Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gaf op 15 mei aan dat de economie in het eerste kwartaal van dit jaar 1,7 procent is gekrompen ten opzichte van het laatste kwartaal van vorig jaar. Deze krimp is voornamelijk toe te schrijven aan de daling in consumentenbestedingen in de laatste twee weken van maart. Hoewel de economie ook in het tweede kwartaal naar verwachting krimpt, lijkt het dieptepunt van de bestedingen inmiddels gepasseerd. Voor het derde kwartaal is daarom enig optimisme op zijn plaats.
Insight
De krimp in consumentenbestedingen wordt voornamelijk veroorzaakt door de verplichte sluiting van horeca en de vrijwillige sluiting van winkels. Daarnaast is terughoudendheid van consumenten om erop uit te gaan een belangrijke oorzaak. Het CBS geeft aan dat de bestedingen hierdoor in maart van dit jaar 6,7 procent lager waren dan in dezelfde maand vorig jaar. Het Economisch Bureau van ABN AMRO geeft in een analyse vergelijkbare verklaringen.
Het tweede kwartaal zal de economische terugval naar verwachting veel groter zijn dan in het eerste, omdat het tweede kwartaal direct begon met verplicht gesloten horeca en de retailsector die door de maatregelen sterk in zijn activiteiten wordt beperkt. Daarnaast hebben burgers direct vanaf de kwartaalstart te maken met de oproep van de overheid om niet onnodig de deur uit te gaan. Ondanks enkele ingegane en spoedig door te voeren versoepelingen, zoals het openen van de kappers en vanaf 1 juni de heropening van terrassen, zullen de bestedingen niet meteen op terug zijn op het niveau van voor de coronacrisis. Dit wordt mede veroorzaakt door het deze maand verder gedaalde consumentenvertrouwen.
Inmiddels zijn wel enige lichtpuntjes waar te nemen. Uit de geanonimiseerde transactiedata van ABN AMRO klanten over mei blijkt dat de bestedingen weer toenemen. Waar op het dieptepunt in de week van 16 maart bijvoorbeeld nog 63 procent minder aan kleding werd uitgegeven dan in dezelfde week van vorig jaar, ligt de afname in de eerste week van mei op nog ‘slechts’ 24 procent. Hoewel dit herstel van het bestedingsniveau zeker niet kan bewerkstelligen dat de economische activiteit over het hele tweede kwartaal weer op het oude niveau komt, laat dit wel zien dat de weg omhoog in ieder geval in een aantal branches is ingezet.
Voor het verloop van de ontwikkelingen in de derde kwartaal geeft dit hoop, zeker aangezien meer versoepelingen in het verschiet liggen, zoals het toestaan van evenementen van maximaal honderd personen georganiseerd per 1 juli. In combinatie met een toenemend vertrouwen van consumenten om weer de winkelstraat in te gaan, kan dit voor een verder herstel van de consumentenbestedingen zorgen.
Lees Link magazine digitaal of vraag proef exemplaar op: uitgever@linkmagazine.nl
Toch is het ook voor het derde kwartaal niet te verwachten dat de bestedingen weer op het normale niveau van vorig jaar komen. De maatregelen die vorm geven aan de anderhalve-meter-samenleving blijven voorlopig van kracht en leiden tot een grote beperking van de capaciteit van bijvoorbeeld winkelgebieden. Daarnaast blijft de vraag in welke mate het consumentenvertrouwen zich herstelt en of een tweede coronagolf met bijbehorende restrictieve maatregelen uitblijft. Het risico van bedrukte consumentenuitgaven blijft voorlopig dus aanwezig en de retail staat nog voor langere tijd voor grote uitdagingen.
Meer informatie:
- CBS, ‘Economie krimpt met 1,7 procent in eerste kwartaal 2020’
- ABN AMRO, ‘Forse krimp Nederlandse economie in eerste kwartaal’
- CBS, ‘Grootste krimp consumptie huishoudens ooit gemeten’
- CBS, ‘Vertrouwen consument neemt in mei verder af’
- Paul Metzemakers, ABN AMRO Sector econoom metzemakers@nl.abnamro.com
- Ward van der Stee, ABN AMRO Sector analist van.der.stee@nl.abnamro.com
- Henk Hofstede, ABN AMRO Sector banker hofstede@nl.abnamro.com
