Alom huren bedrijven steeds meer juristen in om steeds meer NDA’s – non-disclosure agreements – en andersoortige contracten op te stellen waarin de ondertekenaars zich verplichten hun mond te houden over wat ze (samen) aan nieuwigheden bedenken. We vinden dat niet gek, we krijgen het immers al met de paplepel ingegoten. Vroeger op de middelbare school bij proefwerken werden de bureaus 1,5 meter (wat een beladen afstand is dat tegenwoordig!) uiteen gezet, om spieken te voorkomen. Dat terwijl de rapportcijfers een stuk hoger hadden gelegen als we de vragen samen hadden kunnen beantwoorden.
Nu was – en is – het proefwerk natuurlijk een instrument om het individuele niveau te meten. Als iemand iets nieuws ontwikkelt, is de maatstaf of er geld mee kan worden verdiend. Als dat het geval lijkt te zijn, worden er juridische muren omheen opgetrokken. Niet alleen om de kennis zelf, vaak ook om de leveranciers met wie dat nieuwe ontwikkeld is. De bouwers van die muren – meesters in de rechten – verdienen er een mooie boterham aan en het bedrijf in kwestie wellicht ook, maar verder schiet niemand er iets mee op. Integendeel. Als die innovatie werkelijk interessant is kan de consument die alleen bij dat bedrijf kopen en betaalt dus de hoofdprijs. En de concurrentie kan alleen maar haar best doen hetzelfde wiel, maar dan dus net anders, opnieuw uit te vinden.
Dat lijkt allemaal misschien vanzelfsprekend, maar is het niet. Toen het eerste wiel werd uitgevonden zat daar geen IP op. Nu kon je met dat wiel pas echt iets nadat ook de as was ontdekt, maar vroeger deden we dus niet zo moeilijk. Het moeilijk doen begon toen iemand erachter kwam dat je er een strijdwagen op kon monteren waarmee je oorlogen kon winnen en macht kon vergaren.
Nu is dat afschermen van kennis, vergaard met ingehuurde dure denkers, geen probleem zolang die met iets triviaals komen. Iets dat niet werkelijk het verschil maakt voor de mensheid. En dan doel ik niet alleen op de paperclip, de vacuvin of het rolgordijn. Maar ook op al die productiviteitsverhogende hard- en software die het mogelijk maken met hetzelfde aantal mensen weer net wat meer gokmachines, bladblazers of nagelschaartjes per uur te produceren. Dat de kennis daarvoor achter NDA-schuttingen verborgen blijft, daar is niets mis mee. Een beetje competitie maakt het leven wel zo aangenaam.
Het wordt pas een probleem als die afgeschermde kennis bijvoorbeeld een vaccin betreft. Op fundamenteel niveau delen medicijnwetenschappers graag hun kennis, maar zodra het richting toepassing gaat – lees: er mensen mee genezen kunnen worden – gaan de deuren dicht en op slot, opdat er zoveel mogelijk geld mee kan worden verdiend. En het wordt een nog groter probleem als een van ons dé sleutel tot de oplossing van het klimaatprobleem ontdekt – kernfusie-in-zakformaat of iets dergelijks –, maar die van zijn of haar baas niet mag delen.
Kranten houden op hun websites artikelen over Covid en klimaat niet achter een wachtwoord verborgen. Om aan te geven: wij vinden de mensheid belangrijker dan onze ROI.
Ik wens u alvast een fijne kerst.
Martin van Zaalen, Hoofdredacteur Link Magazine
martin.vanzaalen@linkmagazine.nl
@MartinvanZaalen
#linkmagazine
