Begin dit jaar was het mond- en neusmasker nog een non-item. Wie ze nodig had in bijvoorbeeld de industrie of zorg, bestelde een doos en die werd netjes de volgende dag geleverd. Tijdens de coronacrisis ontstond wereldwijd een ware wildwestmarkt. Nederland (en Europa) moeten voor zo’n cruciaal product niet langer afhankelijk zijn van inkoop ver-van-huis, vinden DSM en VDL en richtten de joint venture Dutch PPE Solutions op. Eén dezer dagen rollen de eerste kwalitatief hoogwaardige FFP2-mondmaskers uit de machines in Helmond. Begin volgend jaar start de productie van het filtermateriaal, meltblown polypropyleen, in Geleen. Alles begon vanaf scratch. Het is flink aanpoten in de gezamenlijke start-up.
DSM en VDL Groep starten grootschalige productie van beschermingsmiddelen voor de zorg op
VDL’er Mark Bakermans is sinds kort managing director van Dutch PPE Solutions. PPE staat voor Personal Protective Equipment. Bakermans was net terug van drie jaar Detroit (Amerika) waar hij VDL Steelweld USA opzette. Steelweld is producent en leverancier van gerobotiseerde productieautomatiseringssystemen voor onder meer de automotive-industrie. ‘Auto’s en mondmaskers zijn natuurlijk niet te vergelijken producten. Maar in beide gevallen moet er zo optimaal én efficiënt mogelijk geproduceerd worden. Schouders eronder en we gaan ervoor’, zegt hij.
Pieter Wolters is vice-president bij DSM en verantwoordelijk voor de investeringen in start-ups, en nu ook boardmember van de joint venture. Hij werkt vanuit Boston en kreeg Tweede Paasdag een telefoontje of hij naar Nederland wilde komen om de leiding te nemen van de mondmasker- en andere covid-beschermingsinitiatieven die DSM had opgestart. Vijf maanden later ging hij pas weer terug naar de USA. ‘Ik heb een achtergrond als ceo van een paar medische start-ups en zei meteen ‘ja’. Het is heel mooi om iets te kunnen doen wat zo acuut en relevant is. Tijdens afgelopen maanden heb ik zeker een dag of tien, twintig bij VDL in Eindhoven gewerkt met collega’s van beide bedrijven. Het geeft veel energie om als twee sterke Nederlandse bedrijven zoiets op te kunnen zetten.’
Mark Bakermans (Dutch PPE Solutions): ‘Schouders eronder en we gaan ervoor, hebben we gezegd.’ Foto: VDL Groep
Serieus aanpakken
Zowel DSM als VDL Groep keek al vroeg in de coronacrisis wat ze konden bijdragen. Daarbij gingen ze eerst elk hun eigen pad. Goede-doelenstichting VDL Foundation bijvoorbeeld doneerde zo’n 100.000 persoonlijke beschermingsmiddelen waaronder cleanroompakken, beschermers voor schoeisel en handschoenen aan de Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost. Kunststofspecialist VDL Wientjes Roden zette zijn netwerk in om acrylaat voor kuchschermen te bemachtigen. Diverse VDL-onderdelen werken intensief mee aan de productie van beademingsapparaat Demcair van Demcon.
DSM zette in amper twee weken een volwaardige productieketen op voor miljoenen teststaafjes en maakte extra productiecapaciteit vrij om voor de overheid 390.000 liter desinfectiemiddel voor de handen te produceren. DSM stapte ook in een strategische samenwerking met AFPRO Filters in Alkmaar en Koninklijke Auping in Deventer. AFRPO en Auping gooiden hun reguliere productie om en startten met het maken van FFP2-medische mond- en neusmaskers die tegen kostprijs aan het Landelijk Consortium Hulpmiddelen geleverd werden. DSM schakelde zijn wereldwijde suppliernetwerk in om kritische grondstoffen hierheen te krijgen.
Iets structureels opzetten
Pieter Wolters: ‘We begonnen zonder dat we er überhaupt business in zagen, om te helpen waar we konden toen de nood het hoogst was. Maar al vrij snel bedachten we dat DSM anders te werk moest gaan, wilden we dit mondmaskertekort serieus aanpakken: we moesten het maken van de mondmaskers en het produceren van de grondstoffen als één businessmodel gaan zien, mét de bijbehorende forse investeringen in machines die we terug zouden kunnen verdienen.’ DSM heeft specialistische expertise in materialen en raakte in gesprek met VDL Groep dat vooroploopt in industriële maakprocessen. Van even tijdelijk bijspringen om de acute nood te ledigen moest het iets structureels worden om de afhankelijkheid van een beperkt aantal producenten te verminderen. ‘Net als andere bedrijven hebben we in het begin van de crisis alles in het werk gesteld om te helpen in de strijd tegen het coronavirus. Maar we zijn natuurlijk ook commerciële bedrijven die op langere termijn niet alles voor niks kunnen doen, dat is geen duurzaam model. Toen hebben we gekeken naar een passend businessmodel.’
VDL Groep en DSM zijn twee sterke Nederlandse bedrijven die weten wat er speelt in de markt, vult Mark Bakermans aan. ‘VDL staat er al jaren om bekend dat wij het belangrijk vinden om de hoogwaardige maakindustrie met bijbehorende werkgelegenheid duurzaam in Nederland te verankeren. Hier produceren en zelfvoorzienend zijn, is cruciaal.’ Het gaat overigens niet per se alleen om Nederland, stelt Wolters: ‘We streven naar kortere supply chains in de wereld, dichtbij de gebruikers. De coronacrisis heeft duidelijk gemaakt hoe kwetsbaar we kunnen zijn.’
Geen gesneden koek
De joint venture is een ware start-up. De producten, de markten, de productiemethoden: het was allemaal even nieuw en onzeker. De twee partners hadden een helder doel voor ogen: het snel opstarten van de mondmaskerproductie in een beschikbare productielocatie van VDL in Helmond, en de productie van het filtermateriaal meltblown polypropyleen bij DSM in Geleen. Bakermans: ‘VDL kent veel machinebouwers, we weten wie goed is. We zijn een aantal bedrijven en engineeringsclubs afgegaan die mondmaskermachines aan het bouwen waren en hebben er een aantal besteld. Voor die toeleveranciers is het ook geen gesneden koek, dus daarom brengen wij onze kennis en kunde van machinebouw en productieautomatisering in om snel en goed ons productieproces in te kunnen richten. Onze eigen engineers ontwikkelen en verbeteren mee.’ De keuze van VDL viel op Duflex Mechatronics in Elst, al langer toeleverancier van VDL en ook van DSM.
Meteen naar fabrikant
DSM ging op haar beurt op zoek naar producenten van meltblownmachines. Meltblown polypropyleen is de kritische filterlaag in medische gezichtsmaskers die virussen filtert. Er zijn uitstekende machines te koop in de wereld, maar veel fabrikanten zijn er niet en het was tot voor kort een slaperig segment in de machinebouw. Door de coronacrisis ontplofte de vraag. Wolters: ‘We hebben een aantal meltblownmachinefabrieken bekeken en kwamen vooraan in de rij te staan bij de meest betrouwbare en kwalitatief beste fabrikant in Duitsland, Reifenhäuser Reicofil in Troisdorf, tussen Keulen en Bonn. Dat lukte doordat we er meteen heen gereden zijn, en ook snel een aanbetaling hebben gedaan. En het helpt zeer dat we namens een geloofwaardig bedrijf spreken. Ze weten dat we serieus bezig zijn. Die mensen hebben ook zo hun ideeën waar en bij wie hun machines bij voorkeur moeten komen te staan in de wereld.’
Pieter Wolters (DSM): ‘We begonnen zonder dat we er überhaupt business in zagen, om te helpen waar we konden toen de nood het hoogst was.’ Foto: DSM
Containers vol spullen
De machines bij VDL in Helmond kunnen bijna productie draaien, de meltblowninstallatie vraagt wat meer tijd. Reifenhäuser levert de machine rond de jaarwisseling, 40 zeecontainers vol staal. De assemblage en het proefdraaien kosten nog een maand of drie, vier.
Vooralsnog gaan enkele tientallen mensen op de twee locaties aan het werk. De benodigde machineoperators en engineers worden zo veel mogelijk intern geworven. Meltblownproductie is uiterst specialistisch werk, het vraagt veel kennis van processen en materialen. De productielocatie zit naast de Chemelot-campus in Geleen, waar DSM met een enorme materiaalkennis aanwezig is.
Parallel aan de ontwikkeling, bouw en verdere optimalisering van de machines zijn de mondmaskers ontworpen en voorgelegd voor CE-certificering. Er zijn maar een paar keurende instanties. DSM en VDL hebben een aantal slots in Engeland kunnen reserveren.
Vraag neemt vast toe
De productie van de meltblown is straks voldoende voor honderden miljoenen mondmaskers per jaar. Vooralsnog richten VDL en DSM zich op FFP2-mondmaskers voor de zorg, maar het aanbod kan al naar gelang de vraag vanuit de markt veel breder worden. Denk aan mondmaskers voor professionals in het openbaar vervoer, het onderwijs of de industrie in heel Europa. De vraag zal op zijn minst aanhouden of zelfs nog enorm toenemen, is de verwachting. Maar niets is 100 procent zeker in deze markt. ‘Het is een interessante dynamiek’, stelt Wolters. ‘De Nederlandse overheid is via het Landelijk Consortium Hulpmiddelen een hoofdrol gaan spelen. Inmiddels hebben zij grote voorraden opgebouwd en kan meer naar de toekomst gekeken worden. Uiteindelijk is de zorgsector zelf onze primaire klant. Ziekenhuizen en verpleeghuizen hebben ook eigen inkooporganisaties. Er zullen tenders komen.’
‘We zijn ervan overtuigd dat we op lange termijn een gezond verhaal hebben’
DSM en VDL leveren ‘tegen verantwoorde prijzen’. Bakermans: ‘Het is een beetje een omgekeerde businesscase, normaal gesproken weet je de vraag en daar speel je op in. Nu is het: we nemen een risico en met onze samenwerking en expertise zal het lukken. We zijn ervan overtuigd dat we op lange termijn een gezond verhaal hebben.’
Thema: Hoe wordt een bedrijf duurzaam en winstgevend? Lees Link magazine digitaal
Large capital
Precieze bedragen geven Bakermans en Wolters niet, maar er kan veilig gesteld worden dat er vele miljoenen geïnvesteerd worden in de machines. Wolters: ‘Dit valt duidelijk in de categorie large capital projects. Dat we hierin fors investeren wil zeggen dat we het zeer serieus nemen.’
Dutch PPE Solutions heeft managing director Bakermans en een board met twee mensen van DSM en twee van VDL aan het roer. De start-up kan vrij autonoom opereren. Die wendbaarheid is nodig.
Het is elke dag nog spannend in deze ongewone markt waarin mensen letterlijk met dikke koffers cash over de wereld lopen om mondmaskers, grondstoffen en machines te bemachtigen. Kan de gezamenlijke start-up alles überhaupt opgelijnd krijgen en de kwaliteit waarborgen, was weleens de zorg. Het gaat lukken, is de overtuiging van beiden. ‘Het draait om het beschermen van de gezondheid van professionals. Dat is vanaf begin af aan onze drijfveer. Zorgverleners moeten 100 procent zeker weten dat ze zelf niet ziek worden en anderen niet besmetten.’
