De economische groei in Nederland is in het vierde kwartaal van 2023 hoger uitgekomen dan eerder berekend: met 0,4% kwartaal-op-kwartaal in plaats van 0,3%. De grootste bijstelling vond plaats bij de overheidsconsumptie. De consumptie van huishoudens is nog sterker toegenomen. De investeringen zijn minder scherp gedaald. De grootste daling zit bij overheidsinvesteringen, maar ook private investeringen zijn gekrompen. De netto uitvoer draagt nu negatief bij aan de economische groei.
Uit de gisterenochtend gepubliceerde cijfers door het CBS blijkt dat de economische groei in het vierde kwartaal van 2023 hoger uitkomt op 0,4% kwartaal-op-kwartaal (k-o-k), dan de 0,3% die eerder werd gepubliceerd. Onderliggend blijkt dat het verschil tussen de ‘oudere’ en de nieuwste cijfers marginaal is: 0,04 procentpunt, maar genoeg om in de afronding 0,1% hoger uit te komen. In de subcomponenten waren de verschuivingen wat groter, deze bespreken we hieronder.
Het grootste verschil zit in de overheidsconsumptie, die toegenomen is naar 0,7% (k-o-k) van 0,4%. Ondanks de demissionaire staat van het kabinet heeft de overheid dus meer geconsumeerd, bijvoorbeeld via de zorg, het onderwijs en de lonen van ambtenaren. Daarnaast zien we een marginale toename in de consumptie van huishoudens, die volgens de nieuwste cijfers zijn toegenomen met 1,9% k-o-k in plaats van de 1,8% eerst berekend. Dit is een – ook in historisch perspectief – forse toename van de consumptie. Huishoudens profiteren van koopkrachtherstel door de dalende inflatie en de sterke loongroei. Daarnaast weten we uit eigen onderzoek dat de eenmalige energietoeslag in 2024 voornamelijk uitgekeerd is in het vierde kwartaal van 2023. Ook wordt deze in grote mate omgezet in bestedingen. Uit onze berekeningen blijkt dat het bestedingseffect van de eenmalige energietoeslag 25% van de consumptiegroei in het vierde kwartaal verklaart.
De 1-daagse masterclass vindt opnieuw plaats op woensdag 17 april en donderdag 3 oktober 2024. Aanmelden en informatie.
Link magazine februari/maart 2024 Thema: Verdienmodel van de toekomst voor de BV Nederland. Lees Link magazine digitaal of vraag een exemplaar op bij mireille.vanginkel@linkmagazine.nl
De totale investeringen – zowel privaat als publiek – zijn gedaald. Volgens de nieuwste cijfers met -1,8% k-o-k, ten opzichte van -2,1% in de eerste berekening. De tweede berekening laat ook de onderliggende verdeling van de totale investeringen zien, zo zijn de bedrijfsinvesteringen in het laatste kwartaal van 2023 met -1,6% gedaald. Bedrijfsinvesteringen werden in de tweede helft van 2023 gedrukt door magere groeivooruitzichten en hoge rentes. Ook kan de val van het kabinet een rol spelen aangezien het zorgt voor beleidsonzekerheid waardoor bedrijven ervoor kunnen kiezen om hun investeringen uit te stellen. Daarnaast zien we in de cijfers dat de overheid -2,3% minder geïnvesteerd heeft dan in het derde kwartaal van 2023. Ook de overheid wordt beperkt door de verhoogde rentes. Daarnaast kunnen andere belemmeringen een rol spelen in de daling van de overheidsinvesteringen. Denk bijvoorbeeld aan de stikstofruimte die impact heeft op het aanleggen van wegen, maar ook de nog steeds krappe arbeidsmarkt die ervoor zorgt dat niet alle investeringen gedaan kunnen worden doordat er te weinig handjes zijn (zogenoemde ‘onderuitputting’).
Als laatste zorgen de wijzigingen bij de invoer en uitvoer ervoor dat de netto bijdrage van handel aan de economische groei nu negatief is. De uitvoer is aangepast naar -0,1% k-o-k (was 0,3%) en invoer naar 0,2% (was 0,3%). Daardoor komt de netto groeibijdrage nu uit op -0,2% in plaats van nihil zoals eerder berekend. De internationale context waarin de Nederlandse economie opereert is zwak en dat is nog steeds zichtbaar in de uitvoercijfers.
Voor 2024 verwachten we dat de economische groei toeneemt tot 0,7% gedragen door de binnenlandse vraag. Door de verdere daling van inflatie en de hoge loongroei wordt het koopkrachtverlies steeds verder ingelopen. De stijging van reële inkomens is positief is voor de bestedingen van huishoudens. Ook draagt de consumptie van de overheid positief bij aan de groei. De handel heeft begin 2024 een beperkt positief effect op de economie doordat de vraag vanuit het buitenland nog zwak blijft. Gedurende 2024 zal de Europese Centrale Bank naar verwachting de rentes laten dalen. Hierdoor trekt de groei in de eurozone aan wat weer positief is voor de vraag naar Nederlandse uitvoer.
