Het Centraal Planbureau (CPB) schetst in vier scenario’s de economische impact van het coronavirus in 2020 en 2021. De scenario’s hanteren verschillende uitgangspunten voor de duur van de contactbeperkingen en de diepte van de economische doorwerking. In alle scenario’s resulteert een recessie, het bbp krimpt in 2020 met 1,2% tot 7,7%. In het lichtste scenario veert de economie al in het derde kwartaal van 2020 weer op, in het zwaarste scenario ontstaan er ook problemen in de financiële sector en verslechtert het buitenlandbeeld verder. In dat scenario zal er ook in 2021 een krimp van het bbp van 2,7% optreden. In drie van de vier scenario’s is de neergang dieper dan in de crisis van 2008/2009.
Pieter Hasekamp, directeur CPB: “Corona is in de eerste plaats een gezondheidscrisis. De maatregelen om de verspreiding van het virus in te dammen zijn noodzakelijk, maar het is duidelijk dat ze diep ingrijpen in de economie. Tegelijkertijd is nog veel onzeker. We weten nog niet hoelang de huidige maatregelen van kracht moeten blijven, en ook de precieze doorwerking op de economie kennen we niet, omdat dit soort maatregelen nog niet eerder zijn vertoond. Naarmate de contactbeperkingen langer duren en dieper ingrijpen, neemt de kans op problemen in het financiële systeem toe en zal de recessie ook in andere landen dieper worden, waardoor het herstel weer verder vertraagt.”
| Bbp-groei | Werkloosheid | EMU-saldo | ||||
| Scenario’s | (%) | (% ber.bev.) | (% bbp) | |||
| 2020 | 2021 | 2020 | 2021 | 2020 | 2021 | |
| I: 3 mnd. beperkingen | -1,2 | 3,5 | 4,0 | 4,5 | -1,3 | -0,5 |
| I: 6 mnd. beperkingen | -5,0 | 3,8 | 4,2 | 5,3 | -4,6 | -2,9 |
| III: 6 mnd. beperkingen, doorwerking negatiever | -7,7 | 2,0 | 6,3 | 8,4 | -6,8 | -5,7 |
| IV: 12 mnd. beperkingen, aanvullende problemen vanuit buitenland en financiële sector | -7,3 | -2,7 | 6,1 | 9,4 | -7,3 | -9,9 |
De werkloosheid loopt in het lichtste scenario slechts beperkt op, maar stijgt in het zwaarste scenario tot 9,4% in 2021. Hasekamp: “Het overheidsbeleid is erop gericht om ontslagen en faillissementen te beperken. Dat voorkomt een neerwaartse spiraal en blijvende economische schade. Toch kan de overheid de klap hooguit deels opvangen. Naarmate de crisis langer aanhoudt zal de economische schade groter zijn.”
Door de noodmaatregelen om de economie te steunen verslechteren de overheidsfinanciën in alle scenario’s fors. De overheidsschuld komt niet direct in de gevarenzone, in het zwaarste scenario komt de schuld eind 2021 uit op 73,6% bbp, op ruime afstand van niveaus die in de literatuur als risicovol worden aangemerkt.
Vragen en antwoorden
Waarom komt het CPB nu met scenario’s?
In korte tijd is het economisch beeld ingrijpend veranderd. Bij het opstellen van de laatste raming speelde het coronavirus nog vooral in China, bij publicatie (op 3 maart) waren er nog slechts een handvol gevallen in Nederland geconstateerd en bestond nog de hoop dat deze konden worden geïsoleerd. Omdat toen wel duidelijk was dat de implicaties van het coronavirus mogelijk zeer groot waren, is de onzekerheid benadrukt en een variant met beperkte verdere verspreiding opgenomen. Inmiddels bevinden we ons in een andere economische werkelijkheid. De contactbeperkende maatregelen en de onzekerheid die de crisis met zich meebrengt, hebben een zichtbare impact op de economische activiteit. Er nog veel onzeker, en er zijn voorlopig nog nauwelijks macro-economische data beschikbaar. Een raming is in zo’n situatie niet zinvol. Daarom zijn scenario’s gebruikt om de orde van grootte van de impact inzichtelijk te maken, en aan te geven waar de voornaamste onzekerheden zitten.
Waarom zijn deze scenario’s uitgewerkt en niet andere?
De scenario’s zijn zo gekozen om enkele van de voornaamste onzekerheden te illustreren, en zo een indruk te geven van wat mogelijke economische consequenties zijn. Andere scenario’s zijn denkbaar. In de keuze van de veronderstellingen is getracht een enigszins plausibele variatie aan te brengen, maar andere veronderstellingen zijn mogelijk. De scenario’s dienen ook niet te worden opgevat als een onder- of bovengrens van mogelijke uitkomsten.
Welk scenario is het meest waarschijnlijk?
Het CPB doet geen uitspraken over welk scenario het meest waarschijnlijk is. De waarde van scenario-analyse is ook niet zozeer gelegen in de precieze uitkomsten in een bepaald scenario, het gaat er juist om de scenario’s met elkaar te vergelijken. Dat geeft een indruk van de orde van grootte van economische effecten en laat zien waar de voornaamste onzekerheden zitten. Naarmate meer informatie beschikbaar komt, kan wel duidelijk worden dat bepaalde scenario’s meer of minder waarschijnlijk worden.
Gaat het CPB deze scenario’s nu regelmatig updaten?
In beginsel niet. Als het economisch beeld ingrijpend wijzigt ten opzichte van wat we nu weten, zal uiteraard opnieuw een afweging worden gemaakt. In juni komt het CPB met een reguliere nieuwe raming.
