‘Als Martin van den Brink weggaat bij ASML, moet je onmiddellijk je aandelen verkopen.’ Ooit deed een ingewijde me dat advies aan de hand. Niet dat ik aandelen in de techgigant heb hoor – en ik wil er zeker geen beleggingsadvies van maken nu ‘de dag die je wist dat zou komen’ eindelijk hier is – maar de uitspraak tekent voor mij het belang van Van den Brink voor de ASML-organisatie. Het schokeffect is nog groter, omdat ceo Peter Wennink tegelijk afzwaait. Samen stonden ze decennialang aan het roer van ASML en stuurden ze het bedrijf met veel succes door de blue ocean van de meest geavanceerde chipmachines ter wereld.
Niemand is onvervangbaar, zo luidt het cliché. ASML heeft Christophe Fouquet naar voren geschoven als nieuwe topman. De Fransman werkt al vijftien jaar in Veldhoven. Met eerdere aanstellingen bij Applied Materials en KLA-Tencor kent hij de halfgeleiderindustrie op z’n duimpje. Ook technologisch kent hij de ASML-machines van haver tot gort. Fouquet vereenzelvigt zich volledig met het ASML-DNA en de Nederlandse manier van samenwerken en ontwikkelen. Niet onbelangrijk, want die cultuur is een van de hoekstenen van ASML’s succes.
En Van den Brink is misschien wel hét voorbeeld van die Nederlandse ontwikkelschool. Directheid in het kwadraat. Met veel bravoure leidde de zeer uitgesproken cto het bedrijf over duizenden technologische bergen. De keuzes die hij maakte – regelmatig vooral omdat híj het zo zag – tonen zijn ongekende fingerspitzengefühl, want de technologische superioriteit van ASML staat buiten kijf. Fouquet noemt hem ‘een legende’.
De keerzijde is dat je ook te veel in jezelf kunt geloven. De Nederlandse directheid kon bij Van den Brink ook uitmonden in botheid. Medewerkers met een goed idee konden rekenen op steun, maar als het voorstel (nog) ondoordacht was, prikte hij er razendsnel doorheen en kreeg zo’n engineer een flinke veeg uit de pan. Zijn tirades zijn vermaard in Veldhoven. En ver daarbuiten. Want ook op bezoek bij klanten had hij regelmatig zijn ik-weet-het-beter-broek aan. Als monopolist in de wereld van de allerkleinste chipdetails kan ASML zich zo’n houding nog wel veroorloven, maar in de red ocean van minder geavanceerde halfgeleiders is dat een rode vlag.
Het schijnt dat Van den Brink niet per se de grootste voorvechter is voor ASML’s recente investeringen in oudere machinegeneraties. Toch een markt waar heel veel geld in omgaat. Die miljarden kunnen de Veldhovenaren goed gebruiken om te blijven investeren in de nieuwste ontwikkelingen. Voor een pionier die altijd op het hoogste van het hoogste heeft gemikt, is het echter een compleet andere tak van sport, waar heel andere regels gelden.
Hoe nu verder? Is het echt tijd om je aandelen te verkopen? Ik denk dat Wennink en Van den Brink een organisatie achterlaten die tegen een stootje kan. Uiteindelijk gaat het niet om de poppetjes, maar om de gezamenlijke kracht van de inmiddels ruim 42.500 medewerkers, en het netwerk aan toeleveranciers dat ASML om zich heen heeft opgebouwd. Met de aanstelling van Jim Koonmen chief customer officer – een nieuwe rol in de board – laat het bedrijf in ieder geval zien meer dan ooit te willen luisteren naar de wensen van zijn klanten.
Alexander Pil, Hoofdredacteur Link Magazine
alexander.pil@linkmagazine.nl
