De terugkeer van president Trump betekent waarschijnlijk een aanzienlijke verhoging van de Amerikaanse importtarieven in 2025. China zal het zwaarst worden getroffen, maar ook Europa zal worden getroffen, wat zal leiden tot een scherpe vertraging later in het jaar. Importtarieven bedreigen het herstel van de binnenlandse vraag in de eurozone en China, terwijl in de VS deregulering en belastingverlagingen de schok van tariefstijgingen op de reële inkomens gedeeltelijk zullen opvangen. We verwachten dat de inflatie in de VS zal stijgen, maar in de eurozone juist onder het streefcijfer van 2% zal uitkomen. Dit alles zal waarschijnlijk leiden tot een divergentie in het beleid van de Fed en de ECB, waarbij de beleidsrente van de Fed langzamer en minder vaak wordt verlaagd en de rente van de ECB daalt naar 1%. Dit zal de wisselkoers tussen de euro en de dollar euro in de loop van 2025 naar pariteit duwen.
Onderstaand onze Visie op de Wereldeconomie. Daarnaast zijn er vijf specials over regio’s:
Wereldwijde visie: 2025 wordt waarschijnlijk een jaar van grote veranderingen
China zal in 2025 het Jaar van de Slang inluiden. Volgens de oosterse overlevering wordt de slang geassocieerd met wijsheid, charme, elegantie en transformatie. In de westerse cultuur heeft de slang andere associaties, maar transformatie – niet per se van de positieve soort – lijkt een toepasselijke beschrijving voor het komende jaar. De terugkeer van president Trump in het Witte Huis veroorzaakt al geopolitieke schokgolven, ruim voor zijn inauguratie op 20 januari. De meest opvallende daarvan, waarvan de gevolgen op korte termijn moeilijk te overzien zullen zijn, is zijn aanpak van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Meer in het algemeen, en puur denkend aan de macro-economische impact, zou een verzwakking van het engagement van de VS tegenover NAVO-bondgenoten kunnen betekenen dat de Europese overheden de komende jaren meer geld uitgeeft aan defensie, met mogelijk een versoepeling van de fiscale regels om dit mogelijk te maken.
Hoewel we op dit moment alleen kunnen speculeren over de geo-economische gevolgen van de tweede termijn van Trump, is de mogelijke impact van de handelstarieven op de vooruitzichten voor de korte termijn veel concreter. Het vlaggenschip van Trumps economisch beleid zijn massale nieuwe tarieven op import naar de VS, met name tegen de ‘favoriete’ handelspartner van de VS, China. Trump dreigt ook met veel bredere tarieven in zijn komende presidentschap, ook tegen bondgenoten in Europa. In de VS zal de groei-impact van de tarieven – althans in eerste instantie – deels worden gecompenseerd door de boost in het ondernemersvertrouwen die gepaard gaat met Trumps dereguleringscampagne en een hele reeks nieuwe belastingverlagingen. Voor Europa zal er geen sprake zijn van een dergelijke compensatie en als de tarieven zoals gepland worden geheven, zal de Europese export naar de VS waarschijnlijk hard worden getroffen, waardoor het herstel van de eurozone later volgend jaar en verder in 2026 een halt wordt toegeroepen. De tarieven zullen de inflatie in de VS waarschijnlijk ook ver boven de Fed-doelstelling van 2% duwen, terwijl de inflatie in de eurozone eerder onder het streefcijfer zal uitkomen. Zoals we afgelopen zomer , zal dit leiden tot een hernieuwd trans-Atlantisch verschil in rentepaden – waardoor de dollar sterker en de euro zwakker zal worden.
Zijn er nog positieve aspecten? De uitgangspositie voor de grote economieën is relatief goed. In de VS is de verwachtte afkoeling uitgebleven, ook al is dit ten koste gegaan van toegenomen kwetsbaarheden, zoals een aanhoudend lage spaarquote van huishoudens en stijgende betalingsachterstanden op consumentenkrediet. In de eurozone zijn de groei cijfers ook veel beter dan de PMI-indicatoren suggereerden, dankzij een tijdige opleving van de consumptie. Op de korte termijn zal de bedrijvigheid waarschijnlijk blijven profiteren van de dalende rentes – die nu al leiden tot een toename van de hypotheekverstrekking – en van solide stijgingen van het reële inkomen. Een ander lichtpuntje kunnen beleidsveranderingen buiten de VS zijn. Ten eerste gaat China de vraag actiever stimuleren en hoewel dit de wereldwijde groei waarschijnlijk niet zo sterk zal stimuleren als in het verleden, zal het waarschijnlijk toch een positieve impuls geven. Ten tweede bieden de Duitse verkiezingen in februari een kans op een ommekeer in het notoir zuinige begrotingsbeleid van de regering. Duitsland heeft zeker dringend behoefte aan meer publieke en private investeringen om de uitdagingen op het gebied van concurrentievermogen aan te gaan, en het is ook een van de weinige landen met de budgettaire ruimte om dat te doen. Of het daarvoor kiest, hangt uiteindelijk af van de politiek – en het electoraat.
Waar de ontwikkelingen ons ook brengen in 2025, we wensen onze lezers een rustige vakantieperiode en een gelukkig nieuwjaar!
Nieuwe Amerikaanse importtarieven: 10%? 20%? 2000%?
Trumps voorstel voor een universeel tarief van 10% op alle Amerikaanse import, naast een tarief van 60% op import uit China, dook voor het eerst op in september 2023 als onderdeel van zijn kandidatuur voor de Republikeinse presidentsverkiezingen . In augustus 2024 verhoogde hij de inzet nog verder door een basistarief van 20% voor te stellen. In zijn meest recente opmerkingen – waarin hij zei dat ‘tarief’ ‘het mooiste woord in het woordenboek’ is – stelde hij zelfs een specifiek tarief van 2000% voor op de invoer van auto’s uit Mexico.
Het brede scala aan voorstellen maakt het moeilijk om te weten wat we kunnen verwachten. Bovendien, zouden de tarieven een onderhandelingstactiek kunnen zijn om de handelspartners van de VS over te halen hun eigen handelsbarrières te laten vallen? Vooraanstaande kandidaten voor het economische team van Trump hebben opmerkingen in die richting gemaakt. Scott Bessent, genomineerd voor de positie van Treasury Secretary, noemde de strategie ‘escaleren om te de-escaleren’, als een manier om handelspartners zover te krijgen dat ze bijvoorbeeld de tarieven tegen de Amerikaanse auto-industrie laten vallen. Bovendien lijkt het logisch dat de VS wel tarieven heft op producten waarmee ze concurreert, maar niet op producten die ze niet zelf maakt.
Een duidelijk argument tegen de ‘onderhandelingstheorie’ is dat de belastingverlagingsplannen van Trump tot op zekere hoogte afhankelijk zijn van inkomsten uit nieuwe heffingen. Vanwege de voorstellen voor belastingverlagingen, zouden de begrotingstekorten zelfs met inkomsten uit een universeel tarief van 10% oplopen, vanaf een reeds hoog niveau. Hoewel de Republikeinen niet meer zo fanatiek zijn over het begrotingstekort als vroeger, is het alternatief van volledig gefinancierde belastingverlagingen misschien te moeilijk te verteren, waardoor ten minste enkele tariefverhogingen de weg van de minste weerstand zijn. Een extra laag van onzekerheid over zowel de tarief- als de belastingverlagingsplannen is de reactie van het Congres. Op papier ziet de beleidsimplementatie er gemakkelijk uit gezien de Republikeinse drie-eenheid die het presidentschap, de Senaat en het Huis in handen heeft. De Republikeinse meerderheden zijn echter klein en er is slechts een handvol opstandige Senatoren of Republikeinen in het Huis nodig om de plannen van Trump (wat ze uiteindelijk ook zullen inhouden) de grond in te boren.
Kortom, het scala aan mogelijke beleidsuitkomsten is enorm, met een reeks bewegende delen. We hebben het nog niet eens gehad over de reactie van de handelspartners van de VS op de tariefdreigingen (zie hieronder), die zeker ook een belangrijke rol zullen spelen in de ontwikkelingen. Gezien de onzekerheid laten we hieronder niet alleen ons nieuwe basisscenario zien, maar ook hoe verschillende tariefscenario’s van invloed kunnen zijn op de variabelen die waarschijnlijk de drijvende kracht zullen zijn achter het renteverschil tussen de ECB en de Fed: de groei in de eurozone en de inflatie in de VS. Hoe groter de tarieven, hoe groter het renteverschil.
Basisscenario: 60% China-tarief; een stijging van 5pp in RoW* tarieven; beperkte vergelding
Een redelijk basisscenario een sterke stijging van de tarieven op import uit China en een veel kleinere – maar nog steeds aanzienlijke – stijging van de tarieven op import uit andere landen, waaronder die uit Europa. In overeenstemming met de opmerkingen van de kandidaten voor de economische posities in de Trump-administratie, verwachten we een aanzienlijke variatie in de tarieven per productcategorie, zodat een standaard hoofdtarief op Chinese import 60% zou zijn (zoals voorgesteld), maar met veel vrijstellingen of veel lagere tarieven op goederen waar er weinig directe concurrentie is met Amerikaanse fabrikanten, evenals hogere tarieven op sommige andere (zoals het tarief van 100% op Chinese elektrische voertuigen – dat al van kracht is). Hiermee rekening houdend, gaan we uit van een geleidelijke opbouw naar een effectief gemiddeld tarief van 45% op import uit China, tegenover ongeveer 9% nu.
Voor de rest van de wereld gaan we ervan uit dat er een tarief van 10% (of zelfs hoger) wordt geheven op een aantal goederen – wat overeenkomt met het hoofdvoorstel – maar dat dit in de praktijk een stijging van 5pp betekent in het gemiddelde effectieve tarief op alle andere goederen die de VS importeert. Er zijn drie redenen voor deze lagere effectieve verhoging van 5pp. Ten eerste heffen de VS al tarieven op veel geïmporteerde goederen, dus het verhogen van het tarief naar 10% voor die producten heeft niet hetzelfde effect als het verhogen van een tarief van 0% naar 10%. Ten tweede verwachten we, net als voor China, veel vrijstellingen of lagere tarieven voor goederen waarvoor de VS niet direct concurreert, of waar geoordeeld wordt dat een hoger tarief meer kwaad dan goed zou doen – of simpeler, wie de beste lobbyisten heeft in de Trump-administratie. De derde reden is dat we er tot op zekere hoogte van uitgaan dat onderhandelingen tussen de VS en zijn handelspartners slagen in het verlagen van de tarieven op Amerikaanse goederen (of regelrechte toezeggingen om meer Amerikaanse goederen te kopen), waardoor de VS nog meer vrijstellingen maakt. Zoals beschreven in onze , heeft de Europese Commissie gewerkt aan een onderhandelingsplan, met een combinatie van beloningen (toezeggingen om meer goederen uit de VS te kopen) en sancties (dreigementen om vergeldingsmaatregelen te nemen tegen politiek gevoelige goederen) om dit te bereiken. Specifiek voor de EU verwachten we niet dat dit volledig zal lukken, maar we gaan uit van een zekere mate van succes, zodat de gemiddelde tariefstijging op EU-export met 5pp stijgt.
Link magazine oktober/november 2024. Thema: Data delen in de keten, cybersecurity en beveiliging. Vraag exemplaar op: mireille.vanginkel@linkmagazine.nl
Wat de timing betreft, verwachten we dat de tariefverhoging voor China kort na de inauguratie van Trump in Q2 2025 zal worden doorgevoerd en dat de tariefverhoging voor de RoW in Q3 2025 zal plaatsvinden, na een besluit van het Congres. In beide gevallen verwachten we dat de tariefverhogingen laag beginnen en geleidelijk hoger worden, zodat de Amerikaanse economie minder wordt verstoord. De China-tarieven zijn duidelijk het makkelijkst door te voeren ‘laaghangend fruit’, omdat de president hoogstwaarschijnlijk de Sectie 301 nationale veiligheidsbepaling zal gebruiken om het Congres te omzeilen voor de tariefverhoging. In ieder geval heeft de ‘hawkish’ houding tegen China de steun van beide partijen en is het de minst controversiële van Trumps tariefplannen. Voor tarieven tegen bondgenoten van de VS en voor een veel breder scala aan goederen is waarschijnlijk wel de goedkeuring van het Congres nodig, waardoor het moeilijker en langzamer te implementeren is.
