Maakbedrijven die machines ontwikkelen voor industriële klanten kunnen tijdrovende problemen en efficiëntieverlies ondervinden doordat hun eigen ontwikkelingstraject onvoldoende is afgestemd op de noden van hun klanten. Daarom doen ze er goed aan voor complexe opdrachten een systeemarchitect aan te stellen in een coördinerende rol. ‘Die rol is heel anders dan die van een projectleider’, zegt Frank Rood, senior consultant bij IPL Advies. ‘Een projectleider richt zich op de organisatie en financiën, terwijl een systeemarchitect de interne en technische samenwerking stroomlijnt. Afdelingen zoals software, elektronica en mechanica werken vaak als eilanden, zonder elkaars perspectief en uitdagingen volledig te begrijpen. Daardoor leidt een oplossing binnen één discipline niet noodzakelijk tot de beste uitkomst voor het geheel of voor de eindklant.’
Waar al een systeemarchitect werkzaam is, betreft het dikwijls een persoon met een mechanische of mechatronische achtergrond. ‘Dat is geen must. Ook iemand met een softwareachtergrond kan deze rol goed vervullen, zolang hij of zij voldoende affiniteit heeft met de inhoud van het project’, stelt Rood. ‘De systeemarchitect hoeft geen specialist te zijn, maar moet wel begrijpen hoe de verschillende disciplines samenhangen. Typisch is het iemand die zich vanuit specialistische kennis in één domein breder heeft ontwikkeld en dan kan samenwerken met alle technische disciplines.’
Masterclass Smart Customization / Configure to Order 8 mei en 6 november 2025. Aanmelden john.vanginkel@linkmagazine.nl
In erg grote en complexe opdrachten kunnen meerdere systeemarchitecten in een team werken of zich laten bijstaan door disciplinearchitecten uit specifieke vakgebieden. ‘Vanuit de afdelingen software, mechanica en elektronica. Dat is volgens mij de ideale situatie’, aldus Rood. ‘Er bestaat geen standaardprofiel voor een systeemarchitect. Bij kleinere bedrijven is het niet altijd scherp omschreven en veeleer een rol dan een functie.’
In het verleden was Rood onder meer directeur onderzoek en ontwikkeling bij machinebouwer Besi. ‘Het veiligstellen van onze concurrentiepositie – concurrenten wereldwijd hebben productiecentra in Azië, met Aziatische loonvoorwaarden – maakte het noodzakelijk om onze kostenbasis te herzien, onder meer door het samenvoegen van de drie Nederlandse businessunits’, vertelt hij. Die integratie was niet vanzelfsprekend, vanwege de historische en regionale (Brabant en Gelderland) verschillen in bedrijfscultuur. ‘Ze waren ook alle drie verantwoordelijk voor andere stappen in de productie van chips. We hebben er de rollen van systeemarchitect en disciplinearchitect ingevoerd om de ontwikkeling van onze producten professioneler aan te pakken: systeemengineering in plaats van afdelingseilandjes.’
Link magazine februari/maart 2025. Thema: Artificial Intelligence als onderdeel van je processen. Vraag exemplaar op met de ranking van De Makers Top 100. Vraag een exemplaar aan bij Mireille.vanginkel@linkmagazine.nl
Bedrijven die ontwikkelen zonder systeemarchitect maken uiteindelijk ook functionele machines en producten. ‘Maar het gebrek aan coördinatie kan leiden tot veel tijdverlies. Bovendien moeten problemen, ontstaan door de beperkte samenhang tussen software en hardware, na levering worden opgelost, wanneer de eindklant ermee wordt geconfronteerd. In de traditionele bedrijfscultuur werden dergelijke trajectproblemen als vanzelfsprekend beschouwd. Ook na een problematisch traject beschikt de eindklant over een goed werkende oplossing, maar een goed gecoördineerd bedrijf bouwt een betere concurrentiepositie op, niet alleen door een soepeler ontwikkelingstraject, maar ook doordat het scherpere offertes kan aanbieden.’
Daarbij is de systeemarchitect actief in onderzoek en ontwikkeling, met name binnen productontwikkeling, verduidelijkt Rood. ‘Alleen bij erg complexe orders met veel engineering of nieuwe ontwikkelingen is hij betrokken bij klantorders. Fundamenteel onderzoek wordt vooral uitgevoerd in en door academische instellingen en externe laboratoria. Binnen productontwikkeling moet de systeemarchitect rekening houden met bijvoorbeeld gewijzigde regelgeving en bestaande netwerken bij de eindklant, zodat de nieuwe machine hier direct op aansluit. Als dit niet vooraf gebeurt, moeten er achteraf veel kostbare werkuren van niet altijd beschikbare engineers worden vrijgemaakt voor orderengineering. Met als resultaat halfbakken producten en te weinig tijd voor de ontwikkeling van innovatieve producten. Daarom is het meer dan raadzaam dat ze hun aanpak veranderen.’
