Consumenten zien in de transitie naar een circulaire economie in toenemende mate een rol voor zichzelf. Uit de Monitor Duurzaamheid van ABN AMRO blijkt dat zij daarbij meer overtuigd raken van ‘product-as-aservice’-diensten (PaaS) zoals deelauto’s. Sterker: 1 op de 3 consumenten verwacht over vijf jaar geen auto meer te hebben en 1 op de 5 verwacht dan geen smartphone of fiets meer te bezitten. Aanbieders van PaaS verwachten door de coronacrisis een verdere toename van het bewustzijn. “Consumenten stellen tijdens een crisis grote uitgaven uit, dat maakt een maandelijks leasebedrag wellicht juist aantrekkelijker.”
Dat de consument in de duurzame transitie een grotere een rol voor zichzelf ziet, is goed nieuws. De Nederlandse burger speelt immers een belangrijke rol in de overgang naar een circulaire economie. In een circulaire economie staat behoud van waarde centraal: grondstoffen, materialen en producten worden zo lang mogelijk hergebruikt en de impact van de economie op de natuur wordt tot een minimum beperkt. Vorig jaar verwachtte de helft van de consumenten de komende vijf jaar bij te gaan dragen aan de circulariteit, in de jongste Monitor Duurzaamheid is dit opgelopen naar 70 procent. Een overgrote meerderheid van 80 procent van de ondervraagden noemt bezorgdheid over uitputting van grondstoffen als reden, een stijging van 10 procentpunt. Omdat de enquête net is afgenomen voor het uitbreken van de coronavirus in Nederland, zijn de gevolgen van de crisis niet in de resultaten meegenomen. Naar verwachting leidt de crisis tot een verdere toename van het bewustzijn over duurzaamheid.
Uit onderzoek van onderzoeksbureau I&O Research blijkt dat veel Nederlanders de coronacrisis als een kans zien voor een duurzamere economie. De huidige problematiek zet ze aan het denken over hoe de samenleving en economie zijn ingericht en hoe dit in de toekomst anders kan.
Product-as-a-Service (PaaS): van bezit naar gebruik
Bedrijven blijven niet achter bij het toegenomen bewustzijn van de consument op het vlak van duurzaamheid en circulariteit. Zo ontstaat vanzelf meer momentum voor PaaS, het businessmodel waarbij de consument gebruiker wordt van producten die in het bezit blijven van de leverancier. De gebruiker betaalt bijvoorbeeld voor elke keer dat hij of zij een product gebruikt. In ruil daarvoor zorgt de leverancier dat het product beschikbaar blijft, goed onderhouden is en gerepareerd wordt als het stuk is. Daarmee wordt het milieu ontlast: bestaande producten worden maximaal benut, er hoeven minder nieuwe producten geproduceerd te worden en producten blijven langer in omloop.
En niet in de laatste plaats: het wordt voor de leverancier interessanter om kwalitatief hoogwaardige producten te maken die zo lang mogelijk meegaan, zodat onderhoudskosten worden gedrukt.
Een ruime meerderheid van 60 procent van de respondenten verwacht de komende jaren meer initiatieven waarbij wordt betaald voor gebruik. Vorig jaar was minder dan de helft van de ondervraagden hiervan overtuigd. De interesse is echter wel lokaal verschillend: met name consumenten in de Randstad zeggen meer gebruik te gaan maken van as-aserviceconcepten. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat PaaS-initiatieven vooral van de grond komen in dichtbevolkte gebieden omdat daar voldoende vraag en aanbod is.
Consumenten zien verschillende voordelen van PaaSmodellen, zoals het doorlopende onderhoud en het ontbreken van aanschafkosten. Daarnaast wordt in toenemende mate de bijdrage aan het milieu genoemd. Waar in 2019 nog 34 procent van de ondervraagden het milieu als reden aandroeg, is dat in 2020 gestegen naar bijna 46 procent.
Uit het City-as-a-service-rapport van ABN AMRO uit 2018 is al gebleken dat één op de drie Nederlanders open staat voor een bezitloos leven, zolang maar gemak wordt ervaren, de kosten betaalbaar blijven en de privacy gewaarborgd is.
De PaaS-producten waarvan consumenten op dit moment het meest gebruikmaken zijn de auto (15,5 procent), de smartphone (6 procent) en de fiets (5,6 procent). Van de ondervraagden denkt 34 procent over vijf jaar geen auto meer in eigen bezit te hebben, maar te betalen voor gebruik. Voor smartphones ligt dit percentage op 20 procent en voor fietsen op bijna 16 procent. Uit de cijfers blijkt dat de bereidheid om PaaS-producten af te nemen groeit, maar dat van een grote doorbraak echter nog geen sprake is. De aanbieders van PaaS-producten staan daarmee voor de uitdaging om ervoor te zorgen dat huren aantrekkelijker wordt dan eigen bezit en dat dit tevens beter voor het voetlicht wordt gebracht.
