Echte ondernemers stelen de show
‘Een ondernemer met de poten in de klei’, zo introduceerde dagvoorzitter Jacques Reijniers spreker Alex van Bakel. Want Van Bakel is niet alleen een – zeer grote –veehouder, maar ook een rasondernemer, met onder meer een eigen lijn van landbouwmachines. De kwalificatie van Reijniers gold, meer in figuurlijke zin, voor alle sprekers tijdens het seminar ‘Wie halen de overkant – Recepten voor een vitale industrie’, dat op 12 november gelijktijdig met de uitreiking van de Dutch Industrial Suppliers Awards 2009 werd gehouden.
Gekleed in spijkerbroek en zonder stropdas – en dat in het Amsterdamse ING House waar het ‘pakkengehalte’ altijd hoog is – laat Alex van Bakel ook zonder woorden blijken een man te zijn die zijn gang gaat. Kan het niet linksom, dan rechtsom. Kan hij in Nederland niet uitbreiden omdat de milieuregelgeving hem beperkt? Dan zoekt hij zijn heil in de VS; inmiddels heeft hij daar verschillende bedrijven met in totaal 20.000 melkkoeien en 30.000 stuks jongvee. Zijn de landbouwmachines niet geschikt voor de enorme schaal waarop hij opereert? Dan ontwikkelt hij ze zelf en brengt ze onder de naam USA Equipment op meerdere continenten op de markt. Zo heeft hij een aanhanger gebouwd met een schuif die de geoogste maïs samendrukt, zodat er veel meer veevoer in één rit vervoerd kan worden. En stuurt de Amerikaanse bank hem een brief met de mededeling dat binnen drie maanden het krediet moet worden terugbetaald, omdat ze het geld ineens zelf nodig hebben? Dan stapt Van Bakel gewoon over naar een andere bank.
Pitbull
Ook Fred-Jan Weggen laat tijdens zijn ‘podiumshuffle’ getiteld ‘Kijk naar je eige’ blijken niet voor één gat te vangen te zijn. Zijn bedrijf haalt een belangrijk deel van de omzet uit de automotive, met de ontwikkeling en productie van machines voor de fabricage van autowielen. Dan vergt de downturn creativiteit en ondernemerschap. Zo is zijn bedrijf Fontijne Grotnes zich nadrukkelijker gaan toeleggen op global services, het reviseren van bijvoorbeeld wielproductielijnen zodat de door de crisis getroffen klant goedkoper uit is. Voorts houdt hij zijn gehoor het belang van innovatie voor; zo heeft hij zijn aanbod kunnen verrijken met de succesvolle nuclear supercompacting systems. ‘Je wordt door de klant geselecteerd op je innovativiteit. Je gewone producten verkoop je dan en passant mee.’ Hij benadrukt het belang van een uitgekiende strategie, inspelend op ontwikkelingen in de markt – ‘het zwaartepunt van de autoproductie verschuift nu al van de VS naar China’. ‘Vervolgens is het zaak als een ‘pitbull’ aan die gemaakte keuzes vast te houden.’
Nog wel leuk?
Van doorzettingsvermogen getuigt ook het verhaal van Wim van Hoof van kunststofproductenbedrijf Rompa. In juni van dit jaar vroeg hij zich in alle ernst af of hij het managen van zijn bedrijf ‘nog wel leuk vond’. Met laat betalende klanten, vele geannuleerde orders, forse prijsdruk en oplopende kosten. In het jaar ervoor had hij zich genoodzaakt gezien de vestiging in Terheijden te sluiten en had hij moeten saneren in de vestigingen in Tsjechië en China. Maar ook had hij geïnvesteerd in een veelbelovende nieuwe moldingtechnologie en een nieuwe fabriek in Tsjechië. Het eerste kwartaal van dit jaar was een ‘drama’. ‘Maar vlak voor de zomer kwam het herstel: het tweede kwartaal bereikten we het break-even punt en in het derde kwartaal hebben weer een mooie winst gemaakt.’ Een belangrijke succesfactor is, weet hij nu: zorg voor een gecontroleerde groei om liquiditeitsproblemen te voorkomen. Ook een open houding naar de bank kan net het verschil maken.
Ondernemersbank
Ben Nieuwe Weme memoreert ook een persoonlijk en zakelijk dieptepunt, al is dat er een van langer geleden. Wijzend op een geprojecteerde foto van een voor zich uit starende man: ‘Dit ben ik, bij toeval gefotografeerd precies op het moment dat me duidelijk was geworden dat ik voor 1,3 miljoen gulden het schip in ging met een contract in Griekenland. Toen, op dat moment, ben ik echt ondernemer geworden.’ Door klanten eerder te laten betalen, z’n leveranciers in de wacht te zetten en zelf de broekriem aan te halen, heeft hij het gered. Zo is de NieuweWeme Groep door kunnen blijven gaan met het integreren van technologieën en het ontzorgen van de klant met snelle, succesvolle installaties. Met het ontwikkelen en bouwen van een groot aantal sterk uiteenlopende applicaties. Van onkruidbranders en ‘schepstoelen’ voor de ouderenzorg tot en met vliegtuigtrappen met een eigen stroomvoorziening voor de KLM.
Te gast in het huis van de ING kan Nieuwe Weme het niet nalaten de bankwereld een stevige boodschap mee te geven: in 2006 was hij 49 procent gegroeid en in de liquiditeitsproblemen gekomen. ‘Maar de bank wilde me geen lening geven. Uiteindelijk heb ik het als ondernemer zelf weer voor elkaar gekregen. Waarom’, zo vraagt hij z’n gehoor van ondernemers, ‘richten we niet zelf een bank op. Met een echte ondernemer aan het roer die niet van sport en kunst houdt.’ Het levert hem een daverend applaus op.
Minder bankieren
Dat alles na een aftrap door de ING-macro-econoom Maarten Leen. Die voorziet een lange periode van lage groei, waarin de wereldeconomie kwetsbaar is voor ‘externe schokken’, als plots stijgende olieprijzen of aanslagen. ‘Als ondernemer moet je je dus afvragen wat je nu moet doen om je daartegen te wapenen.’ Op de vraag uit de zaal wat de banken geleerd hebben van de kredietcrisis, citeert Leen de nieuwe slogan van de ING: ‘We gaan ‘back to basics’. Naar het traditionele bankieren met eenvoudiger producten.’ ‘Maar leidt dat dan tot nog meer voorzichtigheid in het kredietverlenen aan vernieuwende ondernemers. Tast dat ons innovatievermogen niet aan?’, aldus een andere vragensteller. ‘Banken zullen geld blijven uitlenen, want daar leven ze van. Maar het aandeel krediet in de economie was te groot geworden en moet worden teruggebracht. De komende jaren zal een tijd zijn van minder bankieren en minder ondernemen.’ Desgevraagd door dagvoorzitter Reijniers blijkt de zaal het minder somber in te zien.
