasten van binnen te verwarmen zijn tot boven de 121 graden Celsius, om alle ziektekiemen te doden. Maar niet alle materialen van de kast reageren hetzelfde op verhitting. Daarnaast moeten de kasten absoluut lekdicht functioneren. Het 100 procent lekdicht krijgen, kostte nogal wat hoofdbrekens en een aantal prototypes. ‘We moeten volgens de norm kunnen werken met een onderdruk van -600 Pascal. En dat kan alleen als er dus nergens lucht weglekt’, zegt Fentener. ‘Uiteindelijk is het gelukt.’
En dan was er nog een issue. Want het was niet voldoende dat de kasten in de productiehal bij ITEQ volledig lekdicht bleken te zijn. ‘Als ze op locatie bij ons werden afgeleverd en geïnstalleerd, moesten ze toch opnieuw helemaal bekeken worden’, aldus Schraa. ‘Als een kast wordt getransporteerd, is het toch altijd de vraag of hij in dezelfde conditie aankomt als dat hij bij vertrek is ingepakt. Dus is de afspraak dat de isolatoren in Rotterdam opnieuw getest worden. Dat was geen probleem. ITEQ deed zowel de Factory Acceptance Test als de Site Acceptance Test.’
Feedback
Schraa en Fentener zijn tevreden over de samenwerking. ‘ITEQ heeft er werk van gemaakt om het samen tot een goed einde te brengen. Ze luisterden elke keer goed. En het belangrijkste: als ze met nieuwe ideeën kwamen, werden die niet bij ons over de schutting gegooid, maar gingen ze de dialoog met ons aan. Om zo samen tot de beste oplossing te komen.’ Ook Willy Janssen is tevreden. Sterker nog, hij is ‘hartstikke trots’ dat ITEQ op deze manier heeft mogen samenwerken met Erasmus MC. ‘Ik ben heel erg blij met wat er nu in Rotterdam staat. Het zijn gewoon mooie apparaten.’
Blijf op de hoogte van nieuws uit de industrie, Lees Link magazine digitaal of vraag een exemplaar aan info@linkmagazine.nl
Hoe snel een vaccin?
Met de isolatoren wordt op dit moment ook onderzoek gedaan naar het coronavirus. Daarom toch even de vraag of Schraa en Fentener, als deskundigen, kunnen zeggen hoe snel er een vaccin zal zijn. Wereldwijd doen honderden instellingen en medische centra onderzoek, zo zegt Fentener. ‘Maar ik denk dat je in alle redelijkheid mag zeggen dat het nog wel een tijd gaat duren voor er een vaccin is ontwikkeld dat werkt en veilig is – én dat in voldoende mate geproduceerd kan worden. Je hebt tenslotte letterlijk miljarden doses nodig om iedereen het vaccin te kunnen geven. Ik ga ervan uit dat dat wel twee jaar in beslag kan gaan nemen.’
ITEQ en Erasmus MC
De ITEQ Group in Nijkerk bestaat uit drie bedrijfsonderdelen: ITEQ Engineering, ITEQ Industries en ITEQ Vietnam, waar in totaal 140 mensen werken. Het bedrijf is binnen de metaalindustrie gespecialiseerd in fijnmechanische plaat- en buisbewerking. Het ondersteunt de klant met engineering voor machineapparatenbouw, hightech productiesystemen en hoogwaardige assemblagemogelijkheden. ITEQ kan volautomatisch en 24/7 produceren, ook periodiek en in (kleine) repeterende series.
Erasmus MC is als universitair medisch centrum verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR). Er werken meer dan 11.000 medewerkers onder wie 730 medisch specialisten. Het centrum werd tijdens de coronacrisis aangewezen als locatie voor het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding rond de beddencapaciteit van de intensieve zorg. Met het RIVM vormt het één van de twee expertiselaboratoria.
