In het Mitutoyo competence center in het splinternieuwe Demcon Technology Center krijgen leerlingen en studenten onderwijs en training in meettechniek. Natuurlijk is het voor de twee bedrijven meegenomen dat die jonge mensen meteen in aanraking komen met hun technologie en projecten. Maar het gaat er primair om dat ook de nieuwe generatie zich dat specialisme eigen gaat maken dat het onderwijs niet biedt, maar het hightech bedrijfsleven keihard nodig heeft. ‘Kunnen meten is een van de meest ondergewaardeerde, onderschatte activiteiten.’ Het center is een van de drie in de Benelux, waarmee Mitutoyo dichter bij de klant wil komen.
– ‘Meten is dé manier om te controleren of je over meerdere series exact de juiste producten maakt.’
– ‘Het is onze verantwoordelijkheid precies dat af te leveren waar de klant om gevraagd heeft.’
– ‘Het meetspecialisme dat nog binnen bedrijven aanwezig is, zit bij de oude garde.’
– ‘Alleen met kennis kunnen we ons nog onderscheiden.’
Rob Egberink
‘Voor het behoud van de Nederlandse hightech industrie’
Demcon Metal Injection Moulding heeft de laatste paar jaar het aantal projecten fors zien groeien. De onderneming, die sinds 2004 deel uitmaakt van de Enschedese Demcon Group, heeft die stappen kunnen zetten door ‘veel meer aandacht’. Aandacht, zo schetst managing director Rob Egberink, die vooral uitging naar de receptuur van het materiaal voor het spuitgieten van metalen componenten en fundamenteel begrip van het proces. ‘Anders dan dat van de concurrentie bevat ons basismateriaal kunststoffen, waardoor de vloeibaarheid ervan veel beter is en we veel complexere componenten kunnen produceren die aan hoge nauwkeurigheidseisen voldoen.’ Maar dat leverde wel meteen de extra uitdaging op om die componenten, ‘batch to batch’, in exact dezelfde maatvoeringen en kwaliteit te kunnen produceren. ‘In de laatste productiestap worden de spuitgegoten producten in een oven gesinterd waardoor ze 13 procent krimpen. Anders dan een verspanende machine is een spuitgietmachine minder gemakkelijk bij te stellen. Dat vergt vooral veel ervaring. Dé manier om te controleren of je over meerdere series exact de juiste producten maakt, is ze te meten. In dat laatste hebben we de afgelopen jaren stappen gemaakt, samen met Mitutoyo.’
Geïnvesteerd in meten
Stappen die nodig waren om de eisen van de Demcon-klanten bij te benen. Die ontwikkelen onder andere medische en optomechatronische systemen die steeds nauwkeuriger werken en compacter zijn, wat ze vaak sneller en energiezuiniger maakt. ‘In z’n algemeenheid worden componenten’, duidt Demcon-ceo Dennis Schipper, ‘steeds kleiner en moeten ze aan steeds hogere nauwkeurigheidseisen voldoen, inmiddels tot op een honderdste van een nanometer nauwkeurig. Voorheen lieten we het kwalificeren ervan aan de klant. Maar het is onze verantwoordelijkheid precies dat af te leveren waar de klant om gevraagd heeft. Dus zijn we gaan samenwerken met Mitutoyo en hebben we in digitaal meten geïnvesteerd, zodat we de klant ook meteen het bewijs kunnen leveren dat maatvoering en de gebruikte meetmethode kloppen.’
Specialisme
Als het om het verrichten van hoognauwkeurig meetwerk gaat, kan echter niet volstaan worden met het aanschaffen van instrumenten als een coördinatenmeetmachine of een vormmeetinstrument. Het ontwikkelen van een meetstrategie, het programmeren van de instrumenten en het uitvoeren van het meetwerk is een specialisme. Mensen met die kwaliteit zijn op de arbeidsmarkt echter nauwelijks te vinden, vervolgt Schipper. Omdat ze niet worden opgeleid. ‘Er is geen opleiding meettechniek, niet in het beroepsonderwijs, niet op de universiteiten. De instroom in technische richtingen op mbo, hbo en universitair niveau is weliswaar toegenomen de laatste jaren, maar die studenten worden allemaal opgeleid tot generalist. Kunnen meten is een van de meest ondergewaardeerde, onderschatte activiteiten.’
Loonmetingen
Maar in de Nederlandse hightech industrie dus wel veelgevraagd. Vandaar dat Demcon de samenwerking is aangegaan met een van de grootste fabrikanten van meetinstrumentatie, het Japanse Mitutoyo (omzet 2018: ruim 1 miljard euro). Een innige samenwerking, zo wordt duidelijk in het gesprek met de twee Demcon-managers en Henk Slotboom, managing director van Mitutoyo Benelux en lid van de Europese directie binnen Mitutoyo. In de net opgeleverde nieuwbouw van het Demcon Technology Center (DTC) is voor Mitutoyo 250 vierkante meter vrijgehouden. Een ruimte die gebruikt zal worden voor het doen van loonmetingen (het namens de klant verrichten van meetwerk aan geproduceerde artikelen, red.) – natuurlijk in opdracht van Demcon-bedrijven en hun toeleveranciers, maar ook voor derden, maakt Slotboom duidelijk. ‘Mensen die net van school komen, hebben bijvoorbeeld geen idee hoe ze een hoogtemeting moeten uitvoeren. Het meetspecialisme dat nog binnen bedrijven aanwezig is, zit bij de oude garde. Dus verrichten wij in toenemende mate loonmetingen, ook voor topbedrijven.’
‘Er is geen opleiding meettechniek, niet in het beroepsonderwijs, niet op de universiteiten’
Opleiden in meettechniek
Die samenwerking met Demcon, gematerialiseerd in dat splinternieuwe onderkomen van het DTC (de officiële opening staat gepland voor 16 april), gaat echter verder dan dat. ‘We gaan er niet alleen meten, we gaan er ook opleiden. Het wordt een competence center waar we groepen studenten van ROC van Twente, Saxion Hogeschool en Universiteit Twente zullen ontvangen om ze vertrouwd te maken met meettechniek.’ Voor de inhoudelijke verdieping is Mitutoyo de samenwerking aangegaan met Craft Education dat momenteel online lesmateriaal ontwikkelt. ‘Om zo, net als we in Eindhoven doen binnen het FutureTec-initiatief op Brainport Industries Campus, een bijdrage te leveren aan de verbetering van het techniekonderwijs.’
Behoud Nederlandse hightech
Natuurlijk is het mooi meegenomen, erkennen Slotboom en Schipper, dat studenten direct vertrouwd raken met de instrumentatie en het werk van Mitutoyo en Demcon en bij die toekomstige technici een streepje voor te krijgen op andere bedrijven. ‘Maar daar is het ons echt niet om te doen. Het gaat ons om het behoud van de Nederlandse hightech industrie in het mondiale krachtenveld. Daarin beconcurreren de Aziatische landen ons allang niet meer met lage lonen, maar met kennis. Alleen daarmee kunnen we ons nog onderscheiden’, aldus Schipper. En dat vergt nauwe samenwerking zoals in het DTC waar, zo is de bedoeling, ook andere bedrijven, actief op andere plekken in de waardeketen bij betrokken zullen worden.
Oost-Nederland inspireren
Het DTC moet ook andere partijen in de Oost-Nederlandse regio inspireren tot vergelijkbare vormen van samenwerking. Om zo de productietechnologische kennisbasis en daarmee het concurrentievermogen van bedrijven in Twente en omgeving te versterken, aldus Schipper. Van de Nederlandse overheden verwacht hij in dezen niets. ‘Anders dan elders ter wereld wordt er in Nederland nauwelijks geld vrijgemaakt voor technologische innovatie.’ Om er zelfverzekerd aan toe voegen: ‘Wij overleven wel.’
Demcon is met de vestiging in Singapore niet meer afhankelijk van de Nederlandse of Europese markt alleen. En Schipper sluit een tweede Aziatische vestiging, in Japan, niet uit. ‘Onze hoogwaardige kennis, maar ook onze typisch Nederlandse, transparante, open manier van samenwerken spreekt ook in Azië aan. En ja, daar is de samenwerking met Mitutoyo natuurlijk ook goed voor, om de eerste contacten te leggen.’ Slotboom bevestigt dit: ‘Ook in Japan gaat het erom wie je kent. Ik heb voor Demcon al een paar telefoontjes gepleegd.’
Demcon Technology Center
In Enschede, in het Demcon Technology Center, heeft Mitutoyo Benelux zijn intrek genomen op 250 vierkante meter aan eigen ruimte. Daar verzorgt het nu demonstraties van instrumentatie, geeft trainingen aan klanten en studenten, verricht loonmetingen, programmeert instrumentatie en stelt een meetstrategie op voor producten die de klant in ontwikkeling heeft.
Behalve aan dit metrologisch demo- en servicecentrum zal het 5.000 vierkante meter metende Demcon Technology Center ook ruimte bieden aan een experience center Smart Industry, waarin Demcon met partners laat zien welke mogelijkheden digitalisering de hightech industrie biedt. Naast Mitutoyo en de Demcon-bedrijven Demcon Metal Injection Moulding en Demcon Industrial Systems heeft ook Bond3D er zijn intrek genomen, een start-up die met zelf ontwikkelde 3D-printtechnologie functionele producten gaat maken uit ultra-high-performance polymeren waaronder PEEK. Voorts is plek gemaakt voor start-up Encapson die, onder de hoede van incubator Demcon, slimme coatingsystemen ontwikkelt die de zichtbaarheid van naalden en katheters bij echoscopisch geleide ingrepen sterk vergroot.
Het Demcon Technology Center maakt deel uit van de Demcon Campus. Die krijgt de komende jaren verder gestalte met, centraal op het terrein, de bouw van een vijf verdiepingen hoog facility center voor het management en de stafafdelingen. Voorts wil Demcon extra vierkante meters verwerven door een belendend gebouw over te nemen.
Mark Dessers van MSD (rechts) met Bjorn Verstraeten, verantwoordelijke voor Quality Control, bij de meetinstrumenten van Mitutoyo. Foto: MSD
‘Meettechniek is ook in België helaas geen afstudeerrichting’
Mitutoyo heeft reeds dertig jaar een vestiging nabij Antwerpen en richt ook in België een competence center in. In januari werd met enige festiviteiten een nieuw onderkomen in Melsele, eveneens onder de rook van Antwerpen, officieel in gebruik genomen. Het nieuwe pand is alles bij elkaar met 650 vierkante meter niet groter dan het oude, maar kan wel optimaler worden ingericht, vertelt Henk Slotboom. ‘Het kantoordeel zal kleiner worden. Dat kan omdat we alle managementfuncties – financiën, sales, marketing, planning en service – voor de Benelux inmiddels hebben geconcentreerd op de Benelux-hoofdvestiging in Veenendaal. Dat is efficiënter. De extra ruimte benutten we als showroom en als competence center. Net als in Eindhoven in de BIC en in Enschede in het Demcon Competence Center gaan we de ruimte in Melsele benutten voor het doen van loonmetingen, het programmeren van de instrumentatie, maar ook voor het onderwijzen en trainen van studenten en medewerkers van de klanten. Daartoe gaan we in België, net als voor onze vestiging in de BIC, de samenwerking aan met het Eindhovense Mikrocentrum dat voor ons de opleiding geometrie gaat verzorgen.’
Mark Dessers, MSD.
Een van de klanten van Mitutoyo in België die blij is met de opening van het competence center, is MSD Metalworking in Dilsen-Stokkem, gelegen tussen Genk en de Nederlandse grens. MSD is een toeleverancier van precisieonderdelen die met in totaal 55 moderne draai- en freesmachines klanten in onder meer de machinebouw, agrotech en de windenergie-industrie bedient. Het bedrijf heeft verschillende meetinstrumenten van Mitutoyo in huis, waaronder een recent aangeschafte derde coördinatenmeetmachine. Mede-eigenaar Mark Dessers: ‘Voor ons zijn de meetinstrumenten van Mitutoyo van levensbelang. Zonder die zouden wij ons werk niet kunnen doen. Wij leveren bijvoorbeeld onderdelen voor tandwielkasten voor windturbines. Die moeten soms tot op enkele microns nauwkeurig vlak of rond zijn. De hogere precisie voorkomt trillingen en slijtage, en vermindert onderhoud en uitval. Frees- en draaibanken vertonen op enig moment nu eenmaal kleine afwijkingen en dan is een millimeter geen millimeter meer. Met deze instrumentatie kunnen wij onze productiemachines ijken en digitaal aantonen dat wij exact volgens de specificaties van de klant het product gedraaid en gefreesd hebben.’
Het verrichten van de metingen en het programmeren van de instrumentatie doet MSD zelf. ‘Daar hebben we het nieuwe competence center niet voor nodig. Maar onze klanten, bedrijven die vooral assembleren, zullen hun prototypes of door toeleveranciers geleverd materiaal steekproefsgewijs willen doormeten en voor hen is de service van loonmeten dan een uitkomst.’ Het opleiden en trainen in meettechniek van medewerkers, leerlingen en studenten is een service van het competence center die MSD wel zal benutten, denkt Dessers. ‘Wij beschikken over twee specialisten in meettechniek van wie er één nog extra opleiding kan gebruiken. Het zou nog beter zijn als ook andere productiemedewerkers extra meettechnische kennis kunnen opdoen en we die daarvoor naar het competence center kunnen sturen. Meettechniek is ook in België helaas geen afstudeerrichting. Het is een meerwaarde dat Mitutoyo in die kennisbehoefte kan voorzien.’
De vestiging bij Antwerpen is een van de zestien sales- en servicelocaties die Mitutoyo in Europa heeft. Voorts beschikt het in Duitsland over een softwareontwikkelingsbureau, een vestiging voor de productie van opspanners en tasters en heeft het in Best een r&d-vestiging. Deze drie eenheden ressorteren rechtstreeks onder het mondiale hoofdkantoor in Japan.
