Op de personeelsgroei van ASML staat geen maat. Elke maand stromen daar tussen 200 en 250 nieuwe mensen in. Topmaand was september, met 341 (!) nieuwe medewerkers. Van de rond de 22.500 medewerkers werken er bijna 12.000 in Veldhoven. En ASML heeft er alle belang bij dat de toeleverketen sterk blijft.
Aldus Mark van Spall, senior director strategic sourcing & dealmaking bij ASML, op het event ‘Fit to Grow’, dat onlangs plaatsvond in een voormalig Philips-gebouw in Eindhoven. Het door ABN AMRO en PwC georganiseerde event trok zeventig managers in de hightech sector. Marc Hendrikse, ceo van NTS-Group, Mark van Spall en Rob Tabor (director procurement) van ASML, en Herman Molenaar, cfo/managing director van Vanderlande, gaven een inkijkje in hun bedrijven – in de ontwikkeling en groei ervan, in de keuzes die ze daarbij maakten en de uitdagingen die ze tackelden. En ook de uitdagingen waarvoor ze nu staan, kwamen aan bod. In een oververhitte arbeidsmarkt voldoende goedgekwalificeerd personeel vinden, is er daar één van. Marc Hendrikse: ‘Wij lopen er overal – niet alleen in Nederland, maar ook in Tsjechië, Singapore en China – tegenaan dat het moeilijk is om vakmensen te vinden. Op elk niveau: mbo, hbo en wo. De uitstroom van vakmensen die met pensioen gaan, is de komende jaren groter dan de instroom uit het onderwijs. Dat tekort is er nu al. Op wo- en deels ook op hbo-niveau zie je het aantal jongeren dat kiest voor techniek gelukkig stijgen. Maar op mbo-niveau niet. Dat is echt een probleem.’
Trust-based
ASML en Vanderlande zien dat ook, maar last hebben ze daar (nog) niet van: die brands zijn zo sterk dat ze volop talent aanzuigen. Herman Molenaar: ‘Afgelopen jaar hebben we duizend nieuwe mensen aangenomen en is onze populatie 23 procent gegroeid. En dit jaar weer. Zo’n 45 procent van onze mensen is korter dan drie jaar bij ons. Ik zeg wel eens: we zijn geen bedrijf meer, maar een school. Ons softwarehuis in Pune, India, neemt ieder kwartaal 25 mensen aan, en dat zouden er met gemak veel meer kunnen zijn. Op elke vacature solliciteren duizend mensen, eigenlijk allemaal geschikt. Hoe dat komt? Ook in India staan we bekend als een bedrijf dat mensen mooi werk, veel vertrouwen en vrijheid, en carrièrekansen geeft. Bij dat trust-based Vanderlande willen ze horen.’
Snel ervaren
ASML vergaat het net zo, in Veldhoven en ook in de vestigingen in Azië en de Verenigde Staten. Bij de chipmachinefabrikant is 40 procent van de wereldwijde populatie korter dan twee jaar in dienst. Mark van Spall: ‘Vijf jaar geleden hadden we wereldwijd iets meer dan 13.000 medewerkers, nu bijna 23.000 – onder wie 8.000 r&d-mensen, 5.000 in customer support; allemaal ingenieurs: 33 procent bachelor of science, 49 procent master of science, 800 PhD’s. Het tempo waarin wij groeien, is bizar eigenlijk.’ Hij verheelt niet dat dat soms best schuurt. ‘Een dame in een technologieclub zei eens tegen mij: “Niemand weet hier meer wat hij of zij moet doen”. Als je twee jaar ervaring hebt, ben je een ervaren kracht. Al die nieuwe mensen moeten opgeleid, gecoacht en gementord worden; dat doen we ook, zeer intensief. Maar die senior architect die een aantal mensen coacht, moet wel gewoon zijn werk nog doen. Dus ja, er zit een limiet aan hoeveel nieuwe mensen we kunnen absorberen. Door meer werk neer te leggen in onze bedrijven in Azië en de Verenigde Staten, en daar meer suppliers te sourcen, spreiden we dat probleem.’
Godsonmogelijk
De aantrekkingskracht van ASML heeft nog een andere consequentie, stipt Rob Tabor aan: ‘Nieuwe mensen komen niet zelden van hightech maakbedrijven om ons heen.’ En van die toeleveranciers moet ASML – systeemarchitect en integrator – het hebben, steeds meer. ‘We besteden 85 procent van onze cost of goods uit, werken samen met 600 bedrijven. Al die innovaties in onze complexe machines zelf ontwikkelen is godsonmogelijk. Aan samenwerking, focus op onze productportfolio en snel innoveren ontlenen we ons bestaansrecht.’ De complexiteit van de klussen die de chipmachinefabrikant bij eerstelijns-toeleveranciers neerlegt, wordt steeds groter – steeds vaker met ook een component (product)ontwikkeling erin. Dus is het ook voor ASML zaak dat die bedrijven ook straks nog goede mensen aan zich weten te binden. Rob Tabor: ‘Daar ligt in het hele ecosysteem een uitdaging. Soms zie ik mensen van wie ik denk: kies nou niet te snel voor ASML; doe eerst eens een paar jaar brede kennis en ervaring op bij een van die andere mooie bedrijven hier en kom pas bij ons als je je wilt specialiseren.’
