In april en mei is de gemiddelde dagproductie van de Nederlandse industrie met 1,4% gekrompen ten opzichte van dezelfde periode in 2018. In de meeste industriële branches is de gemiddelde dagproductie de laatste maanden gekrompen. De chemie en de transportmiddelenbranche lieten nog wel groei zien. Ook de productie van de elektrotechnische en elektrische apparatenbranche groeide (jaar-op-jaar), maar deze branches lieten krimp zien in 2018. Basismetaal, metaalproducten en machinebouw kampen vermoedelijk met afnemende vraag uit het buitenland. Aldus de ABN AMRO in een nieuw rapport ‘Stand van de Industrie’ dat vandaag gepubliceerd wordt.
Krimp omzet
De omzet van de industrie is, volgens berekeningen van de bank, tot nu toe behoorlijk gekrompen dit jaar: 3,4% jaar-op-jaar. In het eerste kwartaal bedroeg de krimp 4,2%, in april 0% en in mei 4,4%. Dat is vooral het gevolg van afnemende buitenlandse omzet. In december 2018 kromp de omzet ook al, met 2,6%. De omzetkrimp wordt veroorzaakt door de afname van de industriële activiteit in het buitenland. De binnenlandse omzet houdt de omzet nog enigszins op de been.
Vooral in de chemie kromp de omzet, dit jaar met tot nu toe 2,7%. In de basismetaalindustie nam de omzet dit jaar tot nu toe af met 2,0%. In de machineindustrie groeide de omzet met 1,8%, terwijl de producentenprijzen in de branche met gemiddeld 2,2% stegen. Dat betekent dat er minder machines zijn verkocht.
Stijging afzetprijzen zwakt af
In veel industriële branches zijn de afzetprijzen de laatste jaren behoorlijk gestegen. Sinds eind 2018 is in veel branches de toename van de afzetprijzen aan het afzwakken. De groei is het zwakst in de chemie, waar de prijzen in het eerste kwartaal licht daalden, en in basismetaal, waar de prijzen sinds begin dit jaar dalen, aldus de ABN Amro.
In de chemische industrie, de basismetaal- en metaalproductenindustrie, maar ook in de rubber- & kunststofindustrie is de trend in de afzetprijs met name van belang voor de omzetontwikkeling. Daar is de relatie tussen deze twee erg hoog. De afzetprijzen in deze branches zijn op hun beurt weer sterk afhankelijk van de trends in grondstofprijzen. Deze worden internationaal bepaald en daar heeft de ondernemer weinig grip op.
Bezettingsgraad zal dalen
De bezettingsgraad in de industrie was in april 2018 terug op het niveau van voor de crisis van begin 2008. Het cijfer lag daarmee al boven het langetermijngemiddelde. Het hoogste punt werd bereikt in augustus 2018: 84,5%, een niveau dat sinds 2001 niet was voorgekomen. De bezettingsgraad daalde eind 2018 licht, maar lag in mei weer op een wat hoger niveau van 84,3%. .
In Duitsland is de bezettingsgraad veel sneller gedaald, als gevolg van een sterke afname van de industriële productie. De bezettingsgraad-index is onder de neutrale grens van 50 gedoken. Dat zal waarschijnlijk effect hebben op Nederlandse toeleveranciers van Duitse fabrieken. .
Ook in het VK is de bezettingsgraad gedaald door een afname van de productie. De Britse auto-industrie heeft last van een moeilijke markt en zet zich schrap voor brexit.
Vraag naar arbeid nog steeds hoog
Ondernemers in de industrie zijn veel minder optimistisch geworden over de ontwikkeling van het aantal vacatures. De vraag naar arbeid is nog steeds hoog, maar nam sinds het tweede kwartaal van 2018 wat af. In het eerste kwartaal van 2019 herstelde het aantal ontstane banen wat, maar de het aantal uitzenduren bleef krimpen, vermoedelijk door een combinatie van hoge tarieven en de afnemende groei van de werkgelegenheid.
De cijfers van de uitzendbranche doen vermoeden dat de werkgelegenheid in de industrie in het tweede kwartaal van 2019 verder is afgenomen.
Nog steeds geldt echter dat vrijwel alle industriële branches het personeelstekort als de voornaamste belemmering zien, vooral de elektrische apparatenindustrie (27,1%).
Nog licht optimistisch
De sectoreconoom Albert Jan Swart van ABN AMRO concludeert in het rapport dat de seinen voor de Nederlandse industrie op oranje staan. Nederlandse ondernemers zijn gemiddeld nog steeds licht optimistisch. Het ondernemersvertrouwen is de laatste maanden nog verder gedaald naar 50,7 in juni. Een stand van boven de 50 duidt op optimisme over de bedrijfsactiviteit; een stand onder de 50 duidt op pessimisme.
