Industrie als katalysator van circulaire transitie
Als Nederland haar ambitie van een volledig circulaire economie in 2050 wil waarmaken, moeten duizenden kleine en grote industriële bedrijven omschakelen naar een nieuw businessmodel, stelt ABN AMRO in de vandaag verschenen publicatie ‘Industrie: nieuwe grondstoffen, nieuwe verdienmodellen’. De bank ondersteunt bedrijven in de industrie die de stap naar een circulair businessmodel maken met nieuwe financieringsmodellen. Deze modellen zijn onderdeel van ABN AMRO’s ambitie om in 2020 in alle sectoren vanuit minimaal 100 deals één miljard euro aan circulaire bedrijfsmiddelen te hebben gefinancierd waarmee één miljoen ton CO2-uitstoot wordt bespaard.
De industrie speelt volgens ABN AMRO een hoofdrol in de transitie naar een circulaire economie. Niet alleen vanwege het potentieel om energie en grondstoffen te besparen, maar ook omdat de sector de motor is achter de ontwikkeling van nieuwe, duurzame technologieën en verdienmodellen. Vooral de chemische industrie vervult een voortrekkersrol vanwege haar positie aan het begin van veel waardeketens. Zo heeft deze sector de ambitie om in 2030 de emissie van broeikasgassen te verlagen met 40 procent ten opzichte van 2015. In 2017 is al een reductie gerealiseerd van bijna 20 procent, door minder energieverspilling en de inkoop van groene energie. De resterende CO2-reductie moet komen uit circulaire oplossingen, zoals het gebruik van biomassa en de recycling van materialen en grondstoffen. Steeds meer bedrijven zoeken daarom actief naar nieuwe, bio-gebaseerde en bio-afbreekbare chemicaliën, kunststoffen en materialen die goed te recyclen zijn.
Design for assembly en servitization cruciaal voor circulaire transitie
ABN AMRO financiert nu veelal op zichzelf staande bedrijven in de industriële sector. Hierbij is het noodzakelijk inzicht te hebben in nieuwe verdienmodellen en de financiële prestaties van de industrie. De industrie experimenteert volop met producten uit hernieuwbare grondstoffen: van karton van bermgras tot rubber van paardenbloem en folie van rioolslib. Reststromen worden kasstromen en het internationale aandeel van biobrandstoffen zal naar verwachting verdubbelen tot 2,5 procent in 2020. ‘Veel milieuwinst is ook mogelijk door levensduurverlenging van producten en machines. Hierbij spelen een modulair opgebouwd ontwerp en software een belangrijke rol. ‘Design for disassembly’ vereenvoudigt de upgrading, het hergebruik en de recycling van producten’, zegt David Kemps, Sector Banker Industrie van ABN AMRO. ‘De ultieme methode om de keten te sluiten, is producten niet meer te verkopen, maar aan te bieden als dienst. Steeds meer onderdelen worden ‘as a service’ ingezet, ook om de levensduur te verlengen tegen te gaan. Deze ‘servitization’ van de industrie is relevanter dan ooit: diensten hebben vaak een hogere winstmarge en zorgen voor stabiele inkomsten, terwijl de benodigde sensoren, elektronica en rekenkracht steeds groter worden. ABN AMRO kijkt hoe zij haar klanten in de industrie in staat kan stellen om in de komende jaren de kansen van de circulaire economie te benutten.’
Kritiek op de banken
Vanuit de industrie is er kritiek op de rol van de banken in het stimuleren van circulariteit. ‘Onze ervaring is dat banken vaak niet weten wat ze met de circulaire economie aan moeten. Zij willen zekerheid – begrijpelijk – bij het uitgeven van een lening, maar die zekerheid is ontzettend lastig te geven. Banken zullen hun procedures en eisen moeten aanpassen’, aldus Martijn van Engelen, ceo van SNEW in een column in de juni-uitgave van Link Magazine. SNEW levert opgeknapte, ‘as new’ producten aan de Europese markt en verzorgt daartoe de retourstroom: oude apparatuur ophalen en uitsorteren, en waar mogelijk opknappen en hergebruiken voor een tweede en soms derde leven. Van Engelen is vooral kritisch op de financieringsmogelijkheden die hij heeft: ‘Ons hele systeem is nog gebaseerd op lineaire modellen. Geen bank wil investeren, ik heb mijn hele privéportemonnee leeggetrokken’, zo stelt hij in een interview eerder dit jaar.
Maatwerkoplossingen
In de nieuwe publicatie ‘Industrie: nieuwe grondstoffen, nieuwe verdienmodellen’ stelt de ABN AMRO: ‘Financieren in de circulaire economie vraagt om maatwerk oplossingen. Nu financieren we vaak een onderneming op zich. In de circulaire economie wordt dit de keten waarin bijvoorbeeld producent en gebruiker aan elkaar verbonden blijven. Alle drie pijlers vragen om extra aandacht of andere type vragen. Financiële performance wordt bijvoorbeeld afhankelijk van de huurder/gebruiker in plaats van ‘eenmalige’ verkooptransacties. We zullen dus extra aandacht moeten besteden aan de financiële performance van alle belangrijke spelers in een keten. Bij garanties en onderpand komen vragen als ‘Wie is de eigenaar van dit product?’ en ‘Wat is een product op een bepaald moment waard?’ aan de orde. Contractuele afspraken tussen partijen in de keten worden belangrijker om te begrijpen waar de risico’s liggen. Eventuele additionele afspraken zullen contractueel vast gelegd moeten worden, zodat iedereen – ook wanneer het minder goed gaat – met elkaar in gesprek blijft.’
