3D printen: geen hype meer, maar nog niet volwassen

Meer dan zeventig klanten van Trumpf waren medio september naar Hengelo getogen om daar de presentatie mee te maken van de TruPrint 1000 en – voor de werkstukken van grotere afmetingen – de 3000. Twee poederbed 3D printers die ontwikkeld zijn op basis van zo’n vijftien jaar kennis van 3D-printing. Kennis die deels is opgebouwd eind jaren negentig toen Trumpf een eerste poging waagde de productietechnologie op de markt te brengen. Het bleek toen, vertelt sales manager Jeroen Olde Benneker van Trumpf, nog teveel een hype. De Duitse machinebouwer verkocht niet meer dan zo’n vijftig machines, concludeerde zijn tijd te ver vooruit te zijn en zette de ontwikkeling stop, tot een paar jaar geleden. ‘Nu is de hype echt voorbij en wordt 3D printen een bewerkingstechnologie die niet meer verdwijnt’, aldus Olde Benneker die aangeeft dat er wereldwijd inmiddels enkele honderden TruPrint-machines verkocht zijn, met name aan de ‘dentale industrie’.
Dat juist die tandtechnische industrie voorop loopt in het gebruik en ook valideren en certificeren van deze technologie laat zich raden. Immers, voor het produceren van grote aantallen kleine metalen producten, die elk net anders van vorm zijn, is 3D printen een zeer geëigende productiemethode. Andere voordelen die Gert van Wakeren, sales engineer van Trumpf opnoemt zijn de besparing op gereedschappen als mallen, de grote vormvrijheid, het combineren van verschillende functies in één maakdeel en toch ook de snelheid. ‘Ja, de TruPrint produceert vijf tot tien kubieke centimeter per uur. Dat lijkt niet veel, maar omdat meerdere bewerkingsstappen in het printen gecombineerd kunnen worden en de omsteltijden heel kort zij, kan het toch een sneller proces blijken.’ Ander voordelen zijn de korte installatietijd van de machine die binnen twee uur in bedrijf kan worden gesteld en het gemak waarmee er 24/7 geproduceerd kan worden door de hoge automatiseringsgraad van het proces, aldus Van Wakeren.
Een omissie is nog de validering van het proces. Producten die geprint worden zullen nauwkeurig gecontroleerd worden door keuringsinstanties, omdat nog lang niet duidelijk is of een geprint materiaal aan alle eisen van bijvoorbeeld belastbaarheid voldoet. ‘Onze printer halen een dichtheid van 99,5 procent, maar voor bepaalde toepassingen zal zeker nog een warmtebehandeling nodig zijn, erkent de Trumpf-man. Ook de monitoring van de kwaliteit van het printproces, zodat dat achteraf volledig gecontroleerd kan worden, is nog een openstaande vraag: ‘Wij zijn daarmee bezig; in volgend versie van de TruPrint wordt dat meegenomen.’
De TruPrint heeft een vanaf-prijs van 174.000 euro. Daar komen nog bij de kosten van de software van het Belgische Materialise – waarmee de CAD-files geïmporteerd en de printjobs gemanaged kunnen worden – plus de investering voor randapparatuur voor ondermeer de luchtbehandeling, oppervlaktebehandeling, et cetera. Kortom, een hoop geld, maar door de efficiency van het proces kan de terugverdientijd toch heel kort blijken. ‘En als het 3D printen gangbaarder wordt zal de dekkingsgraad van de printer toenemen’, denkt Olde Benneker. Dat laatste is nog wel een probleem, zo blijkt tijdens de discussie waarmee de middag wordt afgesloten. Veel opdrachtgevers van metaalbewerkers hebben nog niet de engineers in huis die juist voor 3D kunnen ontwerpen, zo blijkt. Rene Groothedde, projectleider 3D printing van de hogeschool Saxion geeft daarop aan dat het onderwijs daarin een belangrijke rol speelt. Aan zijn hogeschool is daarom recent een keuze vak ‘ontwerpen voor 3D printen’ van start gegaan.
Ook sceptische geluiden zijn er te horen. Een verspaner wijst erop dat de nauwkeurigheden en snelheden die met de huidige verspaantechnieken gehaald worden nog lang niet haalbaar zijn met het printen. Managing director van FMI Instrumed, Henk Jansen, die zelf fors in 3D printen geïnvesteerd heeft, erkent dat een brede inzet van de technologie voor de hightech nog wel even op zich kan laten wachten. ‘Maar in de medisch technologiesector waarin wij zitten is die toepassing enorm aan het versnellen. Bijvoorbeeld voor het produceren van implantaten met een poreuze structuur is het een uitstekende technologie.’