Elektrotechnisch ontwerp- en adviesbureau AES uit Zevenbergen is naast zijn engineeringswerk met de productie van besturingspanelen gestart. Smart manufacturing, inclusief virtual prototyping en smart wiring, voeren de boventoon. Door slim ontwerp en dito assemblage is de complexiteit van de productie fors verminderd en kunnen ook niet-technisch opgeleide medewerkers veel van het werk doen. ‘Dit is een antwoord op het tekort aan technisch personeel. En we kunnen productie terughalen uit Oost-Europa’, aldus managing director Marcel Sep.
Lucy Holl
‘Je bent de eerste paneelbouwer die iets nieuws komt vertellen’
Na een tijd in Moerdijk huist AES sinds halverwege vorig jaar in een mooi, ruim kantoorpand met een grote productieruimte in Zevenbergen. 2019 was een waar bouwjaar, aldus Marcel Sep. De hele organisatie stond op haar kop en er werd veel overgewerkt om alles voor elkaar te krijgen wat Sep bedacht had.
AES, gespecialiseerd in industriële automatisering, elektrotechniek & instrumentatie en projectmanagement, bestaat al dertien jaar. Marcel Sep begon thuis in een verbouwde garagebox met engineeringsopdrachten en deed daar in zijn eentje ook de bouw van besturingspanelen bij. Die eigen paneelbouw liet hij al snel los; dat kostte hem te veel tijd. Sep werd regelmatig gevraagd als lead engineer bij grote projecten, bijvoorbeeld bij ARN hightech autorecycling en Veolia. AES groeide, Sep huurde mensen in, nam uiteindelijk ook medewerkers in dienst en betrok een kantoorpand in Moerdijk. ‘We deden engineering en detacheerden onze mensen. Dat laatste doen we nog wel, maar wat minder: bij detachering verkoop je uren, het wordt goed betaald, maar je bouwt te weinig op als je mensen steeds weg zijn van het bedrijf.’
Nadenken met kerst
Jarenlang ontwikkelde AES besturingspanelen voor zijn opdrachtgevers en stuurde de tekeningen (‘platte pdf’s’) naar de klanten. Die gingen er zelf mee naar paneelbouwers. Dat zinde Marcel Sep al langer niet. Hij vond dat de AES-medewerkers uiteindelijk te weinig kennis konden inbrengen en de beschikbare data uit de engineeringssystemen werden niet goed benut. Hij wilde meer grip op het complete proces hebben.
Het kwartje viel ruim een jaar geleden. Een klant kwam met een grote engineeringsopdracht en vroeg Sep om een paar weken naar Litouwen te gaan. Hij moest daar op de bouw van de panelen toezien en alles testen. ’Het viel me op dat daar ongelooflijk veel gebouwd wordt voor de Nederlandse markt. Natuurlijk, ik weet dat ze in Oost-Europa goedkoper zijn. Er zitten traditioneel veel arbeidsuren in paneelbouw. Maar het zette me aan het denken. Waarom moet dat zo? Kan het niet anders? Er is toch een kwaliteitsverschil als je in lagelonenlanden uitbesteedt, je moet dure mensen erheen sturen voor controle, de panelen moeten vervoerd worden. Dat kost ook allemaal tijd en geld.’
De hele kerst 2018 dacht hij na. Toen had hij het. ‘We trekken de stoute schoenen aan en gaan zelf bouwen in Nederland’, besloot hij. ‘We zetten een Panelshop op, geënt op Industrie 4.0. Onze engineering zit op een hoog niveau: door het toepassen van big data worden de ontwerpen steeds beter. We maakten van elk paneel al een virtueel prototype, een 3D-ontwerp met EPLAN Pro Panel. Zo’n virtueel model vormt nu de basis voor heel slimme, eigen productie.’
Software schrijven
AES had net een ontwerp van een besturingskast voor een klant in de olie- en gasindustrie onderhanden. Compleet volgens strenge specificaties ontworpen met daarin alle mogelijke complexe componenten. ‘Geef ons de kans om een start met de Panelshop te maken en laat ons deze kast voor jullie bouwen’, opperde Sep. De klant wilde dat wel.
Systeembouwer Rittal uit Zevenaar kreeg uitgewerkte digitale files toegestuurd waarmee snel en exact de kast mechanisch voorbewerkt werd. Voor de inkoop van alle componenten moest AES vliegensvlug iets bedenken. Er waren nog geen toeleveranciers, geen productiehal, niks. In januari 2019 lag er alleen die opdracht voor de bouw van één paneel. Sep had er vertrouwen in dat het zou gaan lopen. Hij ging op zoek naar een productiehal in Moerdijk, dichtbij het kantoor van AES destijds, maar wilde zich nog niet vastleggen op een huurcontract van vijf jaar. Dus ging AES Panelshop antikraak zitten, met één maand opzegtermijn van beide kanten.
Sep ging als een dolle gereedschappen, werkbanken en stellingen kopen. Intussen schreven zijn medewerkers en hij allerlei software om de kasten zo efficiënt mogelijk te bouwen. ‘We trekken een besturingspaneel digitaal zo uit elkaar dat we precies weten welk deel door een elektrotechnisch vakman gebouwd moet worden en welk deel een niet-technisch iemand kan doen. Dat laatste kan wel 90 procent van het geheel zijn.’ Smart wiring is daarbij het toverwoord: van alle componenten, alle draden is precies bekend waar ze moeten zitten, hoe lang ze moeten zijn en hoe de onderlinge verbindingen lopen. Elke handeling wordt gevisualiseerd op een beeldscherm naast de besturingskast-in-opbouw. Zo kunnen ook niet-technici het werk doen.
‘Misschien kunnen we qua kostprijs nog niet helemaal concurreren met Oost-Europa, maar we komen in de buurt’
Horecamedewerker
Marcel Sep: ‘Om het uit te proberen, heeft mijn vrouw dat eerste paneel bedraad. Ze kon dat prima uitvoeren. De conventionele paneelbouw gaat uit van technisch opgeleide mensen die technische tekeningen kunnen lezen. Dat hoeft bij ons niet, sterker nog, ze krijgen die tekeningen helemaal niet. Op het beeldscherm zien ze alle handelingen.’
Om te kijken of er voldoende niet-technici in de buurt belangstelling zouden hebben voor het bedradingswerk, deed AES een oproep in de media. Daar kwamen meteen veel mensen op af. ‘We zijn een open bedrijf, mensen hebben veel vrijheid en kunnen zelf het aantal werkuren bepalen. Als iemand een paneel half af heeft, kan een collega er simpelweg verder mee.’ Het belangrijkste is dat mensen nauwkeurig en gefocust kunnen werken. Inmiddels is bijvoorbeeld een vrouw in dienst, die voorheen in de horeca werkte. Onlangs is nog een aantal medewerkers begonnen. Het werk is sterk vereenvoudigd, licht en schoon en leeftijd maakt niet uit. Sep stelde ook een teamleider paneelbouw aan, een ervaren vakman die alles weet van conventioneel paneelbouwen en veel potentie ziet in de slimme manier van werken.
Ommezwaai
Nog even terug naar vorig jaar. Alles ging voorspoedig met de Panelshop, tot zich in de lente ineens nieuwe huurders aandienden voor het antikraakpand in Moerdijk. Sep reed opnieuw door de regio op zoek naar een ander gebouw, en vond het huidige kantoor met de grote hal erachter in Zevenbergen. Hier tekende hij wel voor vijf jaar. AES Engineering en AES Panelshop zitten nu bij elkaar. ‘We hebben iets in handen waarmee we echt onderscheidend zijn, de klanten reageren uiterst positief. “Je bent de eerste paneelbouwer die iets nieuws komt vertellen”, zei een klant tegen me. We richten ons vooral op klanten in de apparaat- en machinebouw.’ Deze klanten exporteren ook machines naar de Noord-Amerikaanse markt waarbij de besturingskasten enkel door een UL-gecertificeerde panelshop gebouwd mogen worden. Die certificaten zijn behaald.
AES heeft met de nieuwe Panelshop een ommezwaai gemaakt en laat een nieuw geluid horen. Marcel Sep hoopt eind dit jaar de Panelshop verder ontwikkeld te hebben en tien assemblagemedewerkers aan het werk te hebben, onder wie minstens zes niet-technici. ‘Misschien kunnen we qua kostprijs nog niet helemaal concurreren met Oost-Europa, maar we komen in de buurt. Door het gecontroleerde proces en het gebruik van prototyping waarbij de faalkosten minimaal zijn, zijn efficiëntie en kwaliteit gegarandeerd. Wij krijgen nu soms ook de vraag of we kasten kunnen bouwen aan de hand van door de klant gemaakte schema’s waarbij geen digitale data beschikbaar zijn. Dat doen we, maar zeggen erbij dat het een volgende keer een goed idee zou zijn om het via virtual prototyping en smart wiring te doen. Dan zou de kostprijs wel eens een stuk lager kunnen zijn.’
