In het hele verhaal over smart industry is het grootste en tegelijk ondoorgrondelijkste hype, de blockchain. Blockchaintechnologie, zo luidt de belofte, kan transacties faciliteren tussen mensen en organisaties die elkaar niet kennen en niet hoeven te vertrouwen, zonder een vertrouwde partij (notaris, bank, kadaster, Kamer van Koophandel, enzovoort) als intermediair. De blockchain is een decentraal ‘grootboek’ dat een keten van transacties (‘blokken’) vastlegt – vandaar de naam – met behulp van uitgebreid rekenwerk (een encryptiemechanisme) door een netwerk van computers van de deelnemers.
Het zou de belangrijkste technologische revolutie zijn sinds het internet, inmiddels 25 jaar oud. Maar in zijn eerste publieke verschijningsvorm, de bitcoin, met verhalen over speculatie en hacks, maakt de technologie niet meteen een goede beurt. Daarom komt het boek ‘ Blockchain – de technologie die de wereld radicaal verandert’ (een uitgave van Einstein Books) als geroepen. Want de blockchain kan dan wel transacties zonder vertrouwen mogelijk maken, er moet wel eerst vertrouwen in de technologie zelf zijn.
Auteurs Simone Vermeend, innovation lead bij de NN Group, en Perry Smit, adviseur bij het Innovatielab van de Kamer van Koophandel, beschrijven heel toegankelijk wat de blockchain is en welke rol die kan spelen in het maatschappelijk verkeer. Daarbij zoeken ze ook de diepte op in hun beschrijvingen van centrale begrippen als transactie en uitingsvormen als smart contract. Tevens zetten ze de uitdagingen op een rij: toegankelijkheid, gebruiksvriendelijkheid, schaalbaarheid, energieverbruik (vanwege alle rekenwerk), standaardisatie, misbruik, wet- en regelgeving en culturele acceptatie. Bijzonder is dat ze de lezers toegang bieden tot een website om zelf blockchainfuncties te kunnen uitproberen.
Voor de Nederlandse hightech maakindustrie, die het moet hebben van high mix, low volume en dus van kleine series, kan de blockchain helpen de transactiekosten terug te dringen. Zoals Egbert-Jan Sol, cto van TNO Industrie, directeur van programmabureau Smart Industry en warm pleitbezorger van de blockchain, in NEVI-magazine ‘Deal!’ liet optekenen: ‘Als je kleine series produceert en je moet elke keer een request for quotation naar leveranciers sturen, dan kun je dat met de blockchain volledig automatiseren, inclusief inkooporder en bevestiging. Zonder menselijke tussenkomst worden alle transacties geregistreerd en afgehandeld. (…) De totale prijs voor een enkelstuks product wordt dan gelijk aan de prijs voor één stuk uit een (grote) serie. Zo wordt de ‘economy of scale’ vervangen door de ‘economy of networking’ en is er echt een digitale industriële marktplaats gecreëerd.’ Op de achterflap beveelt hij het boek als volgt aan: ‘Blockchain is een hype, maar net als Internet uit de jaren negentig, een ‘fundamenteeltje’. Dit boek helpt in het verminderen van de hype-onzin en vergroten van de realiteitszin.’
