Zelfs de inwoners van de noordelijke provincies realiseren zich vaak niet welke top-hightech bedrijven hun regio herbergt. Dan is het niet vreemd als afgestudeerden naar elders vertrekken en mensen uit het zuiden en westen niet snel aan een loopbaan in het noorden denken. Boeien en binden is dan ook een belangrijke doelstelling van Innovatiecluster Drachten (ICD), waarin een groot aantal noordelijke oem’ers en system suppliers zich heeft verenigd. Maar het draait ook om het delen van kennis, het creëren van waardeketens. Een gesprek met de ICD-voorzitter, Philips-man Kor Visscher.
Boeien, binden en kennisdelen doelstellingen van Innovatiecluster Drachten
Bezoek uit het zuiden of westen van Nederland is vaak aan de vroege kant, is de ervaring van Kor Visscher, director Industrial Projects & Facilities bij Philips in Drachten. Want de wegen naar de Friese stad kennen niet of nauwelijks files. Dat zegt natuurlijk iets positiefs over het woon- en werkklimaat in het noorden van ons land. Tegelijk illustreert het een zekere ‘ijlheid’ van de bedrijvigheid in deze regio. Daarom rijden er elke ochtend nogal wat forensen vanuit het noorden in zuidelijke richting. Omdat ze in de eigen omgeving niet het passende werk kunnen vinden, maar ook – naar de overtuiging van Visscher – omdat ze niet goed bekend zijn met wat de eigen, regionale industrie allemaal te bieden heeft. ‘Regionale pr voor de hightech’ is niet voor niets een van de primaire doelstellingen van het in 2013 opgerichte ICD. Visscher, voorzitter van ICD en geboren Groninger, pakt de gelegenheid van het interview dan ook met beide handen aan om de sterke kant van ‘zijn’ regio te onderstrepen.
BD Kiestra
Top-hightech
‘Zwaartepunten zijn hier energie, met het hele gascluster, sensortechnologie, agri-business, healthy ageing, en water, met onderzoeksinstituut Wetsus en bedrijven zoals Paques als boegbeelden. Maar dat hier ook een omvangrijke concentratie is van zelfscheppende bedrijven die met hun hightech systemen de hele wereld over gaan, dat realiseren velen zich niet, ook niet de mensen die hier wonen.’ De bedrijven waar hij op doelt, hebben zich verenigd in ICD. Natuurlijk zijn eigen Philips, waar ontwikkeld wordt aan producten als shavers, trimmers, koffiezetters, stofzuigers en wake-up lights, maar waar ook de productie plaatsvindt van scheerkoppen en -mesjes en complete scheerapparaten. Voorts oem’ers als Neopost Technologies (verpakkingslijnen en enveloppeermachines), BD Kiestra Lab Automation, Delta Instruments (data-analyseapparatuur) en system suppliers als Variass en Norma (onderdeel van NTS-Group). ‘De huidige vijftien ICD-bedrijven alleen zijn goed voor meer dan duizend fte aan r&d. En het zijn bedrijven waarvan het hoofdkantoor vaak elders staat, die gewend zijn dat ze zich extra moeten bewijzen. Dat maakt ze tot internationale top-hightech ondernemingen.’
Delen van kennis
Wat natuurlijk niet wil zeggen dat de ICD-bedrijven geen verbeterpotentieel zouden hebben. Dat brengt Visscher op een tweede doelstelling van het cluster: het delen van kennis. Met ‘open innovator’ Philips als voorbeeld. ‘Plusminus vijftig procent van de innovaties van Philips komt voort uit de samenwerking met andere bedrijven, soms ver weg gevestigd, maar vaker om de hoek. Dat type van open onderzoekssamenwerking willen we met ICD faciliteren, om zo de vitaliteit, het internationale concurrentievermogen van deze ondernemingen verder te versterken.’ Deze gezamenlijke onderzoeksactiviteiten (zie ook elders in deze special) zijn tot dusver ondergebracht in twee projecten, ‘Remote Sensoring & Big Data’ en ‘In3D’ (3D-metaalprinten). Volgend jaar komen daar drie nieuwe projecten bij, waaronder ’Vision intelligence’ en ‘Robotics’. Projecten voor de helft gefinancierd door de betrokken bedrijven en voor de andere helft (zestien miljoen euro) door de provincie Fryslân en de gemeente Smallingerland.
‘We delen onze bevindingen, op basis van wederzijds vertrouwen’
Dat geld is onder meer geïnvesteerd in de zes ton kostende . Die machine heeft een plek gekregen in het op het Philips-terrein gevestigde Shared Facility Center, onderdeel van het Smart Industry fieldlab Region of Smart Factories. ‘Philips doet daar onderzoek naar het printen van matrijsholtes, voorzien van koelkanalen die mooi met de productvorm meelopen. Andere deelnemers, waaronder ook wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), doen er hun eigen onderzoek. Maar we delen onze bevindingen ook. Niet voor niets worden de mensen die in het center werken samen opgeleid, zodat ze elkaar goed leren kennen. Natuurlijk werken we met nda’s (non-disclosure agreements, red.), maar aan de basis van deze samenwerking staat toch echt wederzijds vertrouwen.’
Boeien en binden
Een derde doelstelling van ICD is het ‘boeien en binden’ van met name jonge mensen. Daartoe onderhoudt het cluster intensief contact met het onderwijs, op mbo-, hbo- en universitair niveau. ‘Om hen duidelijk te maken dat je voor een zeer boeiende loopbaan ook in deze regio terechtkunt. We geven veel voorlichting, maar bieden ook stages en verzorgen een HTSM honoursprogramma voor high potentials. Inmiddels is een medewerker van Philips benoemd tot hoogleraar aan de faculteit Wis- en Natuurkunde van de RUG met als leeropdracht Digital Fabrication. Ja, zo komen we ook vroegtijdig in contact met de talenten.’ Daarnaast verzorgt ICD sinds begin 2015 een programma voor technostarters en technoscalers, jonge hightech bedrijven met groeipotentieel. ‘Tien bedrijven waaronder MG Electronics en Elfskot zijn onder leiding van ZiuZ aangesloten op bijeenkomsten over zaken als financiering, crowdfunding en exporteren. Of voor antwoorden op specifieke technologische problemen. Onze mensen of die van een van de andere clusterleden hebben daar vaak veel ervaring mee.’
Keten organiseren
Al die uitwisseling moet uiteindelijk leiden tot het ontstaan van regionale ketens waarbinnen zoveel mogelijk toegevoegde waarde wordt gegenereerd, aldus Kor Visscher. ‘Wij willen hier de complete keten organiseren. Zeker als straks het gas op is, heeft deze regio die waardeketens nodig. Daartoe wil ICD de komende jaren groeien met gemiddeld één bedrijf per kwartaal op maximaal een uur rijden van Drachten. Niet om ons af te zetten tegen het westen of het beter te doen dan het Eindhovense Brainport. Als het Brainport goed gaat, hebben wij daar hier ook baat bij. Het gaat er ons om de concurrentiekracht van Noord-Nederland te vergroten, maar langs die weg óók die van de BV Nederland en zelfs die van Noord-Europa.’
ICD-voorzitter Kor Visscher bij de 3D-metaalprinter in het Shared Facility Center in Drachten: ‘Het gaat er ons om de concurrentiekracht van Noord-Nederland te vergroten, maar langs die weg óók die van de BV Nederland en zelfs die van Noord-Europa.’
Innovatiecluster Drachten in cijfers
- Vijftien deelnemende bedrijven met in totaal 3.100 medewerkers.
- 1025 van hen zijn direct bij r&d betrokken
- In Drachten wordt jaarlijks meer dan 100 miljoen euro geïnvesteerd in onderzoek en ontwikkeling.
- De bedrijven van het cluster hebben gezamenlijk continu twintig vacatures.
- De vereniging Innovatiecluster Drachten heeft een achtjarenplan richting 2021, waarin 43 deelprojecten lopen.
