Het kabinet gaf eind vorig jaar groen licht voor een vervroegde investering van 53,8 miljoen euro in het Nationaal Groeifonds-project Photon Delta. Dit geld is nodig voor de Nederlandse deelname aan het Europese consortium PIXEurope. ‘Als Europese landen moeten we elkaar niet beconcurreren, maar juist samenwerken om te kunnen concurreren met China en de VS’, zegt Eelko Brinkhoff, ceo van PhotonDelta. ‘Daarbij moeten we slim zijn. Elke euro kun je maar één keer uitgeven. Laten we dat in Nederland en Europa op de best mogelijke manier doen.’
De fotonische-chipindustrie is nog jong, met bedrijven die volop steun en support nodig hebben om uit te groeien tot volwassen bedrijven.
- ‘Uiteindelijk zullen fotonische chips op meerdere plekken hun intrede doen, maar dat gebeurt wel stap voor stap.’
- ‘In de datacom zie ik dat niet veel partijen bereid zijn om aan de voorkant al te investeren in de techniek.’
- ‘Als Nederland en Europa moeten wij ernaar streven om een leidende rol te spelen in het ontwikkelen van geavanceerde technologieën.’
- ‘Als econoom kwam ik in een technische omgeving terecht. Dat gaf best wel wat uitdagingen
PhotonDelta bouwt internationaal ecosysteem in fotonische-chiptechnologie
Fotonische chips maken gebruik van licht om informatie over te dragen. Deze chips, ook wel photonic integrated circuits (PICs) genoemd, integreren fotonische functies in microchips. Hierdoor kunnen apparaten in de toekomst kleiner, sneller en energiezuiniger worden gebouwd. Ook kunnen fotonische chips diagnostiek van ziekten dichter bij patiënten brengen en maken ze veilige zelfrijdende voertuigen en een efficiëntere voedselproductie mogelijk.
PhotonDelta bouwt aan een internationaal ecosysteem in de fotonische-chiptechnologie. Dit ecosysteem richt zich niet alleen op uitbreiding van de ontwikkeling en productie van fotonische chips, maar ook op het aantrekken en opleiden van talent en het creëren van nieuwe markten. Het programma heeft als doel Nederland de koploper in de mondiale chipindustrie te maken, met honderden bedrijven en klanten over de hele wereld.
Groeiversneller
Eelko Brinkhoff startte begin 2024 als ceo bij PhotonDelta, nadat hij eerder werkzaam was als directeur buitenlandse investeringen en internationale handel bij de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM). Het eerste jaar was veeleisend. ‘Als econoom kwam ik in een technische omgeving terecht. Dat gaf best wel wat uitdagingen, met name in het begrijpen van de technologie’, zegt hij. ‘Als organisatie hebben we bovendien een transformatie gemaakt van start-up naar scale-up met de komst van het Nationale Groeifonds PhotonDelta en de taken die wij daar als PhotonDelta in uitvoeren. Wij willen een groeiversneller zijn voor de fotonische-chipindustrie. Dat vraagt om een mix van goede mensen. Ons team bestaat niet alleen uit techneuten, maar ook uit marketeers en business developers. De kunst is om daar een goede blend van te maken.’
‘We zijn echt niet alleen in de wereld op dit gebied’
PhotonDelta bestaat als organisatie sinds 2018 en komt voort uit de TU Eindhoven. Brinkhoff: ‘Vroeger had je koperdraad, maar tegenwoordig wordt steeds meer gebruikgemaakt van glasvezel. Het werken met licht in communicatie bestaat al tientallen jaren. In de jaren 90 kwam er vanuit universiteiten aandacht om dit ook toe te passen op microchips. Zij gingen eveneens met verschillende materialen aan de slag. Licht weegt niks, maar draagt wel energie over en werkt bovendien veel sneller en energiezuiniger.’
Als voorbeeld noemt hij datacom. ‘Op het gebied van communicatie zijn enorme ontwikkelingen gaande. Met de komst van bijvoorbeeld ChatGPT heeft AI ook de consument bereikt. Dat betekent dat er heel veel meer datacapaciteit nodig is. Met de huidige datacenters is deze groei niet bij te houden. Fotonische chips kunnen hiervoor een oplossing bieden. Niet alleen op basis van capaciteit en rekenkracht, maar ook op het gebied van energiezuinigheid.’
Masterclass Smart Customization / Configure to Order 8 mei en 6 november 2025. Aanmelden john.vanginkel@linkmagazine.nl
Hele waardeketen aanwezig
Nederland heeft volgens de ceo van PhotonDelta een unieke propositie op het gebied van fotonische chips. ‘De hele waardeketen is hier vertegenwoordigd. Van het ontwerpen en produceren van chipjes tot het testen en verpakken en het toepassen in applicaties. Maar het naar de markt brengen van deze technologie duurt gewoon langer dan we in 2018 hadden verwacht’, zegt hij. ‘Voor het maken van fotonische chips kun je gebruikmaken van bestaande machines die ook ingezet worden in de semiconductorindustrie. De grote uitdaging is echter om deze ook goed in een systeem te plaatsen en te laten werken.’
‘Europese landen moeten hun wet- en regelgeving veel meer op elkaar afstemmen’
Dat is ook waar PhotonDelta zich op richt. ‘Door te investeren, te innoveren en te internationaliseren willen wij de waardeketen rond fotonische chips steeds verder ontwikkelen. Als we knelpunten tegenkomen, onderzoeken we hoe we deze het beste kunnen aanpakken. Dat kan zijn door een innovatieproject op te zetten, nieuwe bedrijven te creëren of door buitenlandse technische partners in de keten te krijgen’, legt Brinkhoff uit.
Hij benadrukt dat dit niet zonder publieke en private investeringen gaat. ‘Op dit moment maken zo’n zeventig bedrijven deel uit van onze keten. Als er één of twee winst maken en misschien drie of vier break-even draaien, heb je het wel gehad. De rest van de bedrijven is allemaal nog in ontwikkeling. Het is echt nog een jonge industrie, met bedrijven die volop steun en support nodig hebben om uit te groeien tot volwassen bedrijven. Daarbij is het ook belangrijk dat deze jonge bedrijven niet met elkaar gaan concurreren, maar juist proberen elkaar te versterken. Want we hebben weliswaar unieke kennis in huis, maar zijn echt niet alleen in de wereld op dit gebied.’
Onder druk
Daarbij staat de concurrentiepositie van Nederland en Europa ook nog eens behoorlijk onder druk, zoals tevens duidelijk werd uit het onlangs verschenen Draghi-rapport over de toekomst van het Europese concurrentievermogen.
‘In Europa bestaan vaak nog te grote verschillen tussen landen op het gebied van wet- en regelgeving. Daarnaast hebben we ook te maken met taal- en cultuurverschillen. Dat zorgt er mede voor dat het opschalen voor bedrijven in Europa vaak moeilijker is dan in bijvoorbeeld de VS. Om een level playing field te bereiken, moeten Europese landen hun wet- en regelgeving veel meer op elkaar afstemmen’, aldus Brinkhoff. Verder is de bereidheid om te investeren in bedrijven met een hoger risicoprofiel in Europa vaak beperkter dan in de VS of China. ‘In Nederland is het erg lastig om 50 tot 100 miljoen euro op te halen om groei te faciliteren. We zitten in een periode waarin we als samenleving wel moeten werken aan deze zaken. In de top vijftig van de grootste bedrijven ter wereld staan op dit moment nog maar vier Europese bedrijven. Dat is in het verleden substantieel hoger geweest. We zullen daarom gerichte keuzes moeten maken op het gebied van investeringen om onze voorsprong te behouden.’ Belangrijke vragen als ‘Hoe zorgen we ervoor dat we wereldkampion semicon blijven?’ en ‘ Hoe krijgen we de achterblijvers mee?’, staan op gespannen voet met ontwikkelingen die Brinkhoff op dit moment ziet gebeuren in Europa. ‘Landen beconcurreren elkaar omdat ze allemaal een center of excellence willen binnenhalen. Een ceo van een groot bedrijf vertelde mij laatst dat 99 procent van de Europese budgetten nog altijd naar oude industrieën gaat. Wat we hebben, proberen we uit alle macht te behouden. Het Draghi-rapport toont juist de urgentie aan om het investeren in nieuwe technologieën en start-ups en scale-ups makkelijker te maken.’
Stap voor stap
Een andere grote uitdaging is om klanten te overtuigen fotonische chips te gaan gebruiken. Een beetje het kip-of-eiverhaal volgens Brinkhoff. Om klanten te kunnen werven, moet je eerst bewijzen dat je kunt leveren. Je hebt ook volume nodig om de kostprijs omlaag te kunnen brengen en de concurrentie met bestaande technologie aan te kunnen gaan. ‘In de datacom zie ik dat niet veel partijen bereid zijn om aan de voorkant al te investeren in de techniek. Zij kijken vooral naar wat beschikbaar en bewezen technologie is. De vraag voor datacom is daarom vooral: wie durft de stap te zetten om als eerste partij met deze technologie aan de slag te gaan?’ De sensing-kant van de fotonische chip noemt hij zeer beloftevol. ‘Ik geloof echt dat we hier baanbrekende oplossingen gaan zien in de medische technologie, precisielandbouw, retail en mobiliteit. Dit heeft echter nog enige tijd nodig voordat deze toepassingen zichtbaar gaan worden voor de maatschappij. Het levert nu ook nog niet het volume op dat nodig is om de prijs van de fotonische chips fors omlaag te brengen en de acceptatie en toepasbaarheid in bijvoorbeeld de datacom flink te versnellen. Uiteindelijk zullen fotonische chips op meerdere plekken hun intrede doen, maar dat gebeurt wel stap voor stap.’
Link magazine februari/maart 2025. Thema: Artificial Intelligence als onderdeel van je processen. Vraag exemplaar op met de ranking van De Makers Top 100. Vraag een exemplaar aan bij Mireille.vanginkel@linkmagazine.nl
Draghi-rapport
Op uitnodiging van de commissie Economische Zaken van de Tweede Kamer gaf Eelko Brinkhoff eind vorig jaar zijn visie op het Draghi-rapport over de toekomst van het Europese concurrentievermogen en het dichten van het innovatiegat met de VS door Europa. In zijn betoog stelde hij dat een welvarende en veilige toekomst van Europa en Nederland sterk afhangt van de kracht van technologische innovatie. ‘Om onze economische welvaart te waarborgen, onze concurrentiepositie te versterken en de productiviteitskloof te verkleinen, is het essentieel dat we langetermijnbeleid ontwikkelen voor geavanceerde technologieën. Om dit te kunnen blijven doen, moeten we nú de groeimotoren van de toekomst ontwikkelen. Als Nederland en Europa moeten wij ernaar streven om een leidende rol te spelen in het ontwikkelen van geavanceerde technologieën. Daarbij hoeven we niet het wiel opnieuw uit te vinden, maar juist focussen op technologieën waar we al goed in zijn en die kunnen uitgroeien tot “control points” in internationale waardeketens. Durf te kiezen! In Nederland en in Europa. Creëer “centers of excellence” die niet met elkaar concurreren, maar zorg voor de juiste condities zodat deze de concurrentie aankunnen met innovatieve clusters en ecosystemen in Noord-Amerika en Azië. Samen kunnen we het verschil maken.’
De Makers Top 100 goed voor 102 miljard omzet en 300.000 banen.
Link naar De Makers Top 100
PhotonDelta
PhotonDelta is een internationaal ecosysteem in de fotonische-chiptechnologie. Het richt zich op de uitbreiding van de productie van fotonische chips, het aantrekken en opleiden van talent en het creëren van nieuwe markten. Voor dit programma is 320,4 miljoen euro toegekend en nog eens 150,8 miljoen euro voorwaardelijk uit het Nationaal Groeifonds. Private partners van PhotonDelta zorgen voor een ophoging van dat bedrag tot in totaal 1,1 miljard euro.
Eind vorig jaar gaf het kabinet een positief advies over een vervroegde investering aan PhotonDelta van 53,8 miljoen euro om deel te nemen aan het Europese consortium PIXEurope. Met dit consortium zijn contractbesprekingen gestart om een proefproductielijn voor geïntegreerde fotonica op te zetten. Het plan is een proeffabriek in Eindhoven te starten en de bestaande infrastructuur bij de TU Eindhoven en Universiteit Twente uit te breiden. Met deze stappen kan Nederland haar fotonicawaardeketen aanzienlijk versterken en haar positie in de Europese kopgroep verder verstevigen.
